Bitlis (il)

[bullvar_katip]

Bitlis İli, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Murat-Van Bölümü'nde yer alan bir ildir. İlin nüfusu: 350.994'dür. Bu nüfusun %65,1'i şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 8.294 km'dir. İlde km'ye 42 kişi düşmektedir. (Bu sayı Güroymak'ta 94’dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 0,83 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği: 1637 m'dir. 04 Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle, ayrıca 348 köy bulunmaktadır. İsmi Makedonya Kralı Büyük İskender’in şehirdeki kaleyi yaptırttığı komutanlarından Bedlis’ten gelmektedir. Tarihsel yapıların ağırlıkta olduğu bir vadi içinde kurulduğundan “Vadideki Güzel Şehir” diye anılır. Tarihçe Bitlis M.Ö. 1400 yıllarından itibaren Urartular’ın yerleşim alanıydı. M.Ö. 1280 yılında Asur Krallarından I. Salmanassar devrinden sonra, Van Gölü çevresindeki dağlık alanlara yerleşen Urartular, MÖ11. yüzyıla kadar Urartular’ın yurdu olmaya devam etmiş ve 7. Yüzyıla kadar Asurlular, 6. Yüzyıla kadar ise Medler’in yönetimi altında kalmıştır. Bitlis, daha sonra Pers Krallığı'nın kurulması ile 2. Darius tarafından ele geçirilmiştir. MÖ 4. yüzyılda Makedonya Kralı Büyük İskender’in yönetimi altına giren ve MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Trajan tarafından ele geçirilen Bitlis, 7. yüzyıla kadar Doğu Roma yönetiminde kaldı. Türkler’in 10. yüzyılla birlikte başlayan Anadolu akınları sırasında önemli bir uğrak yeri haline gelen ve bu tarihlerde Alp Arslan ve ordularını Ahlat’ta konuk eden Bitlis'in Türklerin Anadolu’ya açılmasında çok önemli bir rolü de üstlenmiş oldu. 13. Yüzyılda Eyyübiler ve daha sonra Harzemşahlar ve Moğollar'ın saldırısına uğrayan ve 1514 yılındaki Çaldıran Muharebesi'yle Osmanlı egemenliğine giren Bitlis, Osmanlı İmparatorluğu’nun idaresi altında ilim, sanat ve kültür merkezi haline geldi. I. Dünya Savaşı esnasında bir süre Çarlık Rusya’nın işgali altında kalan Bitlis, Cumhuriyet'in ilanından sonra il yapıldı. Bitlis adını Bedlis'ten almıştır. İlçeler 04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle ve ayrıca 348 köy vardır. Bitlis (merkez) Adilcevaz Ahlat Güroymak Hizan Mutki Tatvan Yönetim İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23) İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümeni'ni seçer. Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur. Bitlis Valisi, 1970-Rize doğumlu Erol Karaömeroğlu’dır. Ağustos 2023’de Sinop Valisi iken atanmıştır. Bitlis Belediye Başkanı, 1975-Bitlis doğumlu Nesrullah Tanğlay (AK PARTİ), 31 Mart 2019 seçimlerinde %43,81 oy oranıyla seçilmiştir. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bitlis İl Genel Meclisi üye sayısı, 13 AK PARTİ, 9 HDP, 1 SAADET ve 1 DP olmak üzere 24’dür. Bitlis Belediye meclisi ise 14 AK PARTİ, 8 HDP ve 3 SAADET olmak üzere 25 üyeden oluşur. 2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bitlis'in Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üye sayısı 3'tür: AK PARTİ ( Cemal Taşar ve Vahit Kiler) ve HDP (Mahmut Celadet Gaydalı). Nüfus Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Bitlis ili nüfusu: 353.988'dir. Bu nüfusun %68,89'u şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 8.294 km'dir. İlde km'ye 43 kişi düşmektedir. (Bu sayı Güroymak'ta 94’dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 0,49 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Tatvan (% 2,36)- Mutki(% -3,39) 06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 7 İlçe, 13 belediye, bu belediyelerde 123 mahalle, ayrıca 348 köy bulunmaktadır. İlin yıllara göre nüfusları Konum Spor 2018-19 sezonunda BAL'da Özgüzeldere Spor yer almaktadır.Türkiye Bayanlar Voleybol İkinci Ligi de Bitlis Gençlik Spor (çekildi), erkeklerde TÜRŞAD yer almaktadır. Türkiye Erkekler Voleybol Bölgesel Ligi'nde 2 takım bulunmaktadır. Futbol Türkiye Kupası'nda Özgüzeldere Spor, 3. turda Kastamonuspor 1966' a elenmiştir. Bitlis'in önemli spor tesisleri: Bitlis 8 Ağustos Stadyumu (2.550), Tatvan Spor Salonu (500), Merkez , Rahvan, Dideban, Tatvan Nemrut ve Yumurtatepe, Ahlat Serinbayır olmak üzere 7 adet kayak merkezi bulunmaktadır. Kaynakça Dış bağlantılar Bitlis Valiliği Kategori:Türkiye'nin illeri Kategori:Urartu kentleri Kategori:İl taslakları