Boerehaat

[bullvar_katip]

Boerehaat, Boer veya Afrikaner etnik nefreti anlamına gelen Afrikaans kökenli bir kelimedir. Bununla ilgili olan Boerehater terimi ise Boerler veya Afrikanerlerden nefret eden, onlara karşı önyargılı olan veya onları eleştirenleri tanımlamak için kullanılır. Bu terimler ilk olarak Güney Afrika'daki İngilizler ve Afrikanerler arasındaki siyasi çekişmeler sırasında, İngilizlerin Boerleri mağlup etmesiyle sonuçlanan II. Boer Savaşı'nda Boerlere karşı önyargılı davranan İngiliz halkı için kullanılmıştır. Boerehater terimi Afrikaner milliyetçiler tarafından İngilizce konuşan beyaz Güney Afrikalılar, muhalif Afrikanerler ve siyahi Güney Afrikalılar da dahil olmak üzere kendilerini eleştiren ve Cape Kolonisi'ndeki çıkarlarına karşı gelen herkes için söylenmiştir. Boerehaat kavramına ise birden fazla şekilde atıf yapılmıştır. Kavram, Afrikaans milliyetçisi siyasetçiler tarafından seçim malzemesi olarak kullanılmış, apartheid döneminde Afrikanerler'in çıkarlarına odaklanan sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına da konu olmuştur. Bu sürtüşmeler akademisyenler ve aktivistler tarafından eleştirilmiştir. Etimoloji ve köken [[Dosya:An_AD_MISERICORDIAM_appeal_-_Lantern_-_13_March_1880.jpg|küçükresim|W. H. Schröder'in 1880'de The Lanternda yayınlanmış, bağımsızlığının devamı için Britanya'ya dilekçe veren bir Boer'i betimleyen siyasi karikatürü. İlhakın kişileştirilmesi refah, bağımsızlık, anarşi ve iflas ile ilişkilidir.]]Boerehaat, II. Boer Savaşı'ndan sonra bilinen adıyla Boer'lere veya Afrikalılara karşı nefret anlamına gelen Afrikaans bir kelimedir. Bununla ilgili olan Boerehater terimi ise Boerler veya Afrikanerlerden nefret eden, onlara karşı önyargılı olan veya onları eleştirenleri tanımlamak için kullanılır. İngilizler arasındaki Boer karşıtı fikir ve düşünceler 18. yüzyıldan itibaren kayıtlara geçmeye başladı. Boer'ler, Britanya edebiyatı'nda ve bazı siyasi karikatürlerde medeni olmayan ve zalim insanlar olarak tasvir edildi. Bu tasvirler, II. Boer Savaşı sırasında Transvaal Cumhuriyetini ilhak etmek isteyen İngilizler tarafından İngiliz kamuoyunun desteğini almak için kullanıldı. Afrikaner etnik nefreti anlamına gelen Boerehaat Afrikaans kökenli bir kelimeyken İngilizcedeki Boer-hater terimi ise 1889'da İngiliz Cape Kolonisi'nde siyasi anlamda, Cape Dutch çıkarlarına, özellikle de dillerinin Güney Afrika Parlamentosu'nda kullanılmasına karşı çıkan insanları tanımlamak için kullanıldı. Arka plan II. Boer Savaşı Anglo-İrlandalı politikacı James Bryce, 1886'daki Witwatersrand Gold Rush (altın hücumu) sırasında bağımsız Transvaal Cumhuriyeti'ndeki Boer otoritelerine karşı uitlander kesimin (Güney Afrika'nın kuruluşundan önceki Afrika ülkelerinde yaşayan İngilizler) tutumunu "İngilizce; sadece Johannesburg'un değil, madencilik bölgelerinin de genel olarak konuşulan dili oldu. Uitlander'ların büyük kısmının İngilizceden farklı bir dili duymadıkları, etraflarında Felemenkçeden daha çok İngilizceye yakın bir dille karşılaştıkları bir ülkede, İngilizce yarı sömürge, yarı Amerikanvari olsa da kendilerini adeta İngiliz olmuş bir ülkede farz etmeleri ve her şekilde alt sınıfları saydıkları küçük bir insan topluluğunun kontrolünde, mantıksız ve hatta grotesk bir şey görmeleri gayet doğaldı." diyerek yazmıştır. İngilizler ve Boer'ler arasındaki düşmanlık, 1899'dan 1902'ye kadar süren II. Boer Savaşı'na kadar arttı ve sonrasında da devam etti. Bir İngiliz askeri, ailesine Boer kuvvetlerine olan nefretini anlatan bir mektup göndermiştir, bu mektupta duygularını: "Cape Dutch ve Boer rezil, kalleş bir topluluk, Transvaal bastırılır bastırılmaz ve (hayatta kalan) aşağılık dilenci tabakası yolumuzdan çekilir çekilmez daha da iyi olacak. Burada onları günahımız kadar sevmiyoruz. Zavallı bir ayak takımı, yok edilmeliler. Ülke onlar ve onların pislik Alman Yahudisi yurttaşları ile kaynıyor." şeklinde yazmıştır. Savaş sırasında Lord Kitchener, Güney Afrika'daki tüm Boer sivillerini kurulan kamplarda enterne etme politikasına başladı. Gözaltında bulunan 27.000 sivil bulaşıcı hastalıklar nedeniyle öldü. Bu durumun, Afrikalılarda İngilizlere karşı bitmeyen bir garez miras bıraktığı yönünde yorumlar yapıldı. İngilizler savaşı kazandı, ancak devam eden İngiliz karşıtı duygular Afrikaner milliyetçiliğinin yükselmesine neden oldu ve Afrikaner yanlısı Ulusal Parti, apartheid dönemi olan 1948'den 1994'e kadar Güney Afrika'nın iktidar partisi oldu. Apartheid Apartheid döneminde, Afrikanerler bir dizi seçmen, politika ve kamu hizmeti alanında hâkimken İngilizce konuşan Güney Afrikalılar ekonomik olarak baskındı. Afrikanerler kendilerini hem nüfusun geri kalanı olan siyahlardan hem de İngilizce konuşan beyazlardan ayırmışlardı. 1971'de sosyolog Heribert Adam bu durumu, "İngilizce ve Afrikaans konuşan halk arasındaki tarihsel sürtüşme, yerini yavaş yavaş iki grup arasındaki sınıf çatışmasına bırakmaktadır." diyerek yazmıştır. Ancak bu tarihsel sürtüşme, iktidardaki Ulusal Parti tarafından siyasi kazanç amacıyla yeniden canlandırıldı ve istismar edildi. 1973'te Michigan Üniversitesi siyaset bilimi profesörü Edward Feit, American Journal of Sociology dergisinde bu durumu "Son siyasi kampanyalar, eski öcü Boerehaat'ın Afrikaaner çoğunluğu için hala bir cazibesi olduğunu göstermiştir." diyerek yazmıştır. Balthazar Johannes Vorster liderliğindeki Ulusal Parti, İngilizce konuşan beyaz vatandaşları Boerehaat'ın suçlusu gibi göstererek Afrikaner seçmenlerinin duygularına hitap edecek bir siyaset izledi. Ulusal Parti ve siyasi sözcüsü Die Burger, 1972'de Oudtshoorn'da yapılan bir ara seçim sırasında bir "Boerehaat kampanyası" yürüttü. Çoğunlukla İngilizce konuşan seçmenler yani Boerehaterlar, tarafından desteklendiği iddia edilen Birleşik Parti'ye olan muhalefetlerini belirterek seçimi kazandılar. Milliyetçiler bu terimi 1977'de kurulan İlerici Federal Parti muhalefet partisinin üyelerini kınamak için de kullandı. Amerikalı tarihçi Otto Scott, 1980'lerin başında hükümet yetkilileri de dahil olmak üzere çeşitli Güney Afrikalılarla görüştükten sonra şöyle yazdı: "Bu tür yabancı düşmanı dayanışma Boer nefretçilerine muhalefet olarak algılandı." Liberal politikacı Alex Boraine ve Afrikaner apartheid karşıtı aktivist Beyers Naudé gibi Güney Afrikalı, beyaz Apartheid eleştirmenleri, milliyetçiler ve Afrikaans basını tarafından yürütülen itibarsızlaştırma girişiminde vatansever olmayan Boerehater'lar olarak tanımlandılar. Beyaz muhalifler ek olarak rooi gevaar (komünist tehdit) ile de ilişkilendirildi. Güney Afrikalı şair ve yazar Guy Butler, İngiliz edebiyatını tanıttığı, Afrikaner milliyetçiliğine ve Ulusal Parti'ye karşı olduğu için Afrikalılar tarafından Boerehater olarak tanımlandı. İngilizce konuşan film eleştirmenlerinin, Boerehaat ile suçlanmamak için Afrikaans filmlere karşı daha hoşgörülü davrandıkları iddia edildi. The Star gazetesinin film eleştirmeni Robert Greig'e göre, "Afrikaans filmleri boerehaat (Boer-hater) ile suçlanmak istemedikleri için eleştirmeme eğiliminde olan İngiliz gazetelerinde bir gönül alma durumu gelişti." Film eleştirmeni Barry Ronge'a göre, "Boerehaat çığlıkları, 'desteklenmediklerini' hissettiklerinde endüstrinin içinden geliyor." Post-apartheid dönemi 1995 yılında Afrika Ulusal Kongresi'nde politikacı Zola Skweyiya, Die Burger tarafından Güney Afrika Parlamentosu'nda Afrikaans resmi diline saygısızlık ettiği için Boerehaat ile suçlandı. 1998'de sağcı Herstigte Nasionale Party'nin Afrikaner milliyetçi lideri Jaap Marais, apartheid sonrası Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu'nu bir Boerehaat çalışması olarak nitelendirdi. 2011'de Güney Afrikalı politikacı Julius Malema, Johannesburg'daki Yüksek Mahkemede siyasi toplantılarda apartheid karşıtı protesto şarkısı "Boerleri vur"u defalarca söylediği için nefret söyleminden suçlu bulundu. Sivil haklar örgütü AfriForum, Malema'yı devam eden çiftlik saldırılarını gerekçe göstererek beyaz Güney Afrikalılara karşı şiddeti kışkırtmakla suçladı (Boer'in gerçek anlamı "çiftçi" dir). Yargıç Colin Lamont, Malema'nın apartheid sonrası Güney Afrika'da şarkı söylemesinin Afrikaner azınlık grubu için "aşağılayıcı, insanlıktan çıkarıcı ve incitici" olduğuna karar verdi. Lamont, "İnsanlar yeni gelenekler geliştirmeli ve toplumda onlarla birlikte yaşayan üyeleri inciten eski uygulamalardan vazgeçerek gelişen bir topluma sevinmelidir." dedi. Afrika Ulusal Kongresi başkan yardımcısı Cyril Ramaphosa, Ulusal Parti'nin apartheid dönemindeki Boerehaat propaganda kampanyasını hatırlatan bir olayda, 2014 Güney Afrika genel seçimleri'nde Limpopo eyaleti sakinlerini, "Boerların onları kontrol etmek için geri geleceklerini" ileri sürerek oy vermeye çağırdı. Artı Özgürlük Cephesi lideri Pieter Mulder bu söylemleri "ilkel korkutma taktikleri" ve "ırkçı ve kutuplaştırıcı" olarak değerlendirdi. Sosyolog Michael Neocosmos, iktidardaki Afrika Ulusal Kongresi'ni eleştirenlerin de; savunma yapması zor olan ırkçılık ve sadakatsizlikle ilgili ad hominem suçlamaları Boerehaat ve komünist sempatizanlığıyla değiştirerek "devlet tanımlı ulusal konsensüsün dışında duran" kişiler olarak lanse edilebileceğini belirtmiştir. Ayrıca bakınız Irk kozu Kaynakça Notlar Dipnotlar Kullanılan kaynaklar Kategori:Boer Savaşları Kategori:Milletlere karşı ırkçı duygular Kategori:Afrikaner milliyetçiliği Kategori:Afrikaans kelimeler ve deyimler Kategori:Afrika'da İngiliz kolonizasyonu Kategori:Etnik ve dini çatışmalar Kategori:Güney Afrika'da ırkçılık