Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları

[bullvar_katip]

Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları, John Perkins tarafından yazılan ve ilk olarak 2004 yılında yayınlanan yarı otobiyografik kitaptır. Kitap Perkins'in Boston'daki mühendislik danışmanlığı firması Chas. T. Main'deki kariyerini anlatmaktadır. Perkins, firmada işe alınmasını NSA'nın ayarladığını ve daha sonra Claudine adında gizemli bir iş kadını tarafından baştan çıkarılarak "ekonomik tetikçi" olarak eğitildiğini iddia ediyor. Perkins, Chas T. Main'deki birincil rolünün, az gelişmiş ülkelerin liderlerini büyük inşaat ve mühendislik projeleri için önemli kalkınma kredilerini kabul etmeye ikna etmek ve böylece onları Amerikan etkisi ve kontrolü altındaki bir sisteme hapsetmek olduğunu yazmaktadır. Kitap ticari bir başarı elde etti, ancak eleştirmenler Perkins'in kitapta öne sürdüğü iddiaların doğruluğu ve geçerliliği konusunda şüphelerini dile getirdiler. Bir eleştirmen Perkins'ten komplo teorisyeni olarak bahsederken, Chas T. Main'deki bazı eski meslektaşları da Perkins'in bazı iddialarına itiraz etti ya da katılmadı. Birkaç eleştirmen Perkins'in iddiaları için belge veya doğrulama eksikliğinden bahsetmiştir. İçerik Kitap Perkins'in Boston'daki mühendislik danışmanlığı firması Chas. T. Main ile olan kariyerini anlatmaktadır. Perkins, Main'e katılmadan önce bir iş görüşmesi yaptığı Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) olaya müdahil olduğunu iddia etmektedir. Yazara göre, bu mülakat, daha sonra firmanın başkan yardımcısı (ve sözde NSA irtibat görevlisi)Einar Greve tarafından 'ekonomik tetikçi' olarak işe alınmasına yol açan bağımsız bir sorusturma oluşturmuştur . Perkins, Claudine adında gizemli bir iş kadını tarafından baştan çıkarıldığını ve bir "ekonomik tetikçi" olarak eğitildiğini, bu kadının NSA kişilik profilini kendisini manipüle ve kontrol etmek için kullandığını iddia etmektedir. Perkins'e göre şirketteki görevi, az gelişmiş ülkelerin liderlerini büyük inşaat ve mühendislik projeleri için önemli kalkınma kredilerini kabul etmeye ikna etmekti. Bu projelerin ABD şirketlerine ihale edilmesini sağlayan bu tür krediler, ABD için siyasi nüfuz ve Amerikan şirketleri için doğal kaynaklara erişim sağlıyordu dolayısıyla yoksullardan ziyade öncelikle yerel elitlere ve varlıklı ailelere yardım etmiştir. Kitap, ABD dış politikasını ve "tüm ekonomik büyümenin insanlığa fayda sağladığı ve büyüme ne kadar büyük olursa faydaların da o kadar yaygın olacağı" düşüncesini ağır bir şekilde eleştirmektedir." Perkins, birçok durumda nüfusun sadece küçük bir kısmının geri kalanı pahasına fayda sağladığını öne sürmekte ve örnek olarak gelir eşitsizliğindeki artışa, büyük ABD şirketlerinin ucuz işgücünü sömürmesine ve petrol şirketlerinin yerel çevreyi tahrip etmesine işaret etmektedir." Perkins, Amerika Birleşik Devletleri'nin küresel bir imparatorluk olarak kurulmasının ardındaki itici güçler olarak adlandırdığı şirketokrasi ve açgözlülük sistemini, bu imparatorluğun etkisini genişletmek için "ekonomik tetikçi" olarak rol aldığını anlatıyor. Perkins bu sıfatla aralarında Graham Greene ve Omar Torrijos Herrera'nın da bulunduğu bazı önde gelen kişilerle yaptığı görüşmeleri anlatıyor. Perkins ekonomik tetikçi rolünü şu şekilde tanımlıyor: Ekonomik tetikçiler (EHM'ler) dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri trilyonlarca dolar dolandıran yüksek maaşlı profesyonellerdir. Dünya Bankası, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve diğer yabancı "yardım" kuruluşlarından gelen parayı büyük şirketlerin kasalarına ve gezegenin doğal kaynaklarını kontrol eden birkaç varlıklı ailenin cebine aktarırlar. Kullandıkları araçlar arasında hileli mali raporlar, hileli seçimler, rüşvet, gasp, seks ve cinayet yer almaktadır. İmparatorluk kadar eski bir oyun oynuyorlar, ancak bu oyun küreselleşme döneminde yeni ve korkunç boyutlar kazandı. Kabul ve Eleştiriler İçeriğin doğruluğu sorgulanmış olsa da, kitap hem New York Times hem de Amazon'un en çok satanlar listelerinde yer alarak satış açısından iyi bir performans sergiledi. Washington Post köşe yazarı Sebastian Mallaby, Perkins'in kitabına sert tepki göstermiştir: "Bu adam köpüren bir komplo teorisyeni, saçmalıkların kibirli bir satıcısı ve yine de kitabı, Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları, en çok satanlar listesinde." Mallaby, Perkins'in uluslararası finans anlayışının "büyük ölçüde bir hayal" olduğunu ve "temel iddialarının tamamen yanlış" olduğunu savunuyordu." Örneğin, Endonezya'nın 1970 yılında ekonomistlerin liderlerini borç almaya ikna etmesinden sonra bebek ölümlerini ve okuma yazma bilmeme oranlarını üçte iki oranında azalttığına dikkat çekiyordu. Perkins'in dünyanın en büyük 100 ekonomisinden 51'inin şirketlere ait olduğu iddiasına da karşı çıkmaktadır. The New York Times ve Boston Magazine'deki makalelerin yanı sıra ABD Dışişleri Bakanlığı (DOS) tarafından yayınlanan bir basın açıklaması da dahil olmak üzere diğer kaynaklar, Perkins'in NSA'nın Chas T. Main'e işe alımında rol oynadığı iddiasını doğrulayacak belge veya tanıklık kanıtlarının eksikliğine atıfta bulunmuştur. Buna ek olarak, DOS açıklamasının yazarı NSA'in "ekonomik bir kuruluş değil, kriptografi (kodlama ve kriptanaliz) yapan bir kuruluş olduğunu" ve görevlerinin "yabancı ülkelerin borçlarını arttırmak için özel şirketlere ekonomist yerleştirmeye uzaktan yakından benzeyen bir şey" içermediğini belirtmektedir. Ekonomi tarihçisi Niall Ferguson 2008 yılında yayınlanan The Ascent of Money (2008) adlı kitabında Perkins'in bazı iddialarını ele almaktadır. Perkins, Ekvador (Başkan Jaime Roldós Aguilera) ve Panama (General Omar Torrijos Herrera) liderlerinin, ülkelerinin dış borç sahiplerinin çıkarlarına karşı çıktıkları için ABD ajanları tarafından öldürüldüklerini iddia etmiştir. Her iki adam da 1981'de uçak kazasında öldü. Ferguson'a göre Perkins'in iddiaları "biraz tuhaf görünüyor." Ferguson, 1970'lerde ABD'nin Ekvador ve Panama'ya borç verdiği para miktarının toplam ABD hibe ve kredilerinin %0,4'ünden azını oluşturduğunu, 1990'da ise ABD'den bu ülkelere yapılan ihracatın toplam ABD ihracatının yaklaşık %0,4'ünü (yaklaşık 8 milyar ABD doları) oluşturduğunu belirtiyor. Ferguson'a göre bunlar "uğruna ölmeye değecek rakamlar gibi görünmemektedir." Chas. T. Main'in eski başkan yardımcısı Einar Greve, Perkins'e firmada ilk iş teklifini yapan kişidir dış borcun gelişmekte olan ülkeler için kötü bir ekonomik strateji olduğu konusunda hemfikirdi: Temel olarak hikayesi doğru.... John'un kitabının söylediği şey, tüm bu ülkeleri kancaya takmak için bir komplo vardı ve bu gerçekleşti. Bunun kötü niyetli bir komplo olup olmadığı yoruma bağlı, ancak bu ülkelerin çoğu hala borç batağında ve borçlarını asla geri ödeyemediler. Ancak Greve, Perkins'in iddialarının NSA'nın Main ile herhangi bir bağlantısı olduğu ya da Perkins'in Claudine Martin tarafından baştan çıkarıldığı gibi pek çok yönünü reddederek Perkins'in hikâyesinin doğruluğuna kendisini ikna ettiğine inandığını söyledi. Boston Magazine, Perkins'in uluslararası entrika iddialarını desteklemek için çok az belge sunabildiğini belirtti ve büyük ölçüde ikna edici olmayan "çürük bir malzeme paketi" tanımlaması yaptı." Perkins'in bazı eski iş arkadaşları onun şirkete bakış açısına katılmamış ve ileri sürdüğü belirli iddialarla çelişmişlerdir; amirlerinden Frank Fullerton, Perkins'in Chas T. Main'den "olduğundan daha değerli olduğunu düşündüğü" için ayrıldığını belirtmiştir. Diğer Çalışmalar Perkins, 'ekonomik tetikçi' konusunun başka yönlerine odaklanan dört kitap daha yazmaya devam etti: A Game as Old as Empire: the Secret World of Economic Hit Men and the Web of Global Corruption (2007); The Secret History of the American Empire: The Truth About Economic Hit Men, Jackals, and How to Change the World (2007); Hoodwinked: An Economic Hit Man Reveals Why the World Financial Markets Imploded – and What We Need to Do to Remake Them (2009); and The New Confessions of an Economic Hit Man (2016). Belgesel Filmi 2009 yılında Stelios Kouloglou, Perkins ile 2007 ve 2008 yılları arasında yapılan röportajları içeren Confessions of an Economic Hit Man adlı Yunan-ABD ortak yapımı belgeseli yönetti. Film Amerika Birleşik Devletleri'ndeki film festivalleri'nde gösterildi. Ayrıca Bakınız Şok Doktrini Amerikan Yüzyılı War Is a Racket Kaynakça Dış Bağlantılar Berrett-Koehler Publishers Resmi sitesi Kitap özeti Kategori:Amerikan siyasi kitapları