Buhara Emirliği

[bullvar_katip]

Buhara Emirliği (Özbekçe: Buxoro Amirligi, Tacikçe: Аморати Бухоро; 1785 - 1920), Aştarhan hanedanı'nın son hanı olan Ebül Gazi zamanında, Muhammed Rahim Han yönetimindeki Moğol kökenli Mangıtlar tarafından kurulan Özbek devleti. Moğol kökenli ancak Cengiz Han soyundan olmayan Mangitler 1747'de Buhara'yı işgal ederek 1753'de Emirliğini ilan etmişti. Dönemin Orta Asya'nın töresine göre Cengiz Han soyundan gelmeyen Han olamadığı için 1756'de "Amīr al-Mu'minīn" unvanını kullanmıştı. Ve 1785 yılında Aştarhan hanedanının Buhara Hanlığını yok etmişti. 1747 yılında Nadir Şah'ın ölümünden sonra, Muhammad Rahim Han, Abulfayz Hanı ve onun oğlunu öldürtür, böylece Canid hanedanlığı biter. Bundan sonra emirler kukla hanlara izin verirler, Abdul Gazi Han'ın ölümüne takiben, Mir Masum Shah Murat'ın tahta çıkması önü açılır. Mangıtlar zamanında hanlığın sınırları daralmaya başladı ve 19. yüzyılın sonlarına doğru son merkez olan Buhara'nın da Rus işgaline uğramasıyla Buhara Hanlığı Rus boyunduruluğuna girdi ve 1920 yılındaki Sovyet işgaline kadar yarı bağımsız kaldı. Hanlık toprakları 1860'a kadar bugünkü Türkmenistan'ı, Özbekistan'ın batısını ve Kazakistan'ın güneybatısını kapsıyordu. Hive Hanlığı ve Hokand Hanlığı ile birlikte Özbek üç hanlığı olarak anılmıştır. Ordu Gelişim Buhara Hanlığında maddi ve manevi aristokrasinin gücü silahlı kuvvetlere dayanıyordu.18. yüzyılın ikinci yarısındaki Rus kaynaklarında Buhara birlikleri hakkında çok değerli bilgiler bulunmaktadır. Özellikle 1870'lerde onların saflarında görev yapan F. Efremov, "çoğunlukla (Buharalılar) farklı halklara sahip olduklarını", yani sadece Özbekleri değil Tacikleri, Türkmenleri ve Afganları da dahil ettiklerini yazmıştır. Kaynaklara göre 18. yüzyılın ikinci yarısında Buhara ordusu sadece süvarilerden oluşuyordu ve o zamanlar içinde piyade yoktu. Süvari; nökerler ve kara-çeriklere (milis) ayrıldı. Nökerler, efendilerinin (Han, Emir, Vali, atalık, memurlar) hizmetinde kayıtlıydılar ve bunun karşılığında sürekli olarak ayni ve nakdi olarak belirli bir ödül alıyorlar ve ayrıca askeri görevler dışında çeşitli görevlerden muaf tutuluyorlardı. Silah ve yemek masrafları kendilerine aitti ama bindikleri atlar devlet tarafından karşılandı. Silahın doğasına göre nökerler, mergenov (oklar) ve Nazaretov (kopyalayıcı(?)) olarak ikiye ayrıldı. Nöker sayısı sınırlıydı ve savaş zamanında askere alınan ve erkek nüfusun büyük kısmının gönderildiği çok daha fazla karaçerik vardı. Onlara ihtiyaç olmadığında, karaçerik "nüfusa zarar vermemek" için evlerine yollandılar. Atlarıyla hizmet ettiler ve hepsinin silahı yoktu, ancak çapa ve kürek gerekliydi. Buhara birlikleri, bir bölük yüzbaşısı olan toksaba tarafından komuta edilen 100 kişiden oluşan bir alayla alaylara, bölüklere vb. bölündü. Başka bir pentekostal(?) (Pençebari), ustabaşı (dehbasi) vardı. 1870'lerde Buhara birliklerinde 5 adet dokuz pounder top, 2 adet beş pounder, 8 adet üç pounder ve 5 havan topu vardı. Emir Şah Murad'ın reformları askeri işleri de etkiledi; orduda daha katı bir disiplin getirdi ve her birime bir molla atadı. Ondan önce Buhara birliklerinin sayısı 10 bin kişiydi, o da 60 bine çıkardı; onun altında ordu personeline düzenli olarak maaş verildi. Yüzbaşıdan başlayarak herkese para ve giysinin yanı sıra "tankho" olarak toprak verildi; Rütbe ve pozisyona bağlı olarak tutulan bu maaşın miktarında, Rus esirlerin yanı sıra asker kaçakları ve çeşitli türden göçmenler çok önemli bir rol oynadı. Buhara birliklerinde; hatta bunlardan biri başkomutanlık görevini bile aldı, topçu başı leşkero , Buhara birliklerinin başındaydı, ancak bazen Emir veya atalık birliklere liderlik ediyordu. Topçu başı leşkerinin yardımcısı, sefer sırasında birliklerin hareketinden ve yerleşiminden sorumlu olan Nakib'di. Birlikler, yalnızca devleti ve iktidarı korumakta değil, aynı zamanda mirasçılar ve taht talipleri arasındaki mücadelede, ayrılıkçı valilerle merkezi hükümetteki pozisyonlar için, ayrıca dış saldırganlığa karşı mücadelede, yabancı toprakların ele geçirilmesinde, 19. yüzyılın ilk yarısında ordunun gelişiminde çok önemli bir rol oynadılar. Buhara hanlığında işler iki aşamadan geçti: düzenli birliklerin örgütlenmesi ve oluşumundan önceki dönem (70'lerin ortalarına kadar) ve 1837'de örgütlenmesinden sonraki dönem. İlk aşamada, savaş zamanında birliklerin seferberlik sırası şu şekildeydi: Askerlerin isimleri sicile kaydedildi ve doğru zamanda Emir, haberciye (çarcı) bildirimde bulunmak suretiyle onları topladı. Sadece toplanma yeri belirtilmişti ve askerler amaçlarının farkında değillerdi. Askerlerin 10-12 günlük erzakla ve atlarıyla gelmeleri gerekiyordu. Atı olmayan herkes bir tane almak zorundaydı. Seferden döndüklerinde atlar hazineyi yormamak için satıldı. Yedek askerlere her yıl sadece giyim için yeterli olan çok küçük bir maaş veriliyordu." Sıradan askerler yılda yedi tenge ve birkaç batman ekmek alıyordu. Ancak çoğu zaman bu yetersiz içeriği almıyorlardı. Buhara'daki kıtlık ve halk huzursuzluğundan sonra Emir Haydar, Hokand'a karşı yürüyüşe geçtiğinde, "ordusu için herhangi bir maaş ödememiş, ancak herkesin kendi hesabına bir akşam yemeği hazırlamasını emretmiş" gibi görünüyordu. Askerler at satın alamadılar ve üç bin kişi eşek üzerinde emiri takip etti.Emir seferini ertelemek ve Buhara'ya dönmek zorunda kaldı. İhtiyaç halinde Emir 30 ila 50 bin kişilik bir ordu toplayabilirdi. Belli bir sayı belirli bölgelerin (Semerkand, Ur-tube (İstaravsan), Hucend, Karategin, Hisar) hükümdarları tarafından 15-20 bine kadar asker konabiliyordu. Emir'in birliklerinin teşkilatında neredeyse hiçbir değişiklik olmadı. Geçen asra kıyasla Emir'in ordusunun komutanları arasında nakib, Mir-i Esad ve diğerlerinin mevkileri zikredilmektedir. Güneyli'ye göre birliklerin silahları kılıçlar, çakmaksız silahlar, mızraklar ve oklardı. Görünüşe göre tüzük, askeri, dahili veya koruma hizmeti yoktu. Orduda hizmet ve askeri seferlere katılım ortaçağ adetlerine dayanıyordu. İran büyükelçisi, Emir Nasrullah'ın (1826-1860) hükümdarlığı dönemindeki Buhara birlikleri hakkında şöyle yazar: "Askerler hangi yöne gönderilirse gönderilsin, seferleri kırk günden fazla sürmemelidir. Bu süreyi en az beş gün uzatma hakkının olduğunu belirten büyükelçi, seferin sonuçları ne olursa olsun, yani zafer veya mağlubiyet fark etmeksizin askerlerin kimlere, nereye dağıldıklarını ama bu geleneğin sadece Buhara askerleri tarafından değil aynı zamanda Hokand ve tarafından uygulanmadığını ekledi sözlerine ekledi. Askeri operasyonlar sırasında başka bir kural daha vardı: bir kale, yani kuşatılmış bir şehir, yedi gün içinde fethedilmelidir. Aksi takdirde, birlikler orayı terk ederlerdi. Büyük olasılıkla bu, Orta Asya hanlıklarının ordu birliklerinin zayıflığından kaynaklanıyordu. Düzenli ordu birlikleri 1920'de Emirliğin silahlı kuvvetlerinin düzenli bir ordu ve bir milis kuvvetlerinden oluştuğunu biliyoruz. Farklı kaynaklarda bu birliklerin sayısı değişir, ancak düzenli orduda 8.000'den fazla piyade ve 7.500 süvari vardı. Ayrıca 16 ila 40 top, bunların yaklaşık 10'u kuyduktan doldurmalı, yivli dağ toplarıydı. Çatışmalarda, eski modellerden yaklaşık 60 bakır ve demir namludan doldurmalı topu da kullanılıyordu. Yerel lordlar tarafından yönetilen ve toplanan milislerde 27.000 kadar adam; süvari ve piyade vardı. Milislerin önemli bir kısmı, hem çakmaklı hem de çifteli av tüfekleri kullanan veya yalnızca keskin uçlu silahlar taşıyan modası geçmiş ateşli silahlarla silahlanmıştı, ancak milisler arasında oldukça modern silahlarla donanmış küçük birlikler de vardı. Buhara için model olarak, bazı yerel spesiyalitelerle Rus üniforması servis edildi. Çünkü başlıklar farklı türde şapkalardı ve çizmeler yerel Buharalıların kullandığı türdendi. Kıdemli subayların üniformaları farklı ihtişam ve özgünlükle süslenmişti, genellikle üniformalarda rütbe ayrımları için dikilmiş pahalı cüppeler kullanılıyordu. Çağdaşların sıklıkla dikkatini çeken bir özellikten bahsetmek imkansızdır - Buhara Ordusunda subaylar genellikle sadece farklı desenlerde değil, aynı zamanda farklı rütbeler ve farklı renk ve boyutlarda hem apoletler hem de omuz tahtaları giyerlerdi. Bazı alaylarda askerlerin omuz askılarına sarı şifreler çizilmişti, ancak aynı kişide farklı şifrelerle omuz askıları olabiliyordu. Dolayısıyla Buhara ordusundaki rütbe ayrımları sistemini göstermek mümkün değildir. Genel olarak askeri rütbeler, Rus ordusununkileri takip etti. Emir'in ordusundaki rütbeler, Rus karşılığıyla şu şekilde adlandırılıyordu: Alaman (Nefer) - Er; Dogbaşı - Astsubay; Çur ağası - Başçavuş; Mirzabaşı - (Genç) Teğmen; Yüzbaşı - Teğmen; Civası - Şabts (ast) yüzbaşı; Karavul begi - Yüzbaşı; Mirahur - Yarbay; Tok-Saba - Albay; Datho - Tümgeneral; Pervancı - Korgeneral. Ordu iki kategoriye ayrıldı: dar anlamda askeri, ordunun askerleri ve komutanları - Sipo ve Emeldar'ın sözde askeri-idari yapısının temsilcileri. Ordu, öngörülen askeri üniformaları giydi. Emeldar Subayları genellikle pahalı kumaşlardan yapılmış, farklı tip ve desenlerde gümüş plakalarla süslenmiş geniş kemerlerle çevrelenmiş cüppeler giyerlerdi. Çok yüksek topuklu yüksek çizmeler giyerlerdi. Emeldarlar ayrıca küçük beyaz sarıklar takıyorlardı. Kılıçlar, özel bir tür yerel, güderi deriden (guzor) yapılmış bir kılıç kuşağına asılırdı. Bu gibi durumlarda genellikle daha geniş bir resmi kuşağın altındaydı. Alayların alay bandoları vardı. Çeşit çeşit flüt (ney), kaval (surnay, karnay) ve davul çalarlardı. Rusya'ya yaptığı bir ziyaretten sonra, ordusunda ne piyade ne de süvari muhafızları olmayan Emir, Rus Çarı örneğini izleyerek kendi muhafızlarını kurmaya karar verdi. Emirin Kafkaslı Süvari Muhafızları(Kazak Alayları) 3 alay oluşturuldu - Rus Kafkas Kazakları gibi örgütlenmiş ve teçhiz edilmiş Terek, Kuban ve Arap (Türk yahut Türkî) alayları. Ayrıca bir süvari dağ topçu bataryası oluşturuldu ve uygun modern Rus teçhizatıyla donatıldı. Emir, Rus Terek Kazak ordusunda bir süvari generali olarak kayıtlı olduğu için Terek alayı en önemlisi olarak kabul edildi. Kazaklar tamamen Emir'in hazinesi tarafından sağlandı. Onlara, masrafları Emir tarafından karşılanmak üzere üniforma ve yemek sağlandı. Rütbe ve dosya çok genç adamlara hizmet ettiğinden, erkekler on sekiz (?) yaşına geldiklerinde piyadeye nakledildiler. Alaylardaki atlar farklı renklerdeydi. Alayların orkestraları da vardı. Terek alayı Eski Kagan'da bulunuyordu ve farklı modellerde tüfeklerle donanmış yaklaşık 900 kişiden oluşuyordu: astsubaylarda Mosin 3 hatlı tüfekler veya İngiliz tüfekleri vardı, erkekler Berdan tüfekleriyle silahlanmıştı. Kartuşlar, Kafkas tipi kayışlara veya sözde "Afgan" olan Anglo-Hint modelinin deri "üçgenine" takıldı. Kuban alayı Eski Kagan'da ve tren istasyonunda bulunuyordu. Alayın 360 adamı vardı. Alayın dörtte biri (tüm astsubaylar dahil) Mosin 3 hatlı tüfeklerle, geri kalanı Berdanlarla silahlandırıldı. Rus Ordusunda da kullanılan çeşitli model kılıçlar. Arap alayının, Eski Buhara'nın her kapısında 100 ve Kazi Kalyan Bahçesi'nde 200 kişiden oluşan müfrezeleri vardı. Karışık silahlarla en fazla 500 kişiden oluşan bir alay. Buhara vatandaşları olan Türkmenlerden oluşan alay, Karşı, Guzara, Kreki-Kelif, Budarlık ve Tirmiz bekstvo'larında (bölgelerde) seferber edilecekti. Emir'in Muhafızları 1918-1919'de, Buhara Ordusu üç Muhafız(serkerde) Alayı - "Serbaha", "Türkbaha" (Türk) ve "Arabbaha" (Arap) ile genişletildi. Serbaha, Starai Mahasa'da bulunuyordu. Alay, dağıtılan "cilyau" taburu ve ayrıca Mlobaha'nın (Medsa Öğrencileri) gönüllülerinden oluşturuldu. 6 bayrakdan (yaklaşık 150 kişilik taburlar) oluşuyordu. Yaklaşık bin adam sayıldı. Hem yaya hem de at üzerinde hizmet verebilirlerdi. (Tanıklar, alayın askerlerini yaya ve atlı gördüler. Ancak alayın tüm askerlerinin süvari olarak kullanılıp kullanılamayacağı veya bu alayın özel bir binek birimi olup olmadığı bilinmiyor.) Mosin 3 hatlı tüfeklerle silahlandırıldı . Türk alayı - birçok ziyaretçi tarafından Buhara Ordusunun en iyi alayı olarak görülüyor. "Serbaz-ı Piyade" olarak da biliniyordu. Kafkasya ve İran'da İngilizler tarafından kırılan kuvvetlerden ve Rus esaretinden kaçan Türk savaş esirlerinden Türk askerleri üzerine kuruldu. Ayrıca alayda 60-70 Afgan ve yaklaşık 150 Sart ve Kırgız vardı. Alayın 8'den fazla bayrakta 10 Türk subayı ve yaklaşık 1.250 adamı vardı. Alay; İngiliz tüfekleri, iki makineli tüfek ve 3 topla silahlandırıldı. Alayın ambulans arabaları vardı. Harmızas'ta yer almaktadır. Rus yapımı kaliteli ayakkabılar, Rus tipi mühimmat palaskaları giymişti. Arap alayının 4 bayrağı vardı ve 400 kişiden oluşuyordu. Hem piyade hem de süvari olarak kullanılabilirdi. Muhtemelen etnik Araplar değil, Afganlar. Orduda, her biri dört bölükten oluşan 10 Sarbaz taburu vardı. Emir'in Ordusu "Cumartesi" ve "Salı" askerleri olmak üzere ikiye ayrıldı. Cumartesi adamları Cumartesi, Pazar ve Pazartesi günleri ve "Salı" adamları Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri görev yaptı. Sabah iki saatlik bir toplantı vardı, günün geri kalanı nöbet görevleriyle geçti ve başka hiçbir şey yapılmadı. "Cumartesi piyadeleri" (üç tabur) 4,2 hatlı 2 numaralı Berdan tüfekleriyle silahlandırıldı. Askerler kışlalarda yaşıyorlardı veya daha doğrusu silahlarını orada bırakıyorlardı ve nöbet görevi yapmayan veya başka bir göreve atanan herkes gidebilirdi. nereye isterse. Her asker sadece tayin edilen dönemde görev yapacaktı. "Salı günü piyade", 7 hatlı Rus namludan doldurmalı tüfekler veya Krnka tüfeklerle silahlandırıldı. Kışlalarda değil, hanlarda kiralık odalarda yaşıyorlardı. Silahları her zaman yanlarında kaldı. Askerlikten muaf oldukları süre geçimlerini sağlamak için kullanıldı. Askerler, ayakkabı tamiri veya diğer küçük el işleri gibi çeşitli basit işlerle uğraşıyorlardı. Piyade Orduda, her biri dört bölükten oluşan 10 serbaz taburu vardı. Emir'in Ordusu "Cumartesi" ve "Salı" askerleri olmak üzere ikiye ayrıldı. Cumartesi adamları Cumartesi, Pazar ve Pazartesi günleri ve "Salı" adamları Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri görev yaptı. Sabah iki saatlik bir toplantı vardı, günün geri kalanı nöbet görevleriyle geçti ve başka hiçbir şey yapılmadı. "Cumartesi piyadeleri" (üç tabur) 2 numaralı 4.2 berdan hat tüfekleriyle silahlandırıldı. Askerler kışlalarda yaşıyorlardı veya daha doğrusu silahlarını orada bırakıyorlardı ve nöbet görevi yapmayan veya başka bir göreve atanan herkes nereye isterse gidebilirdi. Her asker sadece tayin edilen dönemde görev yapacaktı. "Salı günü piyade", Rus namludan doldurmalı 7 hatlı tüfekler veya Krnka tüfeklerle silahlandırıldı. Kışlalarda değil, hanlarda kiralık odalarda yaşıyorlardı. Silahları her zaman yanlarında kaldı. Askerlikten muaf oldukları süre geçimlerini sağlamak için kullanıldı. Askerler, ayakkabı tamiri veya diğer küçük el işleri gibi çeşitli basit işlerle uğraşıyorlardı. Serbaz'lar boş zamanlarında sıradan sivil kıyafetler giyiyordu. Serbazlar maaş aldı - ayda yirmi Tenge (üç Ruble). Maaşın bir parçası olarak askeri üniforma verildi. "Cumartesi Piyadesi" kışlada nöbet tuttuğunda, her on adam için günde bir kase yulaf lapası alıyordu. Piyade askerlerinin hizmet ömrü, günlerinin sonuna kadar devam etti. Rus İç Savaşı'nın patlak vermesi ve ardından Orta Asya'da meydana gelen gelişmeler (özellikle Kolesov harekatı) sonrasında Emir, ordusunu modern silahlarla yeniden silahlandırmaya karar vermek zorunda kaldı ve bunun için sert önlemler alındı. Bununla ilgili daha fazla bilgi Buhara Ordusu'nun silahlarına ayrılan bölümde ele alınacaktır. Bazı Sarbaz taburları hakkında bilinen ayrıntılar: Şirabüddin Taburu: Berdan tüfekleri ve 7 hatlı namludan dolma tüfeklerle donanmış 500-600 askere sahipti. Zambulafur Taburu: Buhara tren istasyonlarında konuşlanmış. Berdan tüfekleriyle silahlanmıştı. "Seyşambegi" Taburu'nun 2.000 kadar adamı vardı. Şehrin ve Emir'in kır evinin her kapısında, adamlarından bir bölük (200-250 erkek) konuşlandırıldı. Askerlerin yaşları 35 ile 60 arasında değişiyordu. "Dumbula Pul" taburu. Adı, taburun başlangıçta Berdan tüfekleriyle silahlandırıldığını, ancak çatışma başlamadan önce 3 hatlı tüfeklerle yeniden silahlandırıldığını gösteriyor. Askerlerin büyük bir kısmı etnik Türkmendi. Taburdaki 200 asker çocuktu. Taburdan 50 kişilik bir müfreze Kuşbeg Sarayı'nda nöbet tuttu. Buhara Ordusu, tamamen Afgan adamlar ve subaylardan oluşan 125 adam ve 12 makineli tüfek içeren bir makineli tüfek müfrezesine sahipti. Buhara Polisi Şehrin savunmasında polis aktif olarak yer aldı. Polis, Rus polisinin üzerine kalıplanmış ve üniformalı bir askeri teşkilata sahipti. Polis memurları - yaklaşık 60 adam "Nagan" ve "Bulldog" gibi tabancalarla, ancak nadiren "Browning" gibi tabancalarla silahlanmıştı. Yan silah olarak Buhara şaskaları taşınırdı. Polis yaşı 19 ila 50'dir. Polis memurlarının yarısı yaya, yarısı atlıydı. Kartuş keseler Afgan tarzında çapraz palaska olarak giyilirdi, ancak keselerin az bir kısmı Rus modelleriydi. Buhara Emirleri Mir Masum Şah Murat 1785-1800, Haydar Töre 1800-1826, Hüseyin 1826, Ömer 1826-1827, Nasır Allah 1827-1860, Muzaffar al-Din 1860-1886, Abd al-Ahad 1886-1910, Muhammed Alim Han 1910-1920 Kültür 16. yüzyıl civarında Avrupalı Yahudiler Orta Asya'ya gelmişler ve Bukhara emirliğine yerleşmişlerdir. Daha sonra bu Yahudilere Buhara Yahudileri denilmiştir. Resimler küçükresim|upright=0.91|Kazak hanlığını yıkan Ruslar'ın daha güneye ilerlemesinden önce hanlıkların durumu Notlar Ayrıca bakınız Buhara Yahudileri