Celadet Ali Bedirhan

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Celadet Ali Bedirhan (1893, İstanbul - 15 Temmuz 1951, Şam), Kürt milliyetçisi dilbilimci, yazar, diplomat ve siyasetçi. Öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Kürt milliyetçi örgütü Hoybun'un ilk başkanıdır. Hayatı Celadet Ali Bedirhan 1893 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Bedirhan Bey'in torunu Kürt aydınlarından Emir Ali Bedirhan'ın oğludur. İlk ve ortaöğrenimini İstanbul'da tamamladı. I. Dünya Savaşı sırasında, subay olarak Osmanlı ordusuna alındı ve Kafkasya Cephesi'nde bulundu. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Kürt aşiretlerinin birliğini sağlamak için çaba gösterdi, fakat başarılı olmadı. 1922 yılında kardeşi Kâmuran Bedirhan'la birlikte Almanya'ya gitti. Almanya'da öğrenimini sürdüren Celadet Ali, 1925'te önce Kahire'ye geçti, bir süre sonra da Fransız mandası altındaki Suriye'ye yerleşti. Suriye'de Haco Ağa ve önde gelen diğer Kürt aydınlarıyla birlikte Hoybun'un kuruluşunda aktif rol oynadı. Kürtçe çalışmaları küçükresim|upright=1|Berdirhan kardeşler. (Soldan sağa, Kâmuran, Süreyya ve Celadet Ali)|sağ 1930'lu yıllarla birlikte, siyasi çalışmalardan uzaklaşarak Kürtçe ile ilgili çalışmalarını yoğunlaştırdı. 15 Mayıs 1932 yılında Hawar dergisini çıkardı. Hawar dergisi ile birlikte Arap karakterli Kürt alfabesinin yanında Latin karakterli Kürt alfabesi de kullanılmaya başlandı. İlk 23 sayısı hem Latin harfleri hem de Arap harfleriyle yayınlanan Hawar, 24. sayıdan itibaren bütünüyle Latin harfleriyle yayımlandı. Günümüzde kullanılan Latin karakterli Kürt alfabesi ilk defa Hawar dergisinde uygulanan alfabedir. Hawar dergisinde çoğunlukla Kurmanci olmak üzere düzenli bir biçimde Sorani ve az sayıda da Zazaki yazılar yayınlandı. Osmanlı dönemi Kürt basınından ayrı olarak Hawar 'da Türkçe yazılara yer verilmemekle birlikte, dergide Fransızca bölümü vardı ve bazı Kürtçe yazılar Fransızca'ya da tercüme ediliyordu. Suriye'nin Fransızların mandası altında olmasının bunda etkili olduğu düşünülmektedir. Hawar dergisi hem Kürtçenin standartlaştırılması hem de Kürtçe yazan kadronun yetişmesi anlamında bir okul işlevi gördü. Hawarın yazar kadrosu içinde Celadat Bedirhan dışında, kardeşi Kâmuran Bedirhan, Osman Sabri, Nureddin Zaza, Cegerxwin, Kadri Can gibi birçok kişi de düzenli olarak yazdı. Toplam 57 sayı yayımlanan Hawar 1943'te yayınına son verdi. 1942'de Şam'da Hawarın yanı sıra Ronahi ismiyle resimli bir Kürtçe dergi çıkardı. Başta Hawarın bir eki olarak çıkan Ronahi, Hawarın yayınına son vermesinden sonra bir süre yayınına bağımsız olarak devam etti. Sadece Kürtçenin Kurmanci lehçesiyle yayın yapan Ronahi, Latin harfleriyle yayımlandı. Toplam 28 sayı yayınlanan Ronahi, 1945 yılında yayınını sona erdirdi. Ronahinin yazar kadrosu da çoğunlukla Hawar 'da yazan kişilerdi. Celadet Bedirhan, 15 Temmuz 1951'de Şam'da öldü. Mezarı Şam'dadır. Ölümünden sonra hayattayken yaptığı Kürtçe dil araştırmaları bir araya toplandı. Eserleri Elifba Kurdî (Kürtçe Alfabe) Rûpelên Elfabê Rêzimana Elifbaya kurdî Rêzimana Kurdî (Kürtçe Gramer) (Roger Lescot ile birlikte) Ferhenga Kurdî (Kürtçe Sözlük) Günlük Notlar De La Question Kurde / Kürt Sorunu Üzerine (Fransızca ve Türkçe) Were Dotmam (Hawar Dergisi'nde yer alan şiirler) Edirne Sükutunun İç Yüzü (Kamuran Bedirhan ile birlikte) Mustefa Kemal'e Mektup Dîbaca nimêjên îzêdiyan Hevind Ayrıca bakınız Kader Kuyusu Kaynakça Kategori:1893 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlu siyasetçiler Kategori:Osmanlı Kürtleri Kategori:I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı askerleri Kategori:Bedirhan Kategori:Kürt milliyetçileri Kategori:Hoybun Kategori:1951 yılında ölenler Kategori:Kürt dilbilimciler Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Celadet Ali Bedirhan

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi