Birleşmiş Milletler ve Türkiye

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Birleşmiş Milletler (BM), II. Dünya Savaşı'ndan sonra Türkiye dahil olmak üzere 51 ülke ile birlikte kurulmuştur. Türkiye örgütün kurucu üyesi olmasının yanı sıra örgütteki en aktif üyelerden birisidir. Örgütte ülkeler belirli gruplara ayrılmıştır, bu gruplar ülkelerin bulunduğu coğrafyaya göre adlandırılır. Gruplar şöyledir; 1. Afrika Ülkeleri, 2.Asya-Pasifik Ülkeleri, 3.Doğu Avrupa Ülkeleri, 4.Latin Amerika ve Karayip ülkeleri (GRULAC), 5. Batı Avrupa ve diğer ülkeler (WEOG). Türkiye bulunduğu konum sebebiyle hem Asya ülkeleri hem de WEOG grubuna dahildir. Her hangi bir seçim söz konusu olduğu zaman ise Avrupa ülkeleri, yani WEOG grubunda yer alır. Türkiye dünyanın en çok insani yardım yapan ülkelerinin başında gelmektedir. Türkiye'nin Birleşmiş Milletler ile bağlantılı UNESCO Türkiye Millî Komisyonu vardır. Üye Olunan Birleşmiş Milletler Programları Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Program 1972'de Nairobi, Kenya'da kurulmuştur. Türkiye Birleşmiş Milletler Çevre Programı üyesidir ama yönetim konseyi üyesi değildir. Örgütün amacı; çevrenin korunması, çevrenin küresel düzeyde sürekli gözden geçirilmesi ve uluslararası çevre sorunlarına çözüm bulmaktır. Programın 7 birim aracılığı ile faaliyet göstermektedir. Erken Uyarı ve Değerlendirme Birimi (DEWA) Çevre Hukuku ve Sözleşmeleri Birimi (DELC) Teknoloji, Sanayi ve Ekonomi Birimi (DTIE) Bölgesel İşbirliği Birimi (DRC) Çevre Politikasının Uygulanması Birimi (DEPI) İletişim ve Enformasyon Birimi (DCPI) Küresel Çevre Fonu Eşgüdüm Birimi (DGEF) Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) UNESCO, 16 Kasım 1945'te Fransa'nın başkenti Paris'te kurulmuştur. UNESCO'nun amacı; Eğitim, bilim, kültür, iletişim ve enformasyon yoluyla, küresel barışın sağlanması ve fakirliğin kaldırılması gibi konulardır. Türkiye UNESCO'nun 20 kurucu üyesinden birisidir ve 1971'den bu yana daimi temsilci bulundurmaktadır. Türkiye'de UNESCO Türkiye Millî Komisyonu, UNESCO programı altında çalışmaktadır. Türkiye Dünya Mirasları listesi İstanbul'un Tarihî Alanları (1985)' Göreme Ulusal Parkı ve Kapadokya (1985)' Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (1985)' Hattuşa: Hitit Başkenti (1986)' Nemrut Dağı (1987)' Xanthos-Letoon (1988)' Hieropolis-Pamukkale (1988)' Safranbolu (1994)' Truva Antik Kenti (1998)' Edirne Selimiye Camisi ve Külliyesi (2011)' Çatalhöyük Neolitik Sit Alanı (2012)' Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (2014)' Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu (2014)' Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı (2015)' Efes (2015)' Ani Arkeolojik Alanı (2016)' Afrodisyas (2017)' Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (2018)' Arslantepe Höyüğü (2021) Gordion (2023) Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri (2023) Ayrıca Bakınız: UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Türkiye Somut olmayan kültürel miras listesi Meddah hikâyeleri (2008) Mevlevî Sema Ayini (2008) Âşıklık geleneği (2009) Karagöz ve Hacivat (2009) Nevruz Kutlamaları (2009) Kırkpınar Yağlı Güreşleri (2010) Semah (2010) Geleneksel Sohbet Toplantıları (2010) Türkiye Keşkeği Geleneği (2011) Mesir macunu festivali (2012) Türk kahvesi kültürü ve geleneği (2013) Ebru: Türk Kâğıt Süsleme Sanatı (2014) Geleneksel Çinicilik Sanatı (2016) Lavaş, ince ekmek ve çeşitleri (2016) Islık dili (2017) Hıdırellez (2017) Korkut Ata (2018) Türk okçuluğu (2019) Minyatür sanatı (2020) Mangala (2020) Türkiye Dünya Belleği Programı listesi Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Kandilli Rasathanesi El Yazmaları (2001) Boğazköy Hitit Tabletleri (2001) Süleymaniye kütüphanesi İbn-i Sina yazmaları (2003) Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2013) Kültepe Tabletleri (2015) Dîvânu Lugâti't-Türk (2017) Pîrî Reis Haritası (2017) Türkiye'nin aynı zamanda UNESCO'nun geçici listesinde 77 mirası vardır. Bu alanda Türkiye dünyada birincidir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) Örgüt 1975 yılında Madrid, İspanya'da kurulmuştur. Türkiye 1975 yılında örgüte üye olmuş ve 2020-2023 yılı için Yürütme Kurulu'na seçilmiştir. Örgütün amacı turizmi geliştirmek ve teşvik etmektir. UNWTO, turist gelirlerinin çok önemli olduğu Türkiye için önem arz eden bir örgüttür. Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-HABITAT) Örgüt 1978 yılında Nairobi, Kenya'da kurulmuştur. Türkiye 2011-2014 senelerinde yönetim konseyi üyeliği yapmıştır. Örgüt insan yerleşimleri ve sürdürülebilir kentsel gelişimle ilgili çalışmalar yapmaktadır. Örgüt Türkiye'de çalışmalarını TOKİ ile birlikte yapmaktadır ve TOKİ yaptığı konutlar sebebiyle birçok defa Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı tarafından ödüle layık görülmüştür. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Mombasa'da yapılacak konutlar için 200.000 $ bağışta bulunmuştur. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) Örgüt 1961 yılında Roma, İtalya'da kurulmuştur. Türkiye WFP kurulduğundan beri, örgütle yakın ilişkiler içerisindedir. Örgüt, yardıma muhtaç ülkelerde ekonomik ve sosyal kalkınmanın desteklenmesi amacıyla gıda yardımının sağlanmasını ve acil durum anlarında gıda yardımının sağlanmasını hedeflemiştir. 2018 yılında WFP, Türkiye'den 169 milyon $ değerinde gıda almıştır. Bu gıdaların toplamı 378 bin tondur. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Örgüt 1966 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük şehri olan New York'ta kurulmuştur. Örgütün amacı yoksulluğu ortadan kaldırılması ve toplumdaki eşitliğin azaltılmasıdır. Türkiye'de UNDP Türkiye Mukim Temsilciği 50 yılı aşkın süredir ülkedeki birçok yönetim birimi, sivil toplumu ve özel sektörlerle birlikte çalışmaktadır. Bu kapsam doğrultusunda 1986'dan bu yana kadar 100'den fazla proje yapılmıştır. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) UNFPA, 1969'da New York, Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulmuştur. Türkiye'nin UNFPA ile ilişkileri iyi düzeydedir. UNFPA, Doğu Avrupa ve Orta Asya ofisi İstanbul'dadır. UNFPA, Türkiye ilişkilerini 1971'de başlatmıştır. UNFPA 2011’den bu yana, üreme sağlığı ve toplumsal cinsiyet temelli şiddetle mücadele konuları ile çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca Türkiye'deki Suriyeli kadın ve kız çocuklarına yönelik çalışmalar da yürütmektedir. Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü, 17 Kasım 1966'da Viyana, Avusturya'da kurulmuştur. Örgüt; gelişmekte olan ülkelerin sınai kalkınma faaliyetlerine destek olmak amacıyla 1966’da kurulmuş ve 1986’da BM’nin uzman kuruluşu olmuştur. Türkiye, örgütün bütçesine 2018 yılında 945.156 €, 2019'da 1.078.103 €, 2020'de ise 1.429.878 € katkıda bulunmuştur. Bölgesel İşbirliği Konseyi (BİK) 27 Şubat 2008 tarihinde Saraybosna, Bosna-Hersek'de kurulmuştur. Türkiye kurucu üye konumundadır. Konseye Balkan ülkeleri ve çevre ülkeler üyedir. Üye devletler; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Romanya, Sırbistan, Slovenya ve Yunanistan. Konsey, 6 faaliyet altında işbirliği yapmaktadır; Ekonomik ve Sosyal kalkınma Enerji ve altyapı Adalet ve içişleri Güvenlik işbirliği İnsan kaynağının geliştirilmesi Parlamentolararası ilişkiler Birleşmiş Milletler İle İlişkiler [[Dosya:The_United_Nations_Secretariat_Building.jpg|küçükresim|upright=1.06|Birleşmiş Milletler'in, New York'ta yer alan merkez binası.]] İnsani Destek Türkiye son dönemde Afrika, Güney Amerika ve Karayipler ile Büyük Okyanus ülkelerinin gelişimine yönelik projeler yapmaktadır. Türkiye aynı zamanda En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) ile ilgili konulara çok önem vermektedir. 2011 yılında EAGÜ konferansı İstanbul'da yapılmıştır ve Türkiye 2020 yılına kadar EAGÜ konusuna önem vermiş, bu konuyu her toplantıda dile getirmiştir. Türkiye bir nevi EAGÜ'in sözcülüğünü üstlenmiştir. Türkiye 1980 yılından bu yana BM bünyesinde birçok ülkeye insani yardımlarda bulunmuştur. Son on senede ise bu yardımlar büyük artış göstermiş ve Türkiye artık dünyanın her noktasına insani yardımlarda bulunan bir ülke olmuştur. Türkiye 1 Temmuz 2014 tarihinde en çok insani destek yapan ülkeler arasına girmiştir. 2017 yılında Türkiye 8 milyar $ insani yardım yaparak, dünyanın en fazla insani yardım yapan ülkesi olmuştur. Bunun yanı sıra millî gelirin %0,85'ini yardıma ayıran Türkiye, dünyanın en cömert ülkesi olmuştur. Birleşmiş Milletler Barış Gücü'ne en çok katkıyı veren ülkelerden birisidir. Dünya İnsani Zirvesi Uluslararası insani yardım sisteminin tıkanıklığı sebebiyle BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un şahsi girişimleri doğrultusunda, 23-24 Mayıs 2016 tarihinde tarihte ilk defa Dünya İnsani Zirvesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önderliğinde İstanbul'da yapılmıştır. Bu Zirveye 55 Devlet başkanı, 60'ı aşkın bakan ve 40'tan fazla uluslararası örgüt Genel Sekreteri/Başkanı iştirak etmiştir. Diğer katılımcılar ile birlikte, sayı 9000'e yükselmiş ve Zirveyi 900 medya mensubu takip etmiştir. Bu Zirve BM merkezinin dışında yapılan en büyük Zirve olmuştur. Birleşmiş Milletler İstanbul Ofisi Türkiye son dönemlerde yaptığı katkılar Doğu Avrupa, Kafkasya, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerine yakınlığı neticesinde İstanbul BM için önemli bir merkez hâline gelmiştir. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun (UNFPA), Doğu Avrupa ve Orta Asya ofisi İstanbul'a taşınmıştır. Bunun yanı sıra, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) Uluslararası Kalkınmada Özel Sektör Merkezi de İstanbul'dadır. Ayrıca Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu Bölge ofisi ve Birleşmiş Milletler Cinsiyet Eşitliği ve Birlemiş Milletler Kadının Güçlendirilmesi Birimi'nin (UN WOMEN) Avrupa ve Orta Asya merkezi de İstanbul'dur. İstanbul'un ayrıca gelecek senelerde Birleşmiş Milletler Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu'nun (IFAD) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Eşgüdüm Ofisi'nin (UN-DCO) bölge merkezliğini alması bekleniyor. Birleşmiş Milletler Gebze Ofisi Türkiye'nin merkezliğini üstlendiği diğer bir konu ise EAGÜ'dir. Bu merkez Gebze'de yer almaktadır. Birleşmiş Milletler İle Ekonomik İlişkiler BM üye devletlerinin, BM bütçesine ekonomik gelişmişlik düzeyine bağlı olarak katkı sağlamaktadır. Türkiye'nin 2012 yılında BM bütçesine zorunlu payı %0,617 düzeyindeyken bu sayı sadece bir yılda, yani 2013 yılında %1,328'e yükselmiştir. Bu yükseliş ile birlikte Türkiye Birleşmiş Milletlere en çok yardım eden 16. ülke konumuna yükselmiştir. Türkiye'nin 2021 yılı itibarıyla BM'e katkı payı %1.371'dir. Birleşmiş Milletler Barış Gücü Türkiye'nin resmi BM barışı koruma duruşu esas olarak iki belgeyle belirlenir. Bunlardan ilki, BM'nin barış gücü talebine yanıt olarak, Millî Güvenlik Kurulunun hükûmete tavsiyede bulunacağını, cumhurbaşkanının öneriyi parlamentoya göndereceğini ve parlamentonun asker gönderip göndermeme konusundaki nihai kararı vereceğini belirten anayasanın 92. maddesidir. Sonuç olarak, parlamento planı tartışır ve konuşlandırılacak asker miktarının yanı sıra Türkiye'nin operasyona katılımını düzenleyen diğer kuralları belirler. Türk polis memurları ise 657 Sayılı Kanun'un 77. maddesi kapsamında BM ve BM dışı misyonlarda istihdam edilmektedir. İkinci belge, 15 Mart 2005 tarihinde dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yayımlanan" Türkiye'nin Barışı Koruma ve Barışı İnşa Harekâtlarına Katkısı Kavramı"dır. Bu belge, Türkiye'nin barışı koruma tercihlerini etkileyecek ilkeleri ortaya koymaktadır. Söz konusu barışı koruma misyonuna uluslararası meşruiyet kazandırılması gerekir ki bu da BM Güvenlik Konseyinin bunu onaylaması gerektiği anlamına gelir. Ayrıca hükûmetin Balkanlar, Orta Asya ve Orta Doğu'daki misyonlarına öncelik verilmesi gerektiğinin de altını çizer. Son olarak, hükûmetin bölgeye Türk askeri göndermenin maliyetlerini ve avantajlarını değerlendirebilmesi için misyon hedefleri açıkça belirtilmelidir. Türkiye, BM liderliğindeki aşağıdaki barışı koruma misyonlarına katılmıştır: Kore Savaşı [[Dosya:WaltonWalker&TahsinYazici.jpg|sol|küçükresim|upright=1.36|Birleşmiş Milletler Kuvvetleri Komutanı General Walton Walker, Türk Tugayı Komutanı Tuğgeneral Tahsin Yazıcı'ya 'Gümüş Yıldız' madalyasını takarken]] [[Dosya:2010.10.1_6.25전쟁_60년_서울_수복_기념_및_국군의_날_행사_(7445507102).jpg|küçükresim|upright=1.38|Güney Kore ve Türkiye'nin ortak düzenlediği anma töreni]] Türkiye Birleşmiş Milletler Barış Gücü ile birlikte girdiği ilk savaş 1950-1953 Kore Savaşı'dır. Türkiye'nin bu savaşa girme sebebi NATO'ya üye olmak için bir fırsat olarak görmesiydi. Türkiye bu savaşa toplamda 5.090 asker göndererek, Güney Kore'nin bekası için en çok katkıyı sağlayan ülkelerden birisi olmuştur. Türkiye NATO'ya katılmak için girdiği bu savaş sonucunda Güney Kore ile güzel bir bağ kurmuş ve iki ülkenin bu savaş sonunda ilişkilerini geliştirmiştir. Türkiye, Güney Kore savaşı bittikten sonra toplamda 724 şehit vermiştir ve Güney Kore'den çıktıktan sonra arkasında Güney Kore'nin Busan şehrinde 403 kişilik şehitlik bırakılmıştır. Geri kalan 321 şehit ve 166 kayıp askerin naaşı Kuzey Kore'de kalmıştır. Şehitleri anmak için her sene anma törenleri yapılır. Bu savaş birçok filme, belgesele ve yazılara konu olmuştur. Ayla filmi bir Türk askerinin, Güney Kore'de Ayla adında bir kıza sahip çıkmasını anlatmaktadır. Kutup Yıldızı ve Şimâl Yıldızı belgeselleri de Kore Savaşı'nı anlatmaktadır. Tümen Komutanı Tümgeneral Tahsin Yazıcı'nın Hatıraları, Alay Komutanı Albay Celal Dora'nın Hatıraları, Kore Harbinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Muharebeleri, Kore Savaşlarında Mehmetçik, Kore Dağlarında Aslanım Yatar, Sakin Sabahlar Ülkesi, Militarizm ve Anti-komünizmin Kesiştiği Nokta: Kore Savaşı ve Kore Mektupları kitapları yazılmıştır. Ayrıca Bakınız: Türk Tugayı Güney Kore-Türkiye ilişkileri Karşılaştırma Kaynakça Notlar Kategori:Türkiye'nin ikili ilişkileri Kategori:Türkiye'nin Birleşmiş Milletler ile ikili ilişkileri Kategori:Türkiye'nin örgütler ile ikili ilişkileri Kategori:Birleşmiş Milletler'in ikili ilişkileri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Birleşmiş Milletler ve Türkiye

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi