Cevat Çobanlı

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Cevat Çobanlı (14 Eylül 1870, İstanbul - 13 Mart 1938, Kadıköy, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi. Yaşamı 1870'te İstanbul'da doğdu. Müşir Şakir Paşa'nın oğludur. Aslen Malatya'nın Arapgir ilçesindendir. Galatasaray Lisesi'nden mezun olduktan sonra, 1888 yılında girdiği Harp Okulu'ndan 1891 yılında Üsteğmen rütbesiyle mezun oldu. 1892 yılında girdiği Harp Akademisi'ni 1894 yılında birinci olarak bitirdi ve Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. 1894-1900 yılları arasında "Padişah Yaveri" sıfatıyla Maiyet-i Şer'iye Erkan-ı Harbiyesi'nde görev aldı. Bu sırada depremden zarar gören askeri binaları onarımının yapılması yönünde çaba sarf etti. 26 Ağustos 1895 tarihinde Orleans'ta yapılan Fransız Ordusu Manevraları'nda bulunmak üzere Paris'e gitti. Burada dört yıl kaldıktan sonra 7 Şubat 1899 tarihinde, Babası Şakir Paşa'nın refakatinde görevle Bulgaristan'a ve sonra aynı yıl Lahey'de toplanan Silahların Yasaklanması-Silahsızlanma Konferansı'na gönderildi. 1905 yılında Edirne'nin tahkimi için Tophane-i Amire'de teşkil eden kurumda görev aldı. 1907 yılında ise yeni örgütlenmenin süratle uygulanması için dört ay 2. Ordu'da görev yaptı. 1907 yılında Birinci Ferik rütbesine terfi ettiyse de çok çabuk ilerleyenlerin rütbeleri 1909 yılında Tasfiye-i Rütbe Kanunu gereğince geri alınınca, Kaymakam rütbesine tenzil edildi. 1909-1910 yılları arasında Harp Akademisi Komutanı olarak görev yaptı. Görevi gereği Temmuz 1910'da Alman Ordusu'nun geçit resminde bulunmak üzere Almanya'ya gitti. Askeri yeteneği sayesinde devlet idaresi ve ordu yönetiminde hızla yükseldi. Ocak 1911 ve 1912'de 1. Ordu Kurmay Başkanı oldu. Bu sıfatla Mayıs 1911'de İngiltere Kralı'nın taç giyme töreninde padişah adına bulunan Veliaht Şehzade Müşir Yusuf İzzeddin Efendi'nin maiyetinde Londra'ya gitti. Balkan Savaşları Londra'dan dönünce Balkan Savaşları'nda Eylül 1912-1913 tarihleri arasında Şark Ordusu Kurmay Başkanı, Çatalca Ordusu Topçu Komutanlığı Kurmay Başkanı olarak görev yaptı. Savaş sonrası Şubat 1913-1914 tarihleri arasında 9. Tümen Komutanı ve iki defa Osmanlı-Bulgar Sınır Komisyonu Başkanlığı görevinde bulundu. I. Dünya Savaşı küçükresim|Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanı Miralay Cevat Bey [[Dosya:Carl Gentner AK Dschewat Pascha (Cevat Çobanli) - alamy Wasserzeichen.jpg|küçükresim|Cevat Paşa, 29 Kasım 1914 tarihinde Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı görevine atandı]] [[Dosya:Tasviri Efkar Oct 29, 1915.jpg|küçükresim|Cevat Paşa ve Mustafa Kemal Bey Tasvîr-i Efkâr gazetesinin 29 Ekim 1915 tarihli sayısında]] [[Dosya:Grave of Cevat Çobanlı.jpg|küçükresim|upright=0.91|Cevat Çobanlı'nın Sahrayıcedid Mezarlığı'nda bulunan makam mezarı]] 10 Ağustos 1914 tarihinde Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı görevine atandı. 29 Kasım 1914 tarihinde tekrar Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu. Komutanlık boğazın ve kıyıların savunmasından sorumluydu. 18 Mart 1915 tarihindeki Çanakkale Deniz Savaşları'ndaki üstün başarıları dolayısıyla "18 Mart Kahramanı" unvanını aldı. 9 Ekim 1915 tarihinde 14. Kolordu Komutanı, 1916 yılında 15. Kolordu Komutanı olarak Galiçya Cephesi'nde görev yaptı. Dönemin Avusturya basınında çıkan bir anekdota göre Viyana sarayında, imparatorun basın dairesi genel müdürü Oskar Montiong, devletin özellikle Slav tebaası tarafından çok sevilen 18. yüzyılda yaşamış Ukraynalı kâhin Mosij Wernyhora'nın kehanetini sık sık hatırlatıyordu. O tuhaf kehanette, Türk atını Dinyester'den suladığında Polonya ayağa kalkacaktır deniyordu. Cevat Paşa atını Dinyester'de suladı. Savaşın sonunda Polonya devleti doğdu. Bu anlamda onun ile bu kehanet ilişkilendirildi. 19 Ağustos 1917 tarihinde tekrar 14. Kolordu Komutanı, 8 Kasım 1917 tarihinde 8. Kolordu Komutanı, 24 Kasım 1917 tarihinde de 2. Ordu Komutan Vekili olarak atandı. 2 Aralık 1917 tarihinde Yıldırım Ordular Grubu komutası altındaki 8. Ordu Komutanlığı görevine atanarak Filistin Cephesi'ne gönderildi. Burada Yıldırım Ordular Grubu komutanı Müşir Liman von Sanders, 7. Ordu komutanı Mirliva Mustafa Kemal Paşa ve 4. Ordu komutanı Mirliva Mersinli Cemal Paşa ile birlikte görev yaptı. Ordusuyla Şeria Nehrinin batısında, sahil kesiminde konuşlandırıldı. 29 Eylül 1918'de başlayan genel düşman taarruzunda ilk darbeyi yiyen ordusu kendisinden on misli güçlü olan İngiliz Orduları karşısında kendi cephe hattını tutamadı ve cepheyi yaran düşman süvarisi ikmal hatlarına kadar ilerleyerek ordunun geriyle bağlantısını kesti. Yıldırım Orduları ardı ardına çekilmeye başlarken Cevat Paşa ve kurmay heyetinin amacı Şeria Nehri istikametindeki Bisan'a doğru, doğu yönünde çekilmek oldu. Ordusuna bağlı unsurların tamamı imha yahut tutsak edilen Cevat Paşa yanındakilerle birlikte kendini Şeria Nehri'nin doğusuna atabildi. Kısa süre sonra cephede görevi kalmadığı gerekçesiyle Liman von Sanders tarafından İstanbul'a yollandı. Mütareke Dönemi 3 Kasım 1918 tarihinde Umumî Karargâh Reisi olarak atandı. 19 Aralık 1918 - 13 Ocak 1919 tarihleri arasında Harbiye Nazırı olarak görev yaptı. Mondros Mütarekesi imzalandığı sırada Genelkurmay Başkanlığı görevini Fevzi Paşa'nın vekili olarak yürütüyordu. Fevzi Paşa, İngiliz Ordusu'nun İstanbul'u işgal edeceği belli olunca, onları karşılamamak için 20 gün hastalık izni almıştı. Daha sonra Yunanların İzmir'e çıkmalarından hemen önce 14 Mayıs 1919 tarihinde Fevzi Paşa görevden alındı. Aynı gün Fevzi Paşa'nın yerine Erkân-ı Harbiye-i Umumîye Reisi olarak atandı. Bu görevini 2 Aralık 1919 tarihine kadar sürdürdü. Malta Sürgünü 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'u işgal eden İngiliz kuvvetleri tarafından tutuklandı, Bekirağa Bölüğü'nde bir hafta alıkonulduktan sonra 22 Mart'ta bir savaş gemisiyle Malta'ya nakledildi ve 2773 no'lu sürgün olarak kaydedildi. Kurtuluş Savaşı Dönemi 23 Ekim 1921 tarihinde TBMM ve İngiltere Hükûmeti arasında imzalanan takas anlaşması ile 15 Ocak 1922 tarihinde Türkiye'ye geri dönerek Ankara'ya geldi. 9 Şubat 1922 tarihinde karargâhı Diyarbakır'da olan El-Cezire Bölgesi Komutanlığı görevine atandı. 21 Ekim 1922 tarihinde yeniden oluşturulan 3. Ordu Müfettişi oldu. 31 Ekim 1922 tarihinde bu görevinden istifa ederek Elaziz mebusu oldu. Cumhuriyet Dönemi 17 Kasım 1924 tarihinde hem ordudaki görevlerini sürdüren hem de Meclis'te bulunan yüksek rütbeli subaylara birini tercih etmeleri istenmesi üzerine 25 Aralık 1924 tarihinde mebusluktan istifa etti ve aynı gün Askeri Şura Üyeliği'ne atandı. Mısır Sorunu ve Irak Sınırı Sorunu sırasında Milletler Cemiyetine Mümessil olarak gönderildi. 1932 yılında Cenevre Silahları Sınırlandırma Konferansı'na delege olarak gönderildi. 14 Eylül 1935 tarihinde Orgeneral rütbesinde Askeri Şûra Üyesi olarak görev yaparken yaş haddinden emekli oldu. İstanbul, Kadıköy'deki evine çekildi. 13 Mart 1938 tarihinde 68 yaşında öldü. Erenköy Mezarlığı'nda toprağa verildi. Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Atatürk'ün silah arkadaşları için Atatürk Orman Çiftliği arazisinde oluşturulan Devlet Mezarlığı'na kemikleri nakledildi. Nişan, Madalya ve Takdirnameleri Gümüş Liyakat Nişanı (1894) Bulgar Liyakat Nişanı (1898) 2. Rütbeden Alman Prusya Taç Nişanı (1903) 2. Rütbeden Saint Aleksandr Nişanı (1911) Altın Muharebe Liyakat Madalyası (1915) Altın Muharebe İmtiyaz Madalyası (1915) 1. ve 2. Rütbeden Alman Demir Haç Nişanı (1915) 2. Rütbeden Alman Kırmızı Kartal Nişanı (1916) 1. Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı (1917) Kılıçlı Alman Prusya Taç Nişanı (1917) 1. ve 2. Rütbeden Avusturya-Macaristan Demir Haç Nişanı (1917) Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası (1923) Kaynakça Kategori:1870 doğumlular Kategori:İstanbul doğumlu askerler Kategori:1938 yılında ölenler Kategori:Türk askerler Kategori:Mekteb-i Harbiye'de öğrenim görenler Kategori:Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'de öğrenim görenler Kategori:Trablusgarp Savaşı'nda Osmanlı askerleri Kategori:Balkan Savaşları'nda Osmanlı askerleri Kategori:I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı askerleri Kategori:Osmanlı generalleri Kategori:Harbiye nâzırları Kategori:Malta sürgünleri Kategori:Kurtuluş Savaşı'ndaki Türk askerler Kategori:Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası sahipleri Kategori:Mecidiye Nişanı sahipleri Kategori

emir Haç sahipleri Kategori:8. Ordu (Osmanlı) Komutanları Kategori:TBMM 2. dönem Elazığ milletvekilleri Kategori

evlet Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedilenler Kategori:Galatasaray Lisesinde öğrenim görenler Kategori

iyade subaylar Kategori:Yüksek Askerî Şûra üyeleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Cevat Çobanlı

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi