Çankırı (il)

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Çankırı, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesinde bulunan bir ildir. Kuzey ilçeleri Karadeniz Bölgesi'nde kalan il, kuzeyde Karabük ve Kastamonu, doğuda Çorum, güneydoğuda Kırıkkale, güneyde Ankara ve batıda Bolu illeriyle çevrilidir. Çankırı ili nüfusu: 192.428'dir. Bu nüfusun %73,8'i şehirlerde yaşamaktadır (2020 sonu). İlin yüzölçümü 7.542 km'dir. İlde km'ye 26 kişi düşmektedir. (Bu sayı Merkezde 160’tır.) İlde yıllık nüfus % 1,72 oranında İl merkezinin denizden yüksekliği: 730 m.'dir. 2020 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 ilçe, 15 belediye, bu belediyelerde 96 mahalle ve ayrıca 371 köyü vardır. Yönetim İllerde protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Aynı seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar. İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23) İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer. Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur. Çankırı Valisi, 1981-Kahramanmaraş doğumlu Mustafa Fırat TAŞOLAR 'dır. Ağustos 2023/376 nolu Valiler kararnamesi ile İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürü iken atanmıştır. Çankırı Belediye Başkanı, İsmail Hakkı Esen (MHP), 31 Mart 2019 seçimlerinde %46,99 oy oranıyla seçilmiştir. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Çankırı İl Genel Meclisi üye sayısı, 18 AK PARTİ, 8 MHP ve 1 BĞZ olmak üzere 27’dir. Çankırı Belediye meclisi ise 15 MHP ve 10 AK PARTİ olmak üzere 25 üyeden oluşur. 2018 Genel seçimleri sonucu, Çankırı'yı temsilen TBMM'de AKP'den 2 milletvekili (Muhammet Emin Akbaşoğlu, Salim Çivitcioğlu) seçilmiştir. Nüfus Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Çankırı ili nüfusu: 195.766'dir. Bu nüfusun %74,98'i şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 7.542 km'dir. İlde km'ye 26 kişi düşmektedir. (Bu sayı Merkezde 165’dir.) İlde yıllık nüfus % 0,38 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Eldivan (% 3,06)- Atkaracalar(% -8,57) 6 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 İlçe, 15 belediye, bu belediyelerde 96 mahalle ve ayrıca 371 köy vardır. İlin yıllara göre nüfusları Kültür Çankırı'daki kütüphaneler Yarenler Orta oyunları Tuz Mağarası Taş Mescit küçükresim|260x260pik|TUZ MAĞARASI [[Dosya:Çankırı_147.jpg|küçükresim|263x263pik|Sultan Süleyman Camisi Kanuni Sultan Süleyman'ın emri ile Sadık Kalfa tarafından inşa edilmiştir. 1522 yılında başlayan inşaatın 1558 yılında tamamlandığı bilinmekle birlikte neden bu kadar uzun sürdüğü konusunda bilgi bulunmamaktadır.]] Müzeler Çankırı Müzesi; Çankırı’da profesyonel şekilde ilk müze faaliyeti etraftan derlenen 116 parçalık eserin 9 Haziran 1972 yılında Halkevi binasının alt katında ergilenmesi ile başlandı, çalışmalarını 1976 yılına kadar bu Halkevinde sürdürdü, Halk Eğitim binasının yıkılıp yerine 100. Yıl Kültür Merkezi’nin inşa sebebiyle geçici olarak Çankırı Lisesine taşındı. Lisenin sınıfını depoya çevrildi ve büro faaliyetleri burada yürütüldü. 23 Ağustos 1981 tarihinde 100. Yıl Kültür Merkezi’nin inşaatı bitmesiyle birlikte müze bu binanın ikinci katına taşınarak tekrar ziyarete açılmıştı, ancak müzenin sürekli artan eser sayısı ile kültür merkezi fazla eseri görgüye açacak kapasitesi kalmadı ve yeni bir binaya ihtiyaç duyuldu, bu kapsamda yürütülen çalışmalar sonucu, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil kaydı bulunan Çankırı Hükûmet Konağı ve adliye binası olarak kullanılan yapı müzeye dönüştürülmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığına ayırdı. Restorasyonu tamamlanarak 2017 yılında faaliyete geçen binanın temel bilgileri 3000 m2 kapalı ve 600 m2 açık sergileme alanı ve kafeterya’ya sahiptir. Çankırı Müzesi Doğa Tarihi, Arkeoloji ve Etnografya Bölümleri olmak üzere üç ana salondan oluşmaktadır. Müzede 8 milyon yıl öncesine dayanan gergedan, fil, koyun, domuz, keçi, geyik, zürafa ve primatların atalarına ait fosil kalınıtları sergilenmektedir. Tarihi Çamaşırhane Müzesi; Çankırı Tarihi Çamaşırhane Müzesi Abdülhamid Dönemi'nde inşa edildi. Çamaşırhane ülkemizdeki çamaşırhanelerin en büyüğü olarak bilinmektedir. 2016 yılında müzeye dönüştürülen, sanatsal ve kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. Ferit Akalın Radyo Ve İletişim Müzesi; Ferit Akalın Çankırılı bir mucittir. Ferit Akalın'ın radyo koleksiyonun sergilendiği müzede ayrıca sözlü tarih kayıtları, belgesel çekimleri vb. içerikler bulunmaktadır. Ferit Akalın Radyo ve İletişim Müzesi'nde iletişim araçlarının tarihsel gelişimi insan hikâyeleri ile anlatmaktadır. Mutfak Çorbalar ve yemekler Çatal aşı çorbası Tatar hamuru çorbası Cimcik hamuru çorbası Taze fasulye kavurması Etli yemekler Sarımsaklı et Yaren güveci Tavuk etli kuru bamya Keşkek Hamur işleri ve Tatlılar İnce ekmek muskası Yazma çöreği Nokul Bazlama Kül çöreği Tatlılar Höşmerim Hameyli Yumurta tatlısı Un helvası Patates Böreği Yâran kültürü küçükresim|328x328pik|Çankırı Müzesi yaran Yârenin sözlük anlamı olarak dost, arkadaş ve dostların oluşturduğu topluluk anlamına gelmektedir. Yâran denilebilmesi için 24 Yâren'in bir araya gelmesi gerekir.. Başlangıcı Ahiliğe dayanan ve şehirin sosyo-kültürel yapısına önemli bir yön vermektedir. Çankırı’nın geleneksel kültürü değince akla ilk gelenlerden biridir Yâran. Yaran iki temel kaynaktan yola çıkar. Birisi Türk töresi, yani eski gelenek ve göreneklerimiz, diğeri İslami inanışlar. Bunlar Ahilik ve fütüvvettir. Türk İslam sentezinin en güzel örneklerinden biri Yaran Kültürü'dür. Misafirperverlik, yiğitlik, kahramanlık, cesaret, cömertlik, yardımlaşma ve dayanışma, birlik ve beraberlik, sevgi ve saygı, istikrar, düzeni bozacak davranışlardan uzak durma, merhamet, diğerkâm olma ve tevazu Yâran’ın beslendiği ana değerlerdir. Bu değerler Türk Kültürünün önemli sembolleridir.. Çankırı Yaran Kültürü; Türk Kültürünün simgesi olmuştur. Bu sebepten dolayıda Yaran; Milli Kültür simgesidir denebilir. Yâran; dinlenme, eğlence, yardımlaşma, eğitim, toplumsal dayanışma, güzel sanatlar, müzik, edebiyat, gibi yönleriyle gerçek bir kültürel öğeler bileşimidir. Çok boyutludur. Dost, arkadaş, sırdaş anlamlarına gelen Yaranın herkes tarafından bilinen açık ve kapalı diye ikiye ayrılan olmazsa olmaz düsturları vardır. Yaranın kapısı açıktır, misafirperverdir. Kalbi açıktır, kimseye karşı kin ve nefret beslemez hep olumlu düşünürler. Alnı açıktır, yüz kızartıcı, mahcup edici işler yapmazlar. Eli kapalıdır, harama el uzatmazlar. Dili kapalıdır, kimse hakkında kötü söz söylemezler. Beli kapalıdır, gayri ahlaki ilişki içinde olmazlar. Valiliğin ve Kültür ve Turizm Bakanlığının yoğun çalışmaları sonucu UNESCO tarafından soyut dalda Dünya Kültür Mirası içerisine alınan Yaran Geleneği; geçmişte olduğu gibi bugün de aslına uygun olarak Çankırı ilinde yaşatılmaktadır. küçükresim|326x326pik|Kaleden Çankırı görüntüsü Tarihi Yapıları Çankırı Kalesi: Çankırı Kalesi şehrin kuzeyinde küçük bir tepe üzerinde yer alıyor. (Sırası ile) Romalılar, Bizanslılar, Danişmentliler, Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde sağlamlığıyla bilinen kale geçen yüzyıla kadar iskan edilmiş yapıdan zamanımıza birkaç sur kalıntısından başka bir şey kalmadı. Kale içinde Roma Dönemi'nden kalan kaya mezarı, pişmiş toprak kap parçaları ve iskan kalıntıları ile Çankırı'nın Fatihi Emir Karatekin Bey'in türbesi bulunmaktadır. SULTAN SÜLEYMAN CAMİ (hakkında): Sultan Süleyman Camisi Kanuni Sultan Süleyman'ın emri ile Sadık Kalfa tarafından inşa edilmiştir. 1522 yılında başlayan inşaatın 1558 yılında tamamlandığı bilinmekle birlikte neden bu kadar uzun sürdüğü konusunda bilgi bulunmamaktadır. Taş Mescit (hakkında): Çankırı'da Selçuklular Dönemi'nden kalma en önemli yapılardan birisidir. Günümüze kadar ulaşan kitabelerinden anlaşıldığına göre Şifahane, Keyhüsrev Oğlu l.Alaeddin Keykubat zamanında Atabey Cemaleddin Ferruh tarafından 1235 yılında yaptırılmıştır. Bu yapıların bir diğer önemi de yapı üzerinde yer alan iki adet figürlü parçadan gelmektedir. Bunlardan biri sürekli yayınlara konu olmuş, devamlı olarak üzerinde değinilmiştir. Boyutları1 x 0.25 m olan bu kabartmanın özelliği, gövdeleri birbirine dolanan iki ejder (yılan) motifidir. Ejderlerin başları karşılıklı gelecek biçimde şekillendirlimiştir. Günümüzde "Tıp Sembolü" olarak kullanılmaktadır. Halk arasında su içen yılan olarak da adlandırılan ikinci parça ise, diğeri gibi alçak kabartma olarak biçimlendirilmemiş olup tam tamına bir heykel görünümü verilmiştir. Darülhadis'te kullanılan gözenekli taştan yapılmış olan parça, kupa şeklinde olup gövdesine bir yılan sarılmakta ve üst kısımda uzantı yaparak sonuçlanmaktadır. Bu motif de günümüzde "Eczacılık Sembolü" olarak kullanılmaktadır. Sakaeli Kaya Mezarları Ve Peri Bacaları (hakkında): Roma ve Bizans Dönemlerine ait olduğu düşünülen Sakaeli Kaya Mezarları, çakıl taşlı tortul kaya oluşumlu tepenin yüzeyindeki oyukların yere yakın olanları köy halkı tarafından önü kapatılmak suretiyle değişik maksatlarla kullanılmaktadır. Farklı yükseklik ve genişlikteki oyuklar; tek, birbirine geçişli, basamakla inilen iki odalı bölmeli, aydınlatma pencereli özellikler göstermektedir. Gelin Kayası mevkiinde peri bacası oluşumları ve aralarındaki kaya mezarları ilginç görünümler oluşturmaktadır. Hüyük Yeraltı Şehri: MS 3 - 5. yüzyıllarda yapıldığı ve kullanıldığı düşünülen yer altı şehri 2005 yılında tespit ve tescil edilmiştir. 2006-2008 seneleri arasında Müze Müdürlüğünce gerçekleştirilen temizlik çalışmasıyla; küçük kilisesi, keşiş odaları, sarnıcı ve diğer hayat alanlarıyla komplike bir yapı arz eden çok katlı kültür varlığı tamamen ortaya çıkartılmıştır. Turizm Dağcılık ve Kış Turizmi: llgaz Dağı, İç Anadolu'dan karadenize geçiş bölgesi için 1088 hektar önemli kaynaklarına sahip, seyahat, araştırma, yürüyüş, dağcılık, piknik, kış sporları ve diğer faaliyetlere imkan sağlamaktadır. 1800 m rakımda bulunan Ilgaz Dağı Doruk Mevkii, zengin doğası, yaban hayatı ve kış sporları olanaklarıyla turistlerin ilgisini çekiyor. Bakanlar Kurulu, Ilgaz Dağı'nda, Shankaril-Kastamonu sınırındaki Doruk Mevkii'nin de dahil olduğu bir bölgenin "kış sporları turizm merkezi" ilan edildi. Ayrıca T.C. Çankırı İl Hükûmeti Kadınçayırı bölgesinde "Yıldıztepe Dağ Sporları ve Turizm Merkezi Projesi" ni geliştirmiş ve proje gerçeklekleşme sürecine girdi. 1 Eylül 2005 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2005/9280 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na göre Çankırı-Ilgaz-Kadınçayırı-Yıldıztepe "turizm merkezi" ilan edildi. Kuş Gözlemi: Ilgaz Dağların da, sakallı akbaba (2 çift tespit), kızıl akbaba ve küçük kartal (5 çift tespit) popülasyonlarıyla önemli kuş alanları statüsüne sahiptir. Tarihi ve Kültür Turizmi hakkında: İl çapında 230 adet kültür varlığı bulunmakta, Roma ve Bizans Dönemlerine tarihlendirilen ve Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nce tescili yapılan arkeolojik alanlar içinde merkez ilçede yer alanlar; Çorakyerler Miyosen Çökelleri, Garnizon Şehitliği, Alaçat Köyü Kültepe Antik Yerleşimi ve Nekropol Alanı, Balıbağ Köyü Sarıiçi Mevkii, Güvey Tepesi Höyüğü, Kentsel Sit Alanı, Ünür Köyü Höyüğü ve Nekropol Alanı, İnandıktepe Höyüğü ve Antik Yerleşimi’dir. Çerkeş ilçesinde; Yoncalı Köyü Höyüktepe Yamaç Yerleşmesi, Yakuplar Köyü Kaya Mezarları, Meydan Köyü çevresinde bulunan antik yerleşim, Eldivan’da; Eldivan Höyüğü, Ilgaz’da; Cendere Köyü Salman Höyük, Bölüktepe Höyük ve Tümülsülü, İnköy Kaya Mezarları, Kurmalar Köyü Yerleşim bulunmaktadır. Kuşunlu ilçesinde; Yedi Kapılar Kaya Mezarları bulunmaktadır. Orta ilçesinde; Asmaca Yerleşimi ve Nekropol Alanı, Ağılar Gölet Mevkii Yerleşim Alanı, Sekmenin ve Ağaçini Kaya Yerleşimi, Höyük ve Nekropol Alanı bulunmaktadır. Yapraklı ilçesinde ise İkizören roma Nekropolü ve Kale yer almaktadır. Konum Spor 2018-2019 Sezonu sonunda, Çankırı’nın liglerdeki tek takımı 1074 Çankırıspor, futbol Bölgesel Amatör Lig (BAL)'da grubunda 7.olmuştur. Bu takım, Ziraat Türkiye Kupası'nın ilk turunda elenmiştir. Önemli spor tesisleri: Çankırı Atatürk Stadyumu (4.410), Orhan Saka Spor Salonu (2.500), Merkez Kapalı Yüzme Havuzu-y.olimpik (250) ve Ilgaz Kayak Merkezidir. Kaynakça Dış bağlantılar Çankırı Valiliği Çankırı Belediyesi

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Çankırı (il)

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi