Bulak İyesi

[bullvar_katip]

Bulak İyesi - Türk, Altay ve Tatar mitolojilerinde pınarın koruyucu ruhu. Bolak İyesi ve Moğolca da Bulag (Bula) Ezen de denilir. "Çeşme İyesi" veya "Pınar İyesi" dendiği de olur. Her pınar için farklı bir İye vardır. Özellikleri Bulak İyesi’ne, Aşk İyesi de denir. Çünkü o, su almaya gelen kız ile onun izleyen bir genç arasında oluşan gönül ilişkilerinin öncelikli mekanının sahibidir. Gelin olup başka köye giden gelinler de onun merhametini isteyerek suya gümüş para atar. Hasta insanlar tan yeri ağarmadan çeşmeye gidip su alırlar ve bu su ile yıkanırlar. Ona, Tan Suyu denir ve bin bir derde derman olduğuna inanılır. Hamile kalmak isteyen kadınlar da bu su ile yıkanır. Doğum yapan kadınlar da bebeklerini ilk kez bulak suyu ile yıkarlar. “Erenler Çeşmesi” adı ile bilinen kutsal yerler de çoktur ve genelde evliyalara ait mezarın yakınında bulunurlar. Eskiden bu çeşmelerin yanında kurban kesilirdi. Yerden çıkan küçük su kaynaklarının iyelerine Çaygara (Çaykara) veya Çığanak (Çağanak) İyesi denilir. Bazı su kaynaklarının bedensel ve/veya ruhsal hastalıklara iyi geldiğine inanılır ki, aslında bunu sağlayan Bulak İyesidir. Türklerde her bir bulağın kendi ismi vardır ve bu isim aynı zamanda onun İyesinin de ismidir: Akpınar, Kırkpınar, Karapınar, Çıplakpınar, Yelpınar, Kızpınar, Karpınar, Gökpınar, Kazpınar, Karpınar, Bozpınar, Başpınar, Gözpınar, Gölpınar... Kuyu İyesi Çeşme İyesi ile bağlantılı olarak değerlendirilebilecek başka bir varlık da Kuyu İyesidir. Türk ve Altay halk inancında kuyunun koruyucu ruhudur. Guyu (Koyo, Kudu, Kuduk, Kudık, Koyı, Guyı) İyesi de denir. Kuyu, içinden su çıkartılan doğal veya yapay, derin çukur demektir. Her kuyu için farklı bir İye vardır. Kuyular başka alemlere açılan kapılar olarak kabul edilir. Gizemli yerlerdir. Su çıkartıldığı için de saygı duyulur. Bazı masallarda Altın Kuyu’dan bahsedilir. Masallarda kuyuların derinliği 40 kulaç olarak söylenir. Etimoloji (Bul/Bol) kökünden türemiştir. Pınar, çeşme, kaynak demektir. Sözcük kökü bolluk anlamı içerir. Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) Dış bağlantılar Tatar Mitolojisinde Varlıklar, Çulpan Zaripova (Çeşme İyesi) Kategori:Türk mitolojisi Kategori:Efsanevi yaratıklar Kategori:İyeler