Çerkez Ethem

[bullvar_katip]

Çerkez Ethem ya da Çerkesçe ismiye Dipşevu Ethem (Çerkesçe: Дыпщэу Iэтэм, Dipşewu Etem) (c. 1886, Bandırma – 21 Eylül 1948, Amman), Çerkes asıllı Osmanlı askeri. Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye birliklerinde komutanlık yapmıştır. Kuvâ-yi Seyyâre'nin kurucusu ve lideridir. Bandırma'nın bir köyü olan Emreköy'e yerleşmiş Çerkeslerin Şapsığ boyundan, Ali Bey'in beş oğlunun en küçüğüydü. Ağabeyleri, İlyas ve Nuri beyler, Rum eşkıyalarıyla çarpışırken ölmüşler, Reşit ve Tevfik de 1901 ve 1902 yıllarında Harbiye'yi bitirerek subay çıkmışlardı. Reşit Bey çeşitli cephelerde çarpıştı, Son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ına Saruhan (şimdiki Manisa) Mebuslu olarak katıldı, oradan Birinci TBMM'ye geçti. Çerkes Ethem, evden kaçarak Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi'ne girdi. Balkan Savaşı'nda Bulgar cephesinde yaralandı. Kıdem zammı ve madalya aldı. I. Dünya Savaşı'nda Kuşçubaşı Eşref'in yönettiği Teşkilat-ı Mahsusa ile birlikte İran, Afganistan ve Irak'a yapılan akınlara katıldı. Yaralanarak savaş sonunda köyüne çekildi. 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir'in işgali üzerine, vatan savunmasına başlamak için vurucu güç olarak Kuva-yi Seyyare'yi kurdu ve "Umum Kuvâ-yi Milliye Komutanı" ve Ankara'daki 20. Kolordu Komutanı olan Ali Fuat Paşa ile istişare ederek İngiliz ve Yunan birliklerinin ilerlemesine karşı gerilla operasyonları düzenledi. Düzenli ordu kurulana dek TBMM'ye karşı girişilen ayaklanmaları bastırdı. Anzavur Ayaklanması, Çopur Musa Ayaklanması ile Gerede ve Yozgat isyanlarını bastıran Çerkes Ethem'in isyancıları yargılamadan derhal infaz etmesi TBMM üyeleri tarafından onaylanmıyordu. 1920 yılının sonunda 20. Kolordu ve Komutanı Ali Fuat Paşa ile birlikte Gediz Muharebeleri'ne katıldı. Birinci TBMM'nin düzenli ordusuna katılmamak için isyan etti. Kuvvetleri dağıtılıp isyan bastırıldıktan sonra kaçarak Yunanistan kuvvetlerine sığındı. Savaştan sonra Ürdün'e geçti ve 21 Eylül 1948 tarihinde Ürdün'ün başkenti Amman'da öldü. Ölümünün ardından bir Çerkes mezarlığına gömüldü. Kaynakça Kategori:1885 doğumlular Kategori:Bandırma doğumlular Kategori:1948 yılında ölenler Kategori:Türk askerler Kategori:Adige asıllı Türkler Kategori:Kurtuluş Savaşı'nda milisler Kategori:Kuvâ-yi Milliye Kategori:Yüzellilikler Kategori:Teşkilât-ı Mahsusa Kategori:Osmanlı Çerkesleri Kategori:Sosyal kabadayılık