Candide

[bullvar_katip]

küçükresim|upright=0.68|1759 tarihli Sirène (Paris) baskısının ilk sayfası , (Candide, ya da iyimserlik) Aydınlanma Çağı'nın ünlü filozofu Voltaire'in 1759'da yazdığı Pikaresk türünde olan en önemli yapıtlarından biridir. Voltaire eserini dünyadaki acıların birer zorunluluk olduğunu ve Tanrının bundan daha iyi bir dünya yaratmasının mümkün olmadığını ileri süren Leibniz'in "mümkün dünyaların en iyisi" felsefesini eleştirmek için yazmıştır. Kitapta genç ve her şeyden habersiz Candide, Alman düşünürü Leibniz'in felsefesini temsil eden Pangloss ve sağduyunun temsilcisi olan filozof Martin'le birlikte bütün dünyayı dolaşır. Birçok yerde Candide, hikâyeci Voltaire'in asıl karakterini açığa vuran bir kitap olarak anılmaktadır. Ülkeleri, kralları, ulusların adetlerini ve geleneklerini, kendi çağının insan karakterini alaycı bir yaklaşımla ele alan Voltaire, bu eseriyle kendi döneminin dünyası hakkında dikkate değer bilgiler vermektedir. Kitap, aslında Voltaire'in Candide (Türkçede saf, temiz anlamlarına gelmektedir) adını verdiği kahramanın hayatında başına gelen yarı gülünç yarı trajik olayların anlatıldığı satirik bir eserdir. Bu serüven kitabı, aynı zamanda iyimser dünya görüşüne; “her şey olacağına varır” yaklaşımına olan inanca bir eleştiridir. Kitap toplam 30 bölümden oluşmakta ve her bir bölümde Candide'nin başına gelen olaylar birbirlerine bağlı bir şekilde anlatılmaktadır. Konusu Arkadaşları Pangloss ve Martin'le birlikte Almanya'dan Hollanda'ya, İtalya'ya ve sonunda Türkiye'ye kadar giden Candide, bu gezileri sırasında bin bir felaketle karşılaşır. Almanya'da asker olur. Hollanda'da çok büyük aşağılamalara uğrar, öğretmeni Pangloss'u amansız bir hastalığa yakalanmış olarak bulur; Portekiz'de bir engizisyon mahkemesinde acımasız bir cezaya çarptırılır; adam öldürür, Amerika'da yamyam yerliler tarafından yenilmek üzere iken son anda kurtulur; Fransa'da tuzağa düşer ve paralarını çaldırır; İtalya'da taçlarını, tahtlarını yitirmiş altı kralın serüvenlerini dinler ve sonunda Türkiye'de, yaşamanın ne demek olduğunu öğrenir. Başından geçen onca olaya rağmen filozof Pangloss'un dediklerine uyarak her şeyin "iyi" olduğuna inanır ve bu düşüncesinden ancak Türkiye'de vazgeçer. Ona yaşamın amacını, yaşamın anlamını Türkiye'de tanıdığı bir dervişin "bahçemizi yetiştirelim" sözü öğretir. O zaman Candide, bunca zamanını boşuna geçirdiğini anlar, bin bir felaketten sonra bir araya toplanan hikâyenin kahramanlarına birer iş verir, hepsini bir uğraşa kavuşturur ve bahçesini yetiştirir. Karakterler Ana karakterler küçükresim|sağ|Candide'in iki kadını kovalayan maymunları vurmasını gösteren 1803 tarihli illüstrasyon Candide, kitabın ana karakteridir. Baron Thunder-ten Tronckh'un şatosunda yaşayan Candide'in başına gelecekte birçok olay gelecektir. Pangloss, Candide'in şatodaki hocasıdır. Nedensiz sonuç olmayacağına, her şeyde iyi bir taraf olduğuna ve olayların başka türlü olamayacağına inanır. Çünkü Pangloss'a göre her şeyin bir amacı vardır o halde her şeyin en iyi amaç için olduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Pangloss'un bu felsefesine kitapta sıkça rastlamak mümkündür. Genel olarak eser, bir hikâye olmasına rağmen bu felsefeyi tartışır ve kitapta çok önemli bir yere sahiptir. Cunegonde, Candide'in sevgilisidir. Baron'un kızıdır. Onun da Candide gibi serüven dolu bir hayatı vardır. Candide ile yolları bazen ayrı düşecek, bazen de hiç olmadık yerde tekrar bir araya geleceklerdir. Yardımcı karakterler Jacques, Cacambo, Martin, Paquette, Papaz Giroflee de hikâyede sonradan yer almışlardır. Ayrıca sonradan bir yaşlı kadın onlara Hollanda'da yardım eder Kaynakça Dış bağlantılar Voltaire (Tr. çev.: Baldaş, Fehmi) (2. bas. 1959) Candide ya da İyimserlik Üzerine. M.E.B. Fransız Klasikleri Dünya Klasiklari Dizisi:3 İstanbul:MEB Yayınları "Scrid.com" websitesinde Fehmi Baldaş çevrisi aynıbasım Cumhuriyet Gazetesi Dünya Klasikleri Dizisi'nde yayımlanan baskısı. . Voltaire (Tr.çev.:?) (2015) Candide, İstanbul:Yason Yayıncılık, ISBN 6059197656 Voltaire (Tr.çev.:?) (2012) Candide, İstanbul:Araf Yayıncılık, ISBN 6059078016 Voltaire (Tr.çev.:Aladanlı, Bayram) (2014) Candide, İstanbul:Arya Yayıncılık, ISBN 6054876082 Kategori:1759 kitapları Kategori:Ütopik romanlar Kategori:Felsefi romanlar Kategori:Yasaklanmış kitaplar Kategori:Konusu Osmanlı İmparatorluğu'nda geçen romanlar Kategori:Konusu İngiltere'de geçen romanlar Kategori:Konusu Almanya'da geçen romanlar