David S. Rohde

[bullvar_katip]

David Stephenson Rohde, (d. 7 Ağustos 1967) Amerikalı yazar ve araştırmacı gazeteci. The Christian Science Monitor için muhabirlik yaparken hazırladığı Srebrenitsa Katliamı hakkındaki haberi sayesinde 1996 yılında Pulitzer Ödülü'nü kazandı. 2002'den 2005'e kadar The New York Times'ın Yeni Delhi merkezli Güney Asya bürosunun eş başkanlığını yaptı. Daha sonra, 2009'da Pulitzer Uluslararası Haber Ödülü'nü alan Afganistan ve Pakistan'dan görevli haber ekibine bazı katkılarda bulundu. Ayrıca 2010'da tek başına başka bir Pulitzer ödülü için finalist olmayı başardı. Aynı zamanda CNN'de uluslararası ilişkiler analistidir. Rohde, 2008 yılının kasım ayında Afganistan'dayken Taliban tarafından kaçırıldı. Yedi aylık tutsaklığının ardından Haziran 2009'da kaçmayı başardı. O esaret altındayken The New York Times, Al-Jazeera ve Wikipedia dahil olmak üzere bir dizi medya kuruluşu ile kaçırılışı hakkındaki haberleri halkın gözünden uzak tutmak için işbirliği yaptı. Bu hamle rehine olarak değerini ve ödenecek tutarı azaltmak için yapıldı. Bu sayede hayatta kalma şansının arttırılacağı düşünüldü. Geçmişi Fryeburg, Maine'de bulunan Fryeburg Akademisi'nden mezun oldu. 1990 yılında Tarih lisansında mezun olduğu Brown Üniversitesi'ne transfer olmadan önce Bates Koleji'nde okudu. Magazin dergisi Cosmopolitan'nda resim editörlüğü yapan Kristen Mulvihill ile evlendi. Muhabirliği Rohde, Haziran 1990'dan Ağustos 1991'e kadar ABC World News Tonight programında yapım asistanı olarak ve 1993 yılının Ocak ve Temmuz ayları arasında ABC'nin New Turning Point yapım ortağı olarak çalıştı. Ayrıca Baltık devletleri, Küba ve Suriye hakkında serbest muhabirlik yaptı. The Christian Science Monitor'a katılmadan önce Temmuz 1993'ten Haziran 1994'e kadar The Philadelphia Inquirer için ilçe ve belediye muhabiri olarak görev yaptı. İlk başlarda Boston, Washington, DC ve New York'u kapsayan ulusal haberler yaptı. 1994'ün Kasım ayında gazetenin Doğu Avrupa muhabiri olarak Hırvatistan'ın Zagreb şehrine gönderildi. Burada doğu Bosna'da ki Müslümanlara uygulanan etnik temizlik ve soykırımın çıkarılmasında yardımcı oldu. Nisan 1996'da The New York Times'ta çalışmaya başladı ve 2011'in ortalarına kadar bu işte kalmaya devam etti. ABD'nin Taliban'a karşı yürüttüğü savaşın ilk üç ayında Afganistan'dan haber yaptı ve 2002'den 2005'e kadar Times'ın Güney Asya bürosunun eş başkanlığını yaptı. 2005 ile 2011 yıllarında New York Times'ın araştırma departmanında bulundu. Mayıs 2017'de The New Yorker'a katılmadan önce Reuters için uluslararası ilişkiler köşe yazarı (2011-2013), araştırmacı muhabir (2014-2015) ve ulusal güvenlik soruşturmaları editörü (2015-2017) dahil olmak üzere çeşitli görevlerde çalıştı. Times'daki iş arkadaşları tarafından "Ofiste mütevazı bir tavırla dolaşan göz pek ama alçakgönüllü bir muhabir. Özenle ütülenmiş Oxford gömlekleri ve genellikle yıpranmış Boston Red Sox şapkası ile dolaşır." şeklinde tanımlandı. Srebrenitsa Rohde, 1995 yılında Doğu Bosna kasabaları Srebrenitsa ve Zepa'yı ziyaret ettiğinde Srebrenitsa Katliamı'nın ilk yabancı tanığı olmuş oldu. Rohde oraya ulaştığı sırada bölgedeki kasabalar bir aydır işgal altındaydı. Üç büyük toplu mezarın yakınında "insan kemikleri, Tespihler, giysiler ve hala okunabilir durumda olan bazı makbuzlar ile seçim oy pusulaları" gördüğünü bildirdi. Bunların yanı sıra gene aynı yerde askeri mühimmatlar ve birçok mermi kovanı gördüğünü belirtti. Bosnalı Sırp birliklerinin kasabada yaşayan Müslüman'ları avlayıp idam ettiği söylentisinin savaş bölgesinde dolaştığını bildirdi. Daha sonra katliamın görgü tanıklarını buldu ve cinayetlere yol açan sebepler hakkında bazı makaleler yazdı. Srebrenitsa katliamı hakkında yazdığı makalesini yayınlandıktan sonra Ekim 1995'de Sırbistan'a geri döndü. Ancak geri döndüğünde Bosnalı Sırp yetkililer tarafından Zvornik'de gizlice tutuklandı. Tutuklanma sebebi olarak "İllegal bir şekilde sınırı geçip Sırbistan'da konaklaması ve sahte dokümanlar yayınlaması" gösterildi. Bosnalı Sırpların elinde bulunan Bijeljina kasabasında 10 gün boyunca alıkonuldu. Alıkonulması süresince tekrar tekrar sorguya çekildi, taciz edildi ve günde 23 saatten fazla bir süre boyunca diğer beş mahkûmla birlikte 3 metreye 7 metre genişliğindeki bir hücrede tutuldu. Rohde, ilk iki suçlamadan 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. Serbest bırakılmadan önce casusluk suçlamasıyla cezalandırılmak üzereydi. Duruşma Sırpça ve Hırvatça dillerinin karışımı şeklinde yürütülmüş ve duruşmada bir tercüman bulundurulmuştu. Ancak Viyana Sözleşmesi'nin maddelerinin aksine duruşmada ABD'nin diplomatik bir temsilcisi ve savunma avukatı bulunmuyordu. Casusluk suçlaması nedeniyle barış zamanında 3 ila 15 yıl arası hapis, savaş zamanında ise 10 yıl ile müebbet arası hapis cezası ile çarptırılabilirdi ancak bu gerçekleşmedi. Serbest bırakılmasının ardından, Srebrenitsa'ya ulaştığını ve daha önce ABD keşif uçakları tarafından tespit edilen altı toplu mezar alanının dördünde katliama dair önemli kanıtlar bulduğunu bildirdi. Ardından katliamın sayısal durumu için "Srebrenitsa katliamlarının nihai ve doğru hesaplaması ancak Sahanici ve diğer beş konumun gerçek sayılar için taranması durumunda ortaya çıkacaktır." şeklinde bir yorum yaptı. Tutuklanması hakkında "Bu muhabir (kendisi) Bosna-Sırp basın belgesinin yayın tarihini 19/12/94'ten 29/10/95'e değiştirdi ve bunu Bosnalı Sırpların kontrol noktalarından geçmek in kullandı. Bu muhabir Bosnalı Sırp polisi tarafından infaz(öldürme) yerinde tutuklandı, bölgede çekilmiş tüm belge ve fotoğraflardan yoksun bırakıldı, casuslukla suçlandı ve 10 gün hapis cezasına çarptırıldı." açıklamasını yaptı. Esaret altında yaşadığı zorluklar ve onu serbest bırakmak için yapılan müzakereler, üç bölümlük özel bir haberde ayrıntılı olarak anlatıldı. Aralık 1995'de, Srebrenitsa'da gördükleri için tanıklık yapmak adına Avrupa'da Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Güvenlik ve İşbirliği bürosu'nın karşısına çıktı. 1996 yılının Nisan ayında bir grup gazeteci ile beraber Srebrenitsa'ya geri döndü. İki büyük toplu mezarın yaklaşık yüzde 70'inin ve daha küçük olanlarının yaklaşık yüzde 50'sinin yakın zamanda kazıldığını, doğal olarak Ekim'de gördüklerinin kaldırılmış olduğunu bildirdi. 1996'nın Nisan ayında George Polk Ödülü'nün sahibi oldu. Ödül alışı sırasında "Holokost'tan bu yana Avrupa'nın en büyük soykırımı olan Bosnalı Müslümanlara uygulanan Srebrenitsa katliamını ortaya çıkarmak için hayatını riske attı..." cümleleri kuruldu. Kısa bir sürenin ardından aynı haberi sayesinde 1996'da Pulitzer Ödülü'nü almaya hak kazandı. Tutuklular Hakkındaki Haberleri New York Times'da çalışırken Irak ve Afganistan'daki savaşlar hakkında haberler yazdı. Diğer haberlerinin yanı sıra Küba Guantanamo Körfezi'ndeki ABD askeri gözaltı merkezinde gözaltına alınan ve serbest bırakılan erkeklerin katlandığı zorluklar hakkında bir haber hazırladı. 2004 ve 2005 yıllarında Bağdat'taki kötü şöhretli Abu Ghraib hapishanesi ve Afganistan'daki Bagram Hava Üssü içerisinde tutulan tutukluların tedavileri hakkında kapsamlı yazılar yazdı. Ayrıca, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD Hükümeti'nin Amerikalı Müslümanları toplamasının kapsamlı bir hikâyesini de haber yaptı. 2009 yılının Nisan ayında ikinci bir Pulitzer Ödülü'nü The New York Times'daki ekibiyle beraber paylaştı. Kaçırılması Kasım 2008'de Afganistan'da bir kitabı için araştırma yaparken Rohde ve iki iş arkadaşı Taliban tarafından kaçırıldı. Yedi ay on gün boyunca esir tutulduktan sonra, Haziran 2009'da Rohde ve arkadaşlarından birisi esaretten kaçıp güvenli bir yere ulaşmayı başardı. Diğer arkadaşı ise 1 ay sonra kaçmayı başardı. Rohde esaret altındayken, The New York Times'da bulunan iş arkadaşları diğer haber ve medya kuruluşlarına Rohde'nin kaçırılması hakkında herhangi bir haber yapmamaları için çağrıda bulundu. Rohde'nin kaçırılması sebebiyle yapılan karartma, gazetecilik etiği hakkında geniş bir tartışmaya neden oldu. Wikipedia'nın kurucu ortağı Jimmy Wales, Times'ın birkaç yöneticisi ile yaptığı görüşmelerin ardından yaptığı karartmayı sürdürmeye devam etti. Bu karartma ile Rohde'nin rehine olarak değerini azaltmak amaçlandı. Bibliyografya Endgame: The Betrayal and Fall of Srebrenica, Europe's Worst Massacre Since World War II (1997; Farrar, Straus and Giroux; / 1998; Westview Press; ) A Safe Area: Srebrenica – Europe's Worst Massacre Since the Holocaust, 1997. David Rohde and Kristen Mulvihill, A Rope and a Prayer: A Kidnapping from Two Sides, 2010. Kaynakça Kategori:Uluslararası Habercilik Pulitzer Ödülü sahipleri