Dersim aşiretleri

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya:Chiefs of the Dersim tribes, Ankara, 1926.jpg|küçükresim|upright=0.91|1926 yılında Ankara'ya davet edilen Dersimli aşiret reisleri, Malatya Valisi Bozan Bey ve Elâziz Valisi Ali Cemal Bey ile birlikte]] Dersim aşiretleri, Doğu ve İç Anadolu Bölgesi'nde Tunceli, Sivas, Tokat, Erzincan, Bingöl, Muş, Kahramanmaraş, Kayseri, Amasya, Gümüşhane, Elazığ, Adana, Adıyaman, Malatya, Ardahan, Erzurum çevresine yayılmışlardır. Aşiretlerin çıkış noktası "İç Dersim" olup aşiretlerin Dersim ile birlikte en yoğun olduğu diğer yöre, zamanla çeşitli nedenlerle verdiği göçlerle, Dersimlilerin yoğun ve hakim olduğu iki bölgeden biri haline gelen Koçgiri yöresidir. Koçgiri yöresi Sivas'ın İmranlı, Zara, Erzincan’ın Refahiye, Erzincan ilçelerini içine alır. Sivas'ın Hafik, Kangal, Divriği, Suşehri; Tokat'ın Almus, Zile; Erzincan ilinin Refahiye, İliç çevresi; Kayseri'nin Sarız, Sarıoğlan yöresine kadar uzanır ve bu bölgeleri içine alır. Tunceli'nin güney ilçeleri, Sivas Koçgiri yöresi aşiretleri, Kayseri Sarız ve Sarıoğlan, Erzican'ın Refahiye, İliç, Kemah, Elazığ Aşiretleri, Adıyaman Dersim aşiretleri, Kahramanmaraş Yöresi Dersim aşiretleri, Tokat, Çorum, Yozgat, Malatya ve Gümüşhane Yöresi Dersim aşiretleri Kırmançça (Zazaca) ve Kurmançça konuşur. Liste Abbas Uşağı Aşiretin meskun olduğu yerler; Pülümür-Hozat ilçesi Çığırlı(Zimeq)-Ovacık-Erzincan (Kırlangıç Köyü, Çağlayan Bucağı, Bağlı ve Karatuş köyleri), Kiğı ilçesi (Akımlı, Estigkavak, Ayanoğlu, Güzgörü köyleri), Tercan (Başbudak, Beşgözek köyleri), Kelkit (Akdağ, Kömürlük Köyü) ve Erzurum-Aşkale (Aşkale, Gürkaynak ve Koçbaba köyleri)'dir. Abdalan Alan Alhan Areyiz Aslanuşağı Beyituşağı Bahtiyar Ferhatuşağı Karaballı Keçeliuşağı Baluşağı Badilli Gülabi Seyhan Turhasanlı Süleymanuşağı Koçuşağı Balaban Caferan Çarekan Demenan Elhan Hadikan Hedik Hormek İzol Karsan Hiran Kemen Kebanlı Kureyşan Haydaran Lolan Maskan Pilvenk Butan Silan Şadilli Şavalanlı Yusufan Zimtek Kurmeş Derviş Cemal Şakak Abdalanlı Keçelan Suran Aşiretler ve oymakların dilleri ve yerleşim yerleri Abasu/Abasanlar: Zazaca; Pülümür, Hozat ilçesi ve Çığırlı, Ovacık, Erzincan (Kırlangıç köyü, Çağlayan bucağı, Bağlı, Karatuş köyleri), Kiğı ilçesi (Akımlı, Estigkavak, Ayanoğlu, Güzgörü köyleri), Tercan (Başbudak, Beşgözek köyleri), Kelkit (Akdağ, Kömürlük köyü), Erzurum (Aşkale, Gürkaynak ve Koçbaba köyleri) Abdalu/Abdalanlar: Zazaca; Pülümür, Hozat, Ovacık, Erzincan, Bayburt, Varto, Hinis Ağucanlılar: Kurmançça, Zazaca; Hozat (Bargini), Elazığ, Erzincan, Kemah, Malatya, Adıyaman, Elbistan, Pazarcık (Girne), Arapkir Alanlar: Zazaca Mazgirt, Mazımiye, İran'ın Kuzey Horasan bölgesi, Erzincan Merkez ilçesi (Çamurdere, Çamlık, Karataş, Başköy, Çilhoroz, Yaylakent, Sertaş, Askartallı, Kılıçkaya, Endere köylerinde), Erzurum Çat ilçesi, Beşiktaş Komu, Tuzluca mah. Ali Abbas Evladı: Zazaca; Ovacık, Kemah, Erzincan Alhanlı Aşireti: Zazaca; Pülümür, Tercan Arililler/Areyizler: Zazaca; Nazimiye, Pülümür, Mazgirt, Kelkit (Akdoğdu köyü), Erzincan, Tercan ilçesi (Sarıkaya, Yenibucak, Kavaklık, Küçük Ağa köyleri), Çayırlı, Çamurdere, Başköy, Karataş, Çilhoroz, Yayla Kurt, Sarıtaş, Kartallı, Çağlayan bucağı, Kılıçkaya, Erdene köylerinde, Hınıs (Başköy) Aslan: Türkçe, Zazaca; Ovacık, Kemah Aşuran: Zazaca; Ovacık, Erzincan Bomosuru/Baba Mansurlu: Zazaca, Kurmanci; Pülümür, Mazgirt, Muhindi, Nazimiye, Tercan, Sivas, Erzincan Bahtiyarlı: Zazaca; Hozat, Muş, Kuzey Horosan Zağros Dağları Balabanu/Balaban: Zazaca; Pülümür, Erzincan, Tercan, Hınıs (Güzelder köyü), Raka, Ruha, Malatya Baluşağı: Zazaca; Ovacık, Pülümür, Çayırlı Badilli: Zazaca; Petek, Kiğı, Kelkit, Halo, Refahiye Beles: Zazaca; Nazımiye, Tercan, Kiğı, Amasya, Çorum Balçikanlı: Zazaca; Pülümür, Erzincan, Nazımiye Birmanlı: Zazaca; Ovacık, Pülümür, Erzincan Beyitanuşağı: Zazaca; Ovacık (Gözeler, Paşadüzü, Akyayık) Bezgar: Zazaca; Ovacık (Hun Uşağı, Cevizli dere, Söyütlü, Topuzlu, Çakmaklı) Beritan: Kurmançça; Erzurum, Erzincan, Tunceli Birim: Zazaca; Ovacık Bozlu: Türkçe; Çemişgezek Biçerli: Türkçe; Pertek, Çemişgezek Botanlı: Kurmançça; Mazgirt, Şırnak Bütünkanlı: Zazaca; Erzincan, Tercan, Kiğı Caferanlı: Zazaca; Pülümür, Erzincan, Kemah, Hınıs Bozukanlı Kerel: Türkçe; Topuzlu, Ovacık, Pülümür Bozanlı: Türkçe; Pertek Çapanlı: Türkçe; Mazgirt, Pertek, Çemişgezek Çemişgezekli: Türkçe; Çemişgezek Çinanlı: Zazaca; Tunceli Demenu/Demananlılar: Zazaca; Tunceli, Pertek, Hozat, İmranlı, Zara, Karakoçan, Mazgirt, Gümüşhane, Konya, Ovacık, Erzincan Derviş Cemal: Zazaca; Pülümür, Hozat, Erzincan, Çayırlı Elhanlılar: Zazaca; Erzincan, İran Ferhatu/Ferhadan: Zazaca; Çemişgezek, Hozat Fından: Zazaca; Hozat Gevanlılar: Zazaca ; Ovacık, Hozat Gülabi: Zazaca; Ovacık, Kemah Hadikenli: Zazaca; Ovacık, Kemah Heyderu/Haydaran: Zazaca; Nazımiye, Pülümür, Mazgirt, Erzincan'ın Tercan ilçesi, Bulanık ilçesi Hayranlı: Zazaca; Nazımiye, Pülümür Hemenanlı: Zazaca; Tunceli Hesenanlı: Kurmançça, Zazaca; Tunceli, Mazgirt, Kiğı Hiranlı: Zazaca, Kurmançça; Mazgirt, Muhundu, Nazımiye, Pertek, Derenahiyesi, Haran Bölgesi, Varto nahiyesi, Üstükara, Karlıova, Erzincan, Dalav, Şavşek, Refahiye, Tercan'da Kiğı ilçesi, Sütlüce, Doluteknek, Kabacalı, Tilkitaşı, Doluca, Çamlıca, Sarıdibek, Akbinek, merkez ilçede Dallıtepe, Ortaçanak, Oğuldere, Karapınar, Gözele, Karlıova ilçesi, Tuzluca, Çiftiköy, Sarıkuşak, Kaynarpınar, Soğukpınar, Kaynak köyleri, Gümüşakar, Halitler, Yeniyurt, Eskikonak köyleri, Tercan ilçesi, Küçük Ağa, Gök Pınar köyleri ve Tanyeri bucağı, Kelkit, Yarbaşı köyü Holikan: Zazaca; Pertek, Erzincan, Pülümür Hormeku/Hormekli: Zazaca; Nazımiye, Pertek, Kiğı,Gümüşhane, Varto, Kuruçay, Refahiye, Erzurum (Hınıs), Kars, Bingöl, Elazığ, Tercan, Erzincan, Üzümlü, Ardahan Holifen: Zazaca; Ovacık Hıfen: Zazaca; Pertek Hurşidan: Zazaca; Nazımiye Hüzmekli Uşağı: Zazaca; Nazımiye İksorlu: Kurmançça, Zazaca; Mazgirt, Malatya, Huluman, Riçik, Göman, Kilise, Nazımiye, Pülümür, Yaylacık, Sarıyayla, Malatya, Elazığ, Urfa İzol: Zazaca, Kurmançça, Türkçe; Mazgirt, Pülümür, Nazımiye, Palu, Siverek, Hilvan, Kahta, Gerger, Diyarbakır, Mardin, Malatya, Konya, Isparta, Gaziantep, Elazığ, Bingöl, Van, Erzurum, Erzincan, Kahramanmaraş İskor: Zazaca; Hozat Kalanuşağı: Zazaca; Malazgirt, Ovacık, Malatya Karaballı: Zazaca; Hozat, Ovacık, Çemişkezek, Kırşehir (1701 yılında zorunlu iskâna tabii tutulmuşlardır) Kalaçlu: Türkçe; Mazgirt, Pertek, Çemişgezek Karamanlı: Türkçe; Çemişgezek Karakeçili: Türkçe; Çemişgezek, Pertek, Hozat, Mazgirt Karakali: Zazaca; Erzincan, Pülümür Kamsuran: Kurmançça; Nazımiye Karsanu / Karsanan: Zazaca; Pülümür, Ovacık, Nazımiye, Erzincan, Tercan, Karakoçan, Varto Keçeli: Zazaca; Ovacık, Çatköy, Eğimli, Çambudak, Balveren, Aktaş, Yakatarla köyleri Kekertiyanlı: Zazaca; Ovacık Kefelan: Zazaca; Ovacık, Pertek Kevanlı (Kevo): Zazaca; Ovacık Kemanlı (İzollu): Zazaca; Pülümür, Erzincan merkez, Turnadere, Kalıntaş, Çoban Yıldızı, Turluk, Ergani ilçesi köyleri, Kiğı ilçesi, Akımlı, Yazgünü, Gözdibi köyleri Keskehoran: Kurmançça; Pertek Kırgan: Zazaca; Hozat, Desk, Ovacık Kısmurlu: Zazaca; Nazımiye Kolik: Kurmançça; Kemg, Ovacık Kodern: Zazaca; Mazgirt Kimsorlu: Zazaca; Hozat, Çemişgezek, Ovacık, Nazımiye, Dereova, Divriği Koç: Zazaca; Hozat, Çemişgezek, Ovacık, Kiğı Koçgiri: Kurmançça; Pülümür, Erzincan, Sivas, Kahramanmaraş Kormeşli: Kurmançça; Pertek, Erzincan Kubanlı: Kurmançça; Mazgirt, Kiğı, Karlıova, Erzurum, Çat ve Karakoçan ilçeleri Kulikan: Kurmançça; Çemişgezek, Ovacık Kabaklı: Kurmançça; Çemişgezek, Ovacık Kırmoslu: Kurmançça; Çemişgezek, Ovacık, Kiğı ilçesi, Yaylıdere, Sarıtosun, Aysaklı, Hasköy, Batrayas, Kureyşan: Zazaca, Kurmançça; Nazımiye, Mazgirt, Ovacık, Tercan, Varto, Kiğı, Sivas, Hınsı Mansur Lertikli: Zazaca ; Erzincan Laçinli: Zazaca; Ovacık, Hozat Lolu/Lolanlı: Zazaca, Kurmançça; Pülümür, Çemişgezek, Varto, Hınıs, Esenli, Aşkale, Varto, Bayburt, Erzurum, Kelkit, Erzincan, Kars, Kiğı, Gaziantep, Lolan Maksut: Türkçe, Zazaca; Ovacık, Hozat Memokan: Zazaca; Tunceli Mosku/Meskanlı: Kurmançça; Nazımiye, Ovacık, Pertek Mevaliler: Zazaca; Nazımiye Mırzan: Kurmançça; Pertek, Ovacık, Tunceli, Urfa Millan: Kurmançça; Pertek, Ovacık, Tunceli, Urfa Nenikan: Kurmançça; Çemişkezek, Ovacık Panikan: Zazaca; Ovacık Parçikanlı: Kurmançça, Zazaca; Ovacık, Malatya Pezgevran: Kurmançça; Ovacık, Pertek, Hozat Perihanlı: Zazaca; Ovacık Pilvenk: Kurmançça, Zazaca; Tunceli, Elazığ, Malatya, Kelkit, Sivas Piranlı: Kurmançça; Pertek Pirsultanlı: Türkçe; Pülümür Perikanlı: Zazaca; Nazımiye Resikli: Zazaca; Ovacık, Hozat, Çemişkezek Rutu/Rutanlı: Kurmançça; Hozat, Nazımiye, Pülümür, Kuzey Horosan Mazderen bölgesinde, Erzincan, Yalınca, Uluköy, Melihtekli köyleri Şadiyan/Şadilli: Kurmançça; Mazgirt ilçesi (Kızılkale, Aydınlık, Özdek, Beşoluk, Çatköy, Gelinpınar, Akkavak, Kepektaşı, Obrukbaşı, Güneyharman, Örsköy, Yazevi, Beşoluk), Nazımiye, Pülümür, Kiğı, İran, Mardin, Refahiye (Orçul bölgesinden oluşan 30 köy, Çamlımülk, Tepeköy, Çukurçimen, Karayaprak,Kamberağa,Emirdere, Korapo, Leventler, Söğütlü) Sivas-Kangal Sağcılar: Zazaca; Tunceli Sarı Saltuklular: Türkçe; Hozat Şamuşağı/Şamlu: Zazaca, Türkçe; Elazığ, Çemişgezek, Pertek, Erzurum, Sivas, Erzincan Şadanlı: Kurmançça; Pülümür Şavak: Kurmançça; Pertek, Hozat, Çemişkezek Şavalanlı: Türkçe, Zazaca ; Tunceli, Nazımiye, Pülümür, Mazgirt, Erzincan, Erzurum, Pertek Şeyh Osmanlı Cemaati: Türkçe; Çemişgezek Seyyidalan: Zazaca, Kurmançça; Tunceli, Nazımiye, Hozat, Çemişgezek Seyyid Sabunlar: Kurmançça; Pertek Sultan Munzur: Zazaca; Ovacık, Erzincan Seyhan: Zazaca; Mazgirt Sisanlı: Zazaca; Pülümür Şekakan aşireti: Kurmançça; Pertek, Çemişgezek, Tunceli, Erzincan, Elazığ, Adıyaman, Mardin, Şırnak, Van, İran ve Suriye Seydanlı: Kurmançça; Mazgirt Semkan: Zazaca, Kurmançça; Çemişkezek, Ovacık, Pertek Seyit Kemalan: Zazaca; Ovacık, Erzincan Seyit Ahmet Dedeler: Zazaca Ovacık, Erzincan Silanlı: Zazaca; Ovacık, Erzincan Suranlı: Zazaca; Tunceli Merkez Kocak, Mazgirt Süleymanuşağı: Zazaca; Ovacık Süleymaniler: Zazaca; Tunceli Şey Hesananlı: Zazaca ; Ovacık, Mazgirt, Pülümür, Gümüşhane, Erzincan (Çayırlı) Şeyh Mehmedanlı: Zazaca; Mazgirt, Pülümür, Nazımiye, Tunceli merkez Titanik Uşağı: Zazaca; Hozat Todorlular: Türkçe; Hozat, Çemişgezek Turhasanlı: Türkçe; Çemişgezek, Pertek, Mazgirt (Akpazar) Yusufanlı: Zazaca; Tunceli, Mazgirt, Kamut, Sütlüce bucağı ve köylerinde, Merğo ve Çihik Zekeran: Kurmançça; Çemişkezek Zerkanlı: Kurmançça; Çemişkezek, Erzurum, Hınıs, Marat, Mardin, Aksaray üzere beş kola ayrılır. Zerkevik: Zazaca; Dere, Çıkaran, Tembin dağlarında otururlar. İlgili kitaplar Ali Kaya, Dersim Tarihi, Can yayınları Vecihi Timuroğlu, Dersim Tarihi, Yurt Kitap Kâzım Karabekir (Haz. Faruk Özerengin), Kürt Meselesi, Emre Yayınları, İstanbul, Aralık 1994, s. 79-108. Nuri Dersimi, Hatıratım, Jina Nu Yayınları, Stocholm, 1987, s. 47-51. M.Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, Nûjen Yayınları, İstanbul, Ekim 1995, s. 175-195. Faik Bulut, Dersim Raporları, Genişletilmiş Üçüncü Basım, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, Haziran 2005, s. 122-128. Burhan Kocadağ, Doğu'da Aşiretler, Kürtler, Aleviler, 2. basım, Can Yayınları, Eylül, 1997, 215-245. Naşit Hakkı Uluğ, Derebeyi ve Dersim, Kaynak Yayınları Dursun Evren, Ulusal Demokratik Mücadelede Koçgiri Kürt Aşiretleri İstanbul, Aralık 2008 1. Basım, Peri Yayınları Kaynakça Dış bağlantılar Burhan Kocadağ araştırmaları Mosku/ Meskanlı (Mestanlı): ZAZACA Pülümür, Nazımiye, Kiğı, Ovacık, Pertek

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Dersim aşiretleri

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi