Çarşamba Çayı

[bullvar_katip]

[[Dosya:K Eseroglu Bozkir1.jpg|küçükresim|Bozkır ilçesi içinden geçen Çarşamba Çayı'nın bir kolu]] Çarşamba Çayı, Konya ilinde bulunan bir akarsu. Bozkır ilçesi sınırları içerisinde Karacahisar köyü yakınlarında doğar, Mavi Boğaz'da Beyşehir Gölü'nden gelen kanal ile birleşir . Çumra ilçesinde kollara ayrılır ve Karakaya'da bataklıklarda sonlanır. Üzerinde Apa Barajı yer alır. 105km uzunluğundadır. Konya ilinin tarımsal sulamasında önemli bir yer tutmaktadır. Kolları Geyik Dağları bünyesinde bulunan Haydar Dağı, Gül Dağı ve Akdağ'ın kuzey ve doğu yamaçlarından kaynağını alır. Karstik kaynaklar ile beslenir. Karacahisar köyündeki Aygır Gediği (Sugözü) isimli kaynak önemlidir. Çarşamba Suyu, burada Kozlu ve Toplar dereleri ile birleşir. Önce Çağlayan yerleşiminden, sonra Bozkır ilçe merkezinden geçer. Buradan sonra akarsuya pek çok dere katılır. Bunlardan; Söğüt Deresi, Kuruçay, Çökelez Deresi, ve Kaya Pınarı önemlidir. Bu kollarının çoğu yazın kurumaktadır. Kuzeydoğuya akan Çarşamba, Pınarcık köyü kuzeyinde suçatı mevkiinde Beyşehir Gölü ve Suğla Gölü'nün fazla sularını drene eden Beyşehir Kanalı ile birleşir. Apa Barajı'na dökülmeden önce Mavi Boğazı geçer. Barajdan sonra önce Dineksaray köyünden, sonra Çumra'nın merkezinden geçer. 65km'lik bu akarsu Çarşamba Çayı'nın ana koludur. Çarşamba'nın ikinci kolu Beyşehir Kanalı'dır. Eskiden Beyşehir Gölü'nden taşan sular önce Suğla Gölü'ne dökülür, oradan Çarşamba Çayına karışırdı. Osmanlılar devrinde yapılan kanal ile Beyşehir'in suları Suğla Gölü'ne uğramadan kuzeyinden geçip Çarşamba Çayına katılmaktadır. Suğla Gölü'nden çıkan kanal yakın mesfedeki Beyşehir Kanalı'yla birleşir. Birlikte ilerlerler ve suçatında ana akarsuya katılırlar. Bu ikinci kol 105km uzunluğundadır. Yağışlı zamanlarda taşkınlar yapan akarsuyun suları barajda biriktirilip sulamada kullanılmaktadır. Barajdan önce sular Karakaya köyü bataklıklarına kadar ulaşır, burada son bulurdu. Mavi Boğaz', 35km uzunluğunda, Çumra Ovası ve Suğla Gölü havzasını birbirine bağlayan kalkerler içine açılmış boğaz vadidir. Kenarları dik kayalar ile kuşatılmış, 20 m'ye kadar daralan, genişlediği yerlerde köylülerin bahçe yaptığı bir vadidir. Mavi Boğaz içinde, Kuşca köyü kuzeyindeki regülatör ile Mavi Tünel projesinden gelen su Çarşamba Çayı'na katılıp, Apa Barajı'nda birikmektedir. Akım ve seller Çarşamba Çayı'nın yukarı havzası yağış rejimi Akdeniz karakterlidir. Maksimum yağışlar kışın, özellikle aralık ayında görülür. Akarsuyun akımı rejimi düzenli değildir. Bozkırın ilçesinden sonra gelen Pınarcık istasyonunda yıllık ortalama 2,88 m/sn'dir. Akarsu debisi, Sorkun istasyonunda 1986'da anlık olarak 36 m/sn, 2004'te 38,2 m/sn, 2009'da 24,6 m/sn, değerlerine ulaşmış fakat sel oluşmamıştır. 15 Aralık 2010'da 60,8 m/sn'yi geçen debi sel oluşmasına neden olmuştur. 10 Haziran 1904 tarihinde Bozkır'a fazlaca zarar veren bir başka sel olmuştur. Sulama Sulama zamanlarında Konya ve Çumra ovalarını sulayan çay suları, kışın çok ilerilere kadar ulaşır. Hotamış Sazlığına ulaşan sular, bataklığı 60km2'lik göle çevirir. Hotamış sazlığı yazın suların çekilmesiyle kurur. Galeri küçükresim|Kuşca köyü kuzeyindeki kıvrım küçükresim|Avdan rampasından Mavi Boğaz Kaynakça Kategori:Konya'daki akarsular