Boks

[bullvar_katip]

[[Dosya:Boxing080905 photoshop.jpg|küçükresim|upright=1.14|Ricardo Dominguez (soldaki) ile Rafael Ortiz isimli iki boksörün yaptıkları boks maçından bir görünüm.]] Boks, iki kişinin boks hakemi gözetiminde karşılıklı yumruklaştıkları ve birbirlerini nakavtla ya da puanla yenmeye çalıştıkları spor müsabakasıdır. Belden aşağıya ve enseye vurmak, sporcunun kendi etrafında 360 derece dönmesi, avuç içi (boks eldiveni'n beyaz boyalı bölgesi harici) vurmak, ses çıkarmak uyarı almasına neden olur, üç uyarı bir ihtar (-1 puan) alınmasına neden olur. Amatör boksörler 227 gr ağırlığında, profesyonel boksörler ise ağırlığı 170-283 gr arasında değişen eldivenler kullanırlar. Profesyonel boksörler yalnızca şort, amatör boksörler ise şort ve atlet giyer. Hem amatör hem de profesyonel boksörler karşılaşmada diş ve kasık koruyucuları kullanırlar. Amatör boksörler ayrıca koruyucu başlık da takarlar. Ring Boks karşılaşmaları boks ringi'nde yapılır. Ring, üç veya dört sıra halatla çevrili ve yerden yüksekliği en az 91cm en fazla 122cm olan kare biçiminde bir alandır. Halat aralıkları en az 40cm olmalıdır. Ringte kırmızı, mavi ve tarafsız beyaz köşeler vardır. Sporcular ait oldukları köşeden, hakem ve doktor ise jüri masasına yakın olan beyaz köşeden ringe çıkar. Profesyonel boks'ta ringin büyüklüğü 5–6 m2, amatör boks'ta ise en az 3–6 m2’dir. Boks karşılaşmalarında, her iki boksörün de aynı siklette (ağırlık aralığında) olması gerekir. Antrenman ve teknikler küçükresim|upright=0.91|Bir boks maçı Boks, zor ve çok yorucu bir spordur. Boksörler antrenman yaparak karşılaşmaya hazırlanırlar. Boks antrenmanı bir başka boksörle yapılan çalışmanın yanı sıra, gölge boksu, antrenman torbası ve kum torbasıyla çalışma, ip atlama ve kondisyon için koşu gibi başka çalışmaları da kapsar. Boksta duruş çok önemlidir. Çünkü bir boksörün saldırı ve savunma gücü ile hızı, dengesine ve harekete her an hazır olmasına bağlıdır. Boksörün duruşu rahat olmalıdır. İyi bir duruşta sağ ayak, biraz öndeki sol ayakla bir denge oluşturacak biçimde sağa doğru biraz açılmalıdır. Her iki ayağın ucu da hafifçe sağa dönük olmalıdır. Böylece bedenin yalnızca sol yanı rakibe açık tutulur. Hafifçe sıkılmış sol yumruk biraz ileride ve çene hizasında olmalıdır. Sağ kol da çene hizasında, ama çeneden yaklaşık 15cm önde tutulur. Her iki kolun dirseği, bedeni korumak için içe doğru çekilmelidir. Bedenin öne doğru biraz eğik tutulması, rakibin yumruğu karşısında denge yitirilmeksizin geriye kaçmayı kolaylaştırır. Doğru vuruş boksun temelini oluşturur. Bu temel boksun en önemli koşuludur. Rakibe atılan yumruğun eldivenin içinde iyice sıkılmış olması gerekir. Başlıca vuruş biçimleri şunlardır: direkt yumruk (straight punch) sağ direkt (right straight punch) sol direkt (left straight punch) sağ kroşe (right hook punch) sol kroşe (left hook punch) aparkat (uppercut punch) swing dış el yumruk (backfist) sağ dış el yumruk sol dış el yumruk Direkt vuruş adından da anlaşılacağı gibi düz bir şekilde atılır. Sol kroşe ise sol kol ile gövde arasında 45-90 derece arasında açı yapılarak atılan vuruştur. (Aynı durumun tersi sağ kroşe için geçerlidir). Aparkat çok fazla kullanılmayan,yani genelde vurma fırsatı bulunmayan bir vuruş türüdür. Fakat böyle bir durum yakalandığında çok sert etki bırakır. Genelde çeneyi hedef alır. Swing ise kroşelerin uzatılmış şeklidir. Devamlı hareketlerle rakibi şuursuz bir hücuma zorlamak ve hemen kontraataklara geçmek üzere yapılır. Yasak Kuralları Belden aşağıya ve enseye vurmak Sporcunun kendi etrafında 360 derece dönerek rakibine vurması Avuç içi (eldivenin beyaz boyalı bölgesi harici) ile vurmak Dirsekle rakibe vurmak Kulağın arka tarafına vurmak Arkadan vurmak Tekme atmak Kafa atmak Yasak olan kurallardan bazılarıdır. Eğer oyuncu bunlardan birini uygularsa ihtar alır. Kararlar Maçların kararları genelde ya ringdeki hakem tarafından verilir ya da kenarda oturan üç yan hakem tarafından. Maçlar alttaki kararlardan biri ile sonuçlanır: Nakavt Teknik nakavt (technical knockout): maç esnasında ring içindeki hakem boksörün sağlıklı bir şekilde maç'a devam edemeyeceğine karar verir ve maçı bitirir. Nakavt (knockout): maç esnasında boksör yere serilir ve ayağa kalkamaz, boksör ayık ise hakem 10'a kadar sayar. Hakemin teknik kararı/Köşe çekilir (referee technical decision/corner retirement): raund arası dinlenme esnasında ringdeki hakem maçı kendi veya doktor kararı ile, veya boksör devam edemeyeceğini belirttikten sonra bitirir. Yan hakem oylaması Karar oy birliği (unanimous decision): maç sonu üç yan hakemden üçü de aynı boksör'ü kazanan olarak seçer Karar çoğunluğu (majority decision): maç sonu iki yan hakem aynı boksör'ü kazanan olarak seçer, üçüncü ise berabere kararı verir Karar ayrılığı (split decision): maç sonu iki yan hakem aynı boksör'ü kazanan olarak seçer, üçüncü ise rakip boksör'ü seçer Teknik karar (technical decision): maç esnasında kazara yaralanma nedeni ile ringdeki hakem maçı erken bitirir ve yan hakemler kazanan boksor'ü seçer Berabere (draw): maç sonu üç yan hakemden üçü de berabere kararı vermiştir Çoğunluk berabere (majority draw): maç sonu iki yan hakem berabere kararı vermiştir, üçüncü yan hakem kazanan bir boksör'ü seçmiştir Ayrık berabere (split draw): maç sonu iki yan hakem farklı bir boksör'ü kazanan olarak seçer, üçüncü yan hakem ise maç berabere bitti diye karar verir Teknik berabere (technical draw): maç esnasında kazara yaralanma nedeni ile ringdeki hakem maçı erken bitirir ve yan hakemlerin oylaması berabere kalır (genelde bu karar artık verilmiyor, onun yerine böyle karar çıktığında maç sonuçsuz olarak kararlanıyor) Diğer kararlar Diskalifiye (disqualification): maç esnasında boksörlerden biri kuralları tekrarlı çiğnediği için maçı kaybeder Sonuçsuz (no contest): maç esnasında genelde farklı sebeplerden dolayı kazanan veya kaybeden seçilemez Puan kararı (points decision): maç sonu ringdeki hakem kimin kazandığını seçer Tarih küçükresim|upright=0.82|Yunan Santorini adasında bir Minos freskinde boks yapan gençler. Eski Yunan'da ve Roma'da boks önemli sporlardan biriydi. Ama bu spor acımasız bir biçimde yapılırdı ve dövüş genellikle boksörlerden biri ölünceye kadar sürerdi. Daha sonra yasaklanan boks, 18. yüzyılın başlarında İngiltere’de yeniden ortaya çıktı. 1719'da James Fig, Londra'da bir ring kurarak hem ders verdi, hem de bütün rakipleriyle dövüştü. Çıplak yumrukla yapılan bu dövüşlerin kuralları yoktu ve çok acımasız biçimde bazen saatlerce sürüyordu. İngiltere’de 1866'da Amatör Spor Kulübü kuruldu. John Chambers ve VIII. Queensburg markisinin yönlendirmesiyle eldivenle yapılan maçlar için kurallar getirildi. Böylece çağdaş boksun temelleri atılmış oldu. ABD'de ise boks 19. yüzyıl başlarında ortaya çıktı ve boksa olan ilgi 1880'lerde John L. Sullivan'la birlikte arttı. Sullivan, Paddy Ryan'ı 1882'de nakavtla yenerek eldivensiz boksun tartışmasız şampiyonu oldu. Daha sonra eldivenli olarak pek çok maç yaptı. Dünya ağır sıklet boks şampiyonluğunu kazanan ilk siyah boksör Jack Johnson’dı. 1937'de ağır sıklet şampiyonu olan Joe Louis, bu unvanı kazanan ikinci siyah boksör oldu. Louis, bu unvanını 25 kez korudu ve 1949'da yenilmeyen şampiyon olarak emekliye ayrıldı. ABD’de 1950'lerin en ünlü şampiyonu olan Rocky Marciano, boks tarihine en sert yumruklara sahip boksörlerden biri olarak geçti. Hiçbir profesyonel maçta yenilgi almamış tek boksör olarak 1956'da boksu bıraktı. Böylece Slyvester Stallone'ye ilham vererek "Rocky" filmi çekilmiş oldu. 1960'larda ve 1970'lerde dünya ağır sıklet boksunun efsanevi kişisi Muhammed Ali’ydi. ABD’de ağır siklet dışındaki sıkletlerde de önemli boksörler yetişti. Henry Armstrong, George Dixon, Willie Pep, Joe Gans ve Benny Leonard bunların başında gelir. Tehlikeli bir spor olarak görülmesi ve beyne hasar tehlikesi Nörologlar, boksun olimpiyat sporlarından çıkarılması ve açık gösterimden yasaklanması yönünde görüşler belirtmektedirler. Boksun, beyinde hasara yol açtığını belirtiyorlar. Kafatasına alınan darbe sonucunda beyin dokusunda meydana gelebilecek bozulmalar olarak tanımlanan travmatik beyin hasarı, akla hemen, başta boks olmak üzere, dövüş sporlarını getiriyor. Resimler Ayrıca bakınız Türkiye Kulüplerarası Boks Şampiyonası Ağır siklet boks şampiyonları listesi Uluslararası Şöhretli Boksörler Salonu Dünya Boks Birliği Uluslararası Boks Federasyonu Dünya Boks Konseyi Dünya Boks Organizasyonu Uluslararası Boks Organizasyonu Türkiye Kulüplerarası Boks Şampiyonası Akdeniz Oyunları'nda boks Uluslararası Boks Sıralaması Kurulu Yaz Olimpiyatları'nda boks Dünya Amatör Boks Şampiyonası Türkiye'de boks Şampiyon kemeri Kaynakça Kategori:Avrupa dövüş sanatları Kategori:Yaz Olimpiyatları sporları Kategori:Bireysel sporlar Kategori:Fransızcadan Türkçeye geçen sözcükler Kategoriövüş sanatları