Çıralar, Ardanuç

[bullvar_katip]

Çıralar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Çıralar köyünün eski adı, Cara veya Çara'dır. Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta da Cara (جارا) biçiminde yazılmıştır. 93 Harbi'nin ardından Artvin bölgesine hakim olan Ruslar da köyü Çara (Чара) adıyla kaydetmiştir. Köyün adı Gürcüce kaynaklarda da Cara (ჯარა) olarak geçer. Gürcüce "cara" kelimesi, ip eğirme çıkrığı, kara kovan ve ahşap üzüm teknesi anlamına gelir. Köyde ayrıca Gürcüce Zirkedi (ზირქედი) adını taşıyan bir yer adı bulunmaktadır. Osmanlılar köyü Gürcülerden ele geçirdiği için "Cara" adı Gürcüceden Türkçeye girmiş olabilir. Cara, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar Cara köyünü, birleşik Gürcü Krallığı'nın ardından bu bölgeye hakim olan Samtshe Atabeyliği'inden 1551 yılında ele geçirdi. Ardından Ardanuç bir livaya dönüştürüldü ve Cara, bu livanın Ardanuç nahiyesine bağlandı. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Cara'da tamamı Hristiyan olan 6 hane (yaklaşık 30 kişi) yaşıyordu. Köyün bu tarihte çok küçük bir yerleşme olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır. Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde de köyü oluşturan bu 6 hane Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Askere alma ve vergi toplama amacıyla Osmanlı idaresinin 1835 yılındaki tespitine göre Cara'da 16 hanede 41 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün nüfusunun 82 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Cara, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Çarlık Rusya'sının eline geçti. Rus idaresinde, 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Cara, Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kaza içinde Tanzoti nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dört köyünden biriydi. Nüfusu açısından bu nahiyenin en küçük köyüydü ve nüfusu, tamamı "Türk" olarak kaydedilmiş olan 94 kişiden oluşuyordu. Rus hakimiyetinin sona ermesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcistan hükûmeti Artvin ve Ardahan bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Cara Türkiye'ye bırakıldı. Cara, 1922 nüfus cetveline göre Artvin livasının (sonra vilayet) Ardanuç nahiyesine bağlı olan köyde, 5 hanede, tamamı "Türk" olarak yazılan 21 kişi yaşıyordu. Cara adı, "Türkçe kökenli olmadığı" için 1925 yılında Çıralar olarak değiştirildi. Beratlı, 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 57 kişiden oluşuyordu. Adının değişmesine rağmen köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Çıralar (Çara)" biçiminde geç döneme kadar resmi yayınlarda kullanılmıştır. Coğrafya Çıralar köyü, Artvin il merkezine 52km, Ardanuç ilçe merkezine 10km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri