Boeing 737 Classic

[bullvar_katip]

Boeing 737 Classic, Boeing tarafından üretilmiş olan bir dar gövdeli uçak serisi. Orijinal Boeing 737'nin ikinci jenerasyonu. Gelişimine 1979 yılında başlandı. İlk varyasyon olan 737-300, ilk uçuşunu Şubat 1984'te gerçekleştirdi ve hizmete aynı yılın Kasım ayında girdi. Daha uzan olan 737-400, ilk kez Şubat 1988'de uçtu ve aynı yıl hizmete girdi. En kısa varyasyon olan 737-500 ise ilk uçuşunu Haziran 1989'da gerçekleştirdi ve 1990'da hizmete girdi. Daha az yakıt tüketmesi için yüksek bypass oranına sahip CFM56 motorları kullanıldı ve uçuş sistemleri geliştirildi. 133,500–150,000lb (60.6–68.0 t) arası olan azami kalkış ağırlığı ile uçabiliyor. 102ft (31 m) uzunlukta olan -500 modeli 737-200'e benziyor ve 110 ila 132 yolcu taşıyabiliyor. The 110ft (33.4 m) olan -300, 126 ila 149 yolcu taşıyabilirken 120ft (36.4 m) olan -400 ise 147 ila 168 yolcu taşıyabiliyor. İlk çıktığında McDonnell Douglas tarafından üretilen McDonnell Douglas MD-80 ile rekabet ediyordu. Airbus A320'nin üretilmeye başlanmasından sonra Boeing sunduğu uçakları güncellemek için 737 Next Generation serisini geliştirdi ve -300/400/500 varyasyonlarını 737 Classic olarak tanımladı. 1984'te başlayan ve 2000 yılında biten üretim süreci sonrasında toplamda 1,988 uçak teslim edildi: 1,113 adet -300, 486 adet -400 ve 389 adet -500. Gelişim ve tasarım Arka plan [[Dosya:Boeing 737-301 N301P Piedmont La Guardia 17.08.85.jpg|küçükresim|737-300 (önde), 737-200'den (arkada) 9 ft 5 in (2.87 m) daha uzun. Ayrıca -300 yeni ve daha verimli CFM56 turbofan motorları kullanıyor.]] 737-200'ün başarısı ardından Boeing, kapasite ve menzili arttırmak istiyordu. Bunun için uçağa yeni geliştirmeler yapıldı ama aynı zamanda uçağın önceki 737 modelleri ile benzerliği korundu. Geliştirmeye 1979 yılında başlandı ve 1980 yılındaki Farnborough Airshow'da uçağın ilk özellikleri açıklandı. Yeni seride yüksek yakıt verimliliği ve düşük ses sağlayan CFM56 turbofan motorları kullanıldı. 737 modelinin gövdesi Boeing 707'den alındığı ve yere yakın olduğu için, motor üreticisi CFM International, motoru tam olarak kanadın altına değil de azıcık öne doğru yerleştirdi. Ayrıca motor aksesuarlarını motorun altına değil de yanına koydu. Böylece 737, benzersiz dairesel olmayan hava girişli bir motora sahip oldu. Aerodinamikleri geliştirmek için kanatta bir takım değişiklikler yapıldı. Kanat ucu uzatıldı. Uçağın slatları ve flapları geliştirildi. Uçağın kokpitine opsiyonel olarak elektronik uçuş enstrümantasyon sistemi eklendi ve yolcu kabininde Boeing 757'de de bulunan değişiklikler yapıldı. Model gelişimi Mart 1981'de USAir ve Sothwest Havayolları 10 tane 737-300 siparişi verdi. 737 Classic serisinin ilk uçağı ilk uçuşunu Şubat 1984'te yaptı ve aynı yılın Aralık ayı Southwest Havayolları'na teslim edildi. Daha uzun olan 737-400, Piedmont Havayolları'nın Haziran 1986'da verdiği 25 uçaklık sipariş sonrası piyasaya sürüldü. İlk uçuşunu Şubat 1988'de yaptı ve aynı yıl Piedmont Havayolları ile hizmete girdi. Serinin son modeli 737-500 Southwest Havayolları'nın Mayıs 1987'de verdiği 30 uçaklık sipariş sonrası piyasaya sürüldü. 737-500, eskiyen 737-200'lerin yerine geçmesi ve 737 Classic ailesinin en uzun menzilli varyasyonu olması için tasarlandı. Uçak Haziran 1989'da ilk uçuşunu yaptı ve 1990'da Southwest Havayolları'na teslim edildi. Motorlar küçükresim|CFM56-3 motorunun dairesel olmayan hava girişi. Boeing, 737 Classic serisinin motorunu tedarik etmesi için CFM International'ı seçti. 737'nın kanatları, daha önce CFM56'yı kullanan uçaklardan yere daha yakın olduğu için birkaç modifikasyon mecburiydi. Pervane'nin çapı düşürüldü ve motor şanzımanı tam motorun altına değilde biraz arkasına konuldu. Bu değişiklik motora "hamster kesesi" olarak adlandırılan benzersiz düz tabanlı şeklini verdi. Motorun gücüde bypass oranının düşmesinden dolayı 24000'den 20000lbf'ye (107'den 89kN'a) düştü. Devamı 1980'ler süresince 737 Classic uçakları Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki havayolu şirketlerinden çok sayıda sipariş aldı. Toplam sipariş sayısı önceki 737 modellerini geçti. 1990'larda Boeing'in düzenli müşterisi olan United Airlines Airbus A320'yi satın alınca, Boeing 737-400 modelini, yeni kanatlı, daha verimli ve daha uzun olan 737-800'e geliştirmeye başladı. 737 Classic'in üretimi bir süreliğine Next Generation ile aynı anda devam etti; ilk 737-700 Aralık 1996'da tamamlandı, son 737 Classic ise fabrikadan Şubat 2000'de çıktı. Modeller 737-300 [[Dosya:Boeing 737-3B7, USAir AN0197433.jpg|küçükresim|USAir 28 Kasım 1984'te ilk 737-300'ü teslim aldı.]] 737-300'ün prototipi Boeing'in Renton fabrikasından 17 Ocak 1984'te çıktı ve ilk uçuşunu 24 Şubat 1984'te yaptı. 14 Kasım 1984'te uçuş sertifikasını aldıktan sonra USAir ilk uçağı 14 gün sonra, 28 Kasım'da teslim aldı. 17 Aralık 1999'da ZK-NGJ tescilli son -300,Air New Zealand'a teslim edildi. Yaklaşık 15 yıllık süreçte 1,113 737-300 üretilmiştir. 737-300 uçakları Aviation Partners Inc. tarafından üretilen kıvrık kanatlar ile iyileştirebilir. Bu kıvrık kanatlı uçaklara -300SP (Special Performance) adı verilmiştir. 737 Next Generation ailesinde -300'ün yerini 737-700 aldı. 737-400 küçükresim| daha uzun olan 737-400, 15 Eylül 1988'de Piedmont Havayolları ile hizmete girdi. 737-400 tasarımı, 737-300 ve 757-200 arasında olan boşluğu doldurmak için 1985 yılında piyasaya sürüldü. -400, Airbus A320 ve McDonnell Douglas MD-80 ile rekabetteydi. 737-300'den daha uzundu ve 188 yolcuya kadar ulaşan bir kapasiteye sahipti. -400 modelinde kalkış esnasında oluşabilecek bir kuyruk çarpmasından kuyruğu korumak için bir tampon bulunuyordu. Prototip 26 Ocak 1988'de fabrikadan çıktı ve ilk uçuşunu 19 Şubat 1988'de gerçekleştirdi. Sertifikasyon süreci ardından 15 Kasım 1988'de Piedmont Havayolları ile hizmete girdi. Üretilen son iki 737-400, 28 Şubat 2000'de Czech Airlines'a teslim edildi. Bu iki uçak aynı zamanda üretilen son 737 Classic uçakları oldu. 737 Next Generation ailesinde -400'ün yerini 737-800 aldı. 737-400SF [[Dosya:Alaskan Freightdog (40872772912).jpg|küçükresim|737-400'ü kargo uçağına çeviren ilk havayolu Alaska Airlines oldu.]] 737-400SF (Special Freighter), Boeing tarafından üretilen bir model değil, -400'ün kargo taşımacılığı amacı ile kullanılması için havayolunun kendi değiştirdiği versiyonudur. Yolcu taşımacılığı için kullanılan bir -400'ü 10 palet taşıması için kargo uçağına çeviren ilk havayolu Alaska Airlines'tır. Havayolu aynı zamanda beş uçağıda yarı yolcu yarı kargo taşıyacak şekilde (Combi) düzenlemiştir. 737-400 Combi'ler 2017 yılında emekliliğe ayrılmıştır ve 737-700F ile değiştirilmişlerdir. 737-500 [[Dosya:Southwest Airlines Boeing 737-500; N519SW@LAS;01.08.1995 (4905698533).jpg|küçükresim|Southwest Havayolları ilk 737-500'ü 28 Şubat 1990'da teslim aldı.]] 737-500 modeli Classic serisinin en küçüğüdür. Müşteri talebi sonucu eskiyen 737-200'lerin yerine gelmesi için üretilmiştir. -500'ün tasarımı, 737-300'den daha az kapasite ile daha uzun ve daha ekonomik olmasını sağlıyor. -500'ün gövdesi -200'den daha uzun ve 140 yolcu taşıyabiliyor. Hem cam kokpit hem de daha eski mekanik kokpit opsiyonları mevcuttu. CFM56-3 motoru, 737-200'ün kullandığı eski P&W motorlarından %25 daha fazla yakıt tasarrufu sağlıyor. 737-500, 1987 yılında Southwest Havayolları'nın verdiği 20 uçaklık sipariş ile piyasaya sürüldü. İlk uçuşunu 30 Haziran 1989'da yaptı. Sertifikasyon için bir adet prototip toplamda 375 saat havada kaldı ve ilk uçak 28 Şubat 1990'da Southwest'e teslim edildi. 737-500, Rus havayollarının favorisi olmuştur. Nordavia, Rossiya Airlines, S7 Airlines, Sky Express, Transaero, UTair ve Yamal Airlines gibi havayolu şirketleri eskimiş Sovyet yapımı uçaklarını filodan çıkartmak için çok sayıda ikinci el 737-500 satın almıştır. 737-500 modeli küçük boyutundan dolayı daha hızlı emekliye ayrılıyor. 737-300 uçakları ortalama 24 yıl kullanımdan sonra emekli olurken, -500'de bu sayı 21 yıl. 5 Eylül 2016'da Southwest 737-500 modeli ile son uçuşunu yaptı. 737 Next Generation ailesinde -500'ün yerini 737-600 aldı, fakat 737-600 sadece 69 sipariş ile pek popüler bir model olmadı. Kullanıcılar küçükresim|737-300'ün kokpiti. Sivil Temmuz 2019 itibarı ile 692 adet 737 Classic uçağı hizmette. Bunların 297 tanesi -300, 261 tanesi -400 ve 134 tanesi -500 modeli. Ordu Çok sayıda ülke 737 Classic'i farklı nedenlerden dolayı kullanmaya devam ediyor. Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Çin, Endonezya, Güney Kore, Hindistan, Kolombiya, Kuveyt, Meksika, Nijer, Peru, Şili, Tayland, Tayvan, Venezuela. Teslimatlar Gösterimde olan uçaklar [[Dosya:Boeing 737 G-DOCB arrives at Cranfield University.jpg|küçükresim|British Airways'in eski bir 737-400'ü olan G-DOCB, Cranfield Üniversitesine inişinden sonra su ile karşılanıyor.]] Eskiden China Southern Airlines'ın olan N759BA tescilli bir 737-300, Tucson, Arizona'daki Pima Havacılık ve Uzay Müzesinde sergilenmekte. Southwest Havayolları'nın Kasım 1984'te teslim edilen N300SW tescilli ilk 737-300'ü Love Field, Dallas, Teksas'taki Frontiers of Flight Müzesinde sergilenmekte. British Airways'in G-DOCB tescilli 747-400'ü Birleşik Krallık'taki Cranfield Üniversitesi'nin havaalanında bulunuyor. Uçak kabin ekibi eğitimi için kullanılmakta. All Nippon Airways'in eski bir 737-500'ü olan Super Dolphin lakaplı JA301K, 1 Şubat 2018'de emekliye ayrıldı ve Tokyo'daki Haneda Uluslararası Havalimanı'nda bakım ekibi eğitimi için kullanılmakta. Kazalar ve olaylar Ocak 2021 itibarı ile kaza sonucu 64 tane 737 Classic uçağı hurdaya ayrıldı ve 1,298 kişi hayatını kaybetti. Boeing tarafından yapılan 1959–2017 arasınaki yaşanan kazaları inceleme analizi sonucu Classic serisinin her milyon kalkışta 0.71 uçağın hurdaya ayrıldığı ortaya çıktı. Bu rakam Next Generation serisinde 0.17, Original serisinde ise 1.75 olarak açıklandı. Türk Hava Yolları'nın 278 sefer sayılı uçuşu Helios Havayolları'nın 522 sefer sayılı uçuşu Türk Hava Yolları'nın 1476 sefer sayılı uçuşu Adam Air'in 574 sefer sayılı uçuşu Aeroflot'un 821 sefer sayılı uçuşu Tataristan Havayolları'nın 363 sefer sayılı uçuşu Sriwijaya Air'ın 182 sefer sayılı uçuşu Özellikler küçükresim|Yandan bir 737-300. küçükresim|Alttan bir 737-400. küçükresim|Bir 737-300 Combi'nin içi. Ayrıca bakınız Kaynakça Kategori:Boeing 737 Kategori:Boeing uçakları Kategori:Yolcu uçakları Kategori:Çift motorlu jetler