Biy-Hem ili (Tuva Türkçesi: Бий-Хем кожуун), Tuva Cumhuriyeti'nde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi Turan şehridir. Coğrafya Ülkenin kuzeyinde yer alan bölge, Turan-Uyuk havzasında yer alır. Bölgenin kuzeyinde Batı Sayan Dağları ötesinde Krasnoyarsk bölgesi bulunur. Güneyde Uyuk dağı yer alır. En büyük akarsu: Uyuk akarsuyu olup Biy-Hem (Ulu Yenisey) akarsuyunun sağ koludur. Hem kelimesi Moğolca'dan gelmiş olup akarsu anlamını verir. Eski Türkçede akarsu anlamında kem sözü kullanılır. Tarih Biy-Hem 1890'lardan itibaren Rus yerleşimcilerin işgal alanı olmuştur. Nüfus Nüfus toplamı 11,9 bin kişidir (2002). İdari Yönetim Bölge 1 şehir, 7 köy idaresi olmak üzere 14 yerleşimden oluşur. Turan şehri; Arjaan (Kaynak) Hüt Seserlig Sööş Tarlag Öök Hadınğ Ekonomi Köy ekonomisi olup tarima dayanır. Ulaşım Güneydoğu'dan kuzeybatıya bölge içinden Usin yolu geçer ki Kızıl-Abakan arası M-54 yoludur. Öbür önemli yol ise - «Turan—Hadın» arası yoldur. Görülecek Şeyler Arjaan köyü yakınında bulunan Arjaan Arkeolojik Alanı, İskitlere ait pek çok kurganı barındıran bir komplekstir. MÖ 7. yüzyıldan kaldığı sanılan bu tarihi kalıntı 2001 yılında bulundu. Kurganlarda pek çok altın takı bulunmuştur. Bazı takılarda «İskit hayvan» üslubu göze çarpar. Kaynakça Kategori:Tuva Cumhuriyeti'ndeki rayonlar