Centennial Light

[bullvar_katip]

sağ|küçükresim|upright=0.91| Livemore'da yer alan "Yüzyıllık ışık" Centennial Light, (Türkçe: Yüzyıllık ışık) dünyanın en uzun süre yanan ampulüdür. 1901 yılından bu yana yanmaktadır ve neredeyse hiç kapatılmamıştır. Livermore, Kaliforniya'da bulunan 4550 Doğu Bulvarınındaki Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı tarafından ampulün sürekli olarak açık kalması sağlanmaktadır. Uzun ömürlülüğünden dolayı ampul, Guinness Dünya Rekorları Kitabı, Ripley's Believe It or Not! ve General Electric tarafından kayıtlara geçirilmiştir. Tarihi Centennial Light başlangıçta 30 wattlık ışık yayan (veya 60 wattlık) bir ampul olarak üretilmiştir ancak günümüzde etrafı daha az aydınlatmaktadır ve 4 watt'lık bir gece lambası ile aynı ışığı yaymaktadır. Cam üfleme tekniğiyle üretilen ve karbon filamana sahip olan ampul 1890'ların sonunda Shelby Electric Company tarafından Shelby, Ohio'da üretilmiştir. "Centennial Light" gibi birçok ampul hâlâ mevcut ve çalışır hâlde bulunabilir. Zylpha Bernal Beck, ampulün 1901'de babası Dennis Bernal tarafından itfaiye departmanına bağışlandığını belirtmektedir. Bernal, Livermore Power and Water Şirketi'nin sahibiydi ve şirketi sattığında ampulü itfaiyeye bağışlamıştı. Bu hikâye o dönemin itfaiyecileri tarafından desteklenmektedir. Kanıtlar, ampulün en az dört farklı yere asıldığını göstermektedir. Başlangıçta -1901'de- L Street'teki itfaiyeciler tarafından kullanılan bir hortum arabası deposuna asılmıştı. Daha sonra itfaiye ve polis departmanları tarafından kullanılan Livermore şehir merkezindeki bir garaja taşındı. İtfaiye müdürlüğü birleştirildiğinde ise ampul yeni belediye binasına taşındı. Ampulün olağandışı ömrü ilk kez 1972'de, muhabir Mike Dunstan tarafından fark edildi. Dunstan, tüm hayatları boyunca Livermore'da yaşayan insanlarla haftalar boyu süren röportajlar yaptı ve en sonunda 'Ampul dünyanın en eskisi olabilir' başlıklı yazısını Tri-Valley Herald gazetesinde yayımladı. Dunstan, Guinness Rekorlar Kitabı, Ripley's Believe It or Not! ve General Electric ile temasa geçti ve hepsi de ampulü "en uzun süredir yanan ampul" olarak onadılar. Ampul, Charles Kuralt'ın sunduğu ve CBS-TV'de yayımlanan On the Road with Charles Kuralt programında yer aldı. alt=A photo of the pendant light at Fire Station #6 in which the bulb is installed.|sağ|küçükresim|upright=0.59| Ampulün takılı olduğu itfaiye istasyonu #6'daki sarkıt lamba. 1976'da itfaiye departmanı ampulle birlikte, itfaiye istasyonu #6'ya taşındı. Ampulün soket kablosu, ampulün zarar görmemesi için çıkarıldı. Taşınma sırasında ampul, tam 22 dakika sönük kaldı. Ampul, ona özel olarak tasarlanmış kutusu içerisinde ve bir itfaiye aracı eşliğinde taşındı. Ampulün yeni yerine takılması için bir elektrikçi de hazırda beklemekteydi. Ripley's Believe It or Not, ampulün kısa bir süreliğine sönük kalmasının elinde bulundurduğu rekoru etkilemeyeceğini açıkladı. Taşınmasından bu yana, ampul kesintisiz bir güç kaynağında sürekli olarak yanmaya devam etmektedir, öncesinde ise sadece kısa süreli olarak sönmüştür (örneğin 1937'de bir hafta süren bir yenileme çalışması ve beklenmedik elektrik kesintileri). 2001 yılında, ampulün 100. doğum günü bir barbekü partisi ve canlı müzik eşliğinde kutlandı. 20 Mayıs 2013 akşamı ampul, web kamerası aracılığıyla kamuoyuna yayın yaparken söndü. Ertesi gün bir elektrikçi çağırıldı. Uzatma kablosu kullanılarak kesintisiz bir güç kaynağı sağlanınca ampulün sönmediği ve sorunun güç kaynağında olduğu tespit edildi. Ampul 7 saat boyunca sönük halde kaldı. 117 yıldır yanan ampul; Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı, Livermore Miras Loncası, Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarları ve Sandia Ulusal Laboratuvarları iş birliğince kurulan Centennial Light Bulb Committee tarafından koruma altına alındı. Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı, ampulün yaşam süresine bakmadan ömrünün sonuna kadar barındırmayı ve korumayı planlamaktadır. Ampul ömrünü doldurduğunda ise onunla ne yapacaklarına dair bir planları yoktur ancak Ripley's Believe it or Not! ampulü ömrünü bitirdikten sonra müzelerinde yer alması için talep etmektedir. Ampulün uzun ömrü; düşük enerji yaymasıyla, neredeyse sürekli olarak yanmasıyla ve özel güç kaynağıyla ilişkilendirilmektedir. Tanıtım Ampul, 1972 yılında Guinness Dünya Rekorları Kitabında, Fort Worth, Texas'taki başka bir ampulün yerine "en dayanıklı ışık" olarak listelenmiştir. Ampul, kitabın daha sonra yayımlanan 16 baskısında da listelenmiştir. 1988-2006 yılları arasında belirtilmeyen bir nedenden dolayı listelenmemiştir, 2007'den sonraysa tekrar listelenmeye başlanmıştır. Planlanan eskime temalarını işleyen 2010 yapımı Fransız-İspanyol belgeseli The Light Bulb Conspiracy, Centennial Light'ın üzerinde kapsamlı bir şekilde durmuştur. Ampul, çeşitli dergilerin ve gazetelerin makalelerinde yer aldı. Ampul, NBC, ABC, Fox, CBS, WB, CNN ve NPR dahil olmak üzere Amerika Birleşik Devletleri'ndeki birçok büyük haber kanalı tarafından ziyaret edilmiş ve haberi yapılmıştır. Ampul; Shelby, Ohio şehrinden Alameda İlçe Denetleme Kurulundan, California Eyalet Meclisi'nden, California Eyalet Senatosu'ndan, Kongre Üyesi Ellen Tauscher'dan, Senatör Barbara Boxer'dan ve Başkan George W. Bush'dan uzun ömürlü olmasını tanıyan ve kutlayan mektuplar aldı. Ampul, MythBusters'ın 13 Aralık 2006'da yayımlanan bir bölümünde, PBS belgeseli Livermore'da, 99% Invisibleın bir bölümünde, 17776 adlı web dizisinde ve Warehouse 13in birinci sezonunda yer alan "Regrets" adlı bölümünde yer almıştır. 2012'de Fransız sanatçı Maxime Bondu, Centennial Light'ın el yapımı bir kopyasını yaptı ve onu, sürekli olarak yanmasını sağlayacak bir batarya sistemine bağladı. Kaynakça Dış bağlantılar Ampulün resmi web sitesi Ampulün resmi web sitesindeki webcam'i PBS.org'da Livermore belgeseli Kategori:Livermore, Kaliforniya