Birleşik zamanlı fiil

[bullvar_katip]

:Birleşik fiil ile karıştırılmamalıdır. Birleşik zamanlı fiiller, Türkçede herhangi bir haber ya da dilek kipine "-di", "-miş" veya "-se" ek-fiilleri eklenerek oluşturulan fiiller. Hayatımın en mutlu anıymış, bilmiyordum. -Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi (hikâye birleşik zamanı: şimdiki zaman + hikâye geçmiş zaman ) Bunların hepsini Nâzım okutacak, yalnız musiki için Don Pedrelli gelecekmiş. -Halide Edip Adıvar, Handan (rivayet birleşik zamanı: gelecek zaman + rivayet geçmiş zaman) Yarın bize misafir gelecekse hazırlık yapalım. (şart birleşik zamanı: gelecek zaman + dilek-şart kipi) Bildirme eki olarak da bilinen "-dir" ek-fiili ise birleşik zamanlı fiil yap: Bu öyküde tembelliğin zararlarından bahsedilmiştir. (rivayet geçmiş zaman, basit zamanlı fiil) Hikâye birleşik zamanı Haber ya da dilek kiplerinden birine -di eki getirilerek yapılır: -mişti -rdi -yordu -ecekti -meliydi -seydi -eydi Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın hikâyesi: sil-miş-ti Görülen geçmiş zamanın hikâyesi: sil-di-y-di Şimdiki zamanın hikâyesi: sili-yor-du Gelecek zamanın hikâyesi: sil-ecek-ti Gereklilik kipi hikâyesi: sil-meli-y-di İstek kipinin hikâyesi: sil-e-y-di Dilek-şart kipinin hikâyesi: sil-se-y-di Not: Emir kipinin hikâye birleşik zamanı yoktur. Rivâyet birleşik zamanı Haber ya da dilek kiplerinden birine -miş eki getirilerek yapılır. Bu ek, ünlü uyumuna göre değişerek -mış, -muş, -müş olabilir. Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın rivayeti: sil-miş-miş-im Şimdiki zamanın rivayeti: sil-iyor-muş-um Gelecek zamanın rivayeti: sil-ecek-miş-im Gereklilik kipi rivayeti: sil-meli-y-miş-im Dilek-şart kipinin rivâyeti: sil-se-y-miş-im İstek kipinin rivâyeti: sil-e-y-miş-im Not: Görülen (-di'li) geçmiş zamanın ve emir kipinin rivayet birleşik zamanı yoktur. Şart birleşik zamanı Haber kipi fiillerine -se eki getirilerek yapılır. Bu ek ünlü uyumuna göre -sa olabilir. Şart birleşik zamanı, eylemin yapılışını başka bir eylemin yapılışına şart koşar. Örnek: Yarın bize gelirsen sevinirim. Geniş zamanın şartı: bak-a-r-sa-n Şimdiki zamanın şartı: sil-iyor-sa-m Öğrenilen (-miş’li) geçmiş zamanın şartı: sil-miş-se-m Görülen (-di'li) geçmiş zamanın şartı: sil-di-y-se Gelecek zamanın şartı: sil-ecek-se-m Gereklilik kipinin şartı: sil-meli-y-se-m Not: Gereklilik kipi hariç dilek kiplerinin şart birleşik zamanı yoktur. Katmerli birleşik zaman Hikâye ve rivayet birleşik zamanlarına ek-fiilin şartı (-se) eklenirse “katmerli birleşik zaman” oluşur: siliyorduysa, siliyormuşsa. gelecektiyse, gelecekmişse. Kaynakça Kategori:Türkçede zamanlar