Dinî kozmoloji

[bullvar_katip]

küçükresim|Tanrı (6 günlük yaratılış sonrası) dinleniyor. Julius Schnorr von Carolsfeld 1860 Dini kozmoloji, evrenin kökeni, evrimi ve nihai kaderinin dini bir bakış açısıyla açıklanmasıdır. Bu, bir yaratılış miti, müteakip evrim, mevcut organizasyon biçimi, doğa, nihai kader veya kader biçimindeki kökene ilişkin inançları içerebilir. Din veya dini mitolojide, her şeyin nasıl ve neden böyle olduğunu ve önemliliğini öne süren çeşitli hikâyeler vardır. Konfüçyanizm gibi bazı dini kozmolojiler, evrenin mekansal düzenini, insanların tipik olarak içinde yaşadıkları dünya ve dinin "yedi boyutu" gibi diğer boyutlar açısından tanımlar; bunlar ritüel, "deneyimsel ve duygusal", "anlatısal ve efsanevi", doktrinel, etik, sosyal ve maddidir. Dini mitolojiler, bir yaratıcı tanrı veya daha geniş bir tanrılar panteonunun yaratma eylemi veya sürecinin, veya kaosun düzene dönüş veya varoluşun sonsuz döngüsel dönüşümler meselesi olduğu iddiasının ayrıntılarını içerebilir. Dini kozmoloji, çağdaş astronomi, fizik ve benzeri alanlardan bilgi alan bilimsel bir kozmolojiden tamamen farklıdır ve dünyanın fiziksel yapısı ve evrendeki yeri, yaratılışı ve geleceğine ilişkin tahmin veya kavramlar da farklılık gösterebilir. Dini kozmolojinin kapsamı, bilimsel kozmolojiden (fiziksel ve kuantum kozmolojisi) daha kapsayıcıdır, çünkü dini kozmoloji deneyimsel gözlem, hipotezlerin test edilmesi ve teoriler ile sınırlı değildir; dini kozmoloji, her şeyin "neden" olduğu gibi olduğu veya göründüğünü açıklayabilir ve bu bağlamda insanların ne yapması gerektiği (dini görev)ni de reçete edebilir. Dini kozmolojideki varyasyonlar arasında Hindistan Budizmi, Hindu ve Jain ; Çin'in dini inançları, Çin Budizmi, Taoizm ve Konfüçyüsçülük, Japonya'nın Şintoizmi ve Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam gibi İbrahimi inançların inançları yer alıyor. Dini kozmolojiler genellikle metafizik sistemlerin biçimsel mantığına dönüşmüştür, örneğin Platonizm, Neoplatonizm, Gnostisizm, Taoizm, Kabala, Wuxing veya büyük varlık zinciri. İbrahimi Dinler Yahudilik ve Hristiyanlık İncil kozmolojisi Eski İsraillilerin evreni, su üzerinde yüzen düz bir disk şeklindeki Dünya, yukarıda cennet ve aşağıda yeraltı dünyasından oluşuyordu. İnsanlar yaşamları boyunca Dünya'da ve ölümden sonra yeraltı dünyasında yaşarlardı ve yeraltı ahlaki açıdan tarafsızdı; Yahudiler, Helenistik (M.Ö. 330'dan sonra) dönemde buranın suçların cezalandırıldığı ve doğruların öbür öbür dünyanın cennetinde zevk alacağı şeklindeki Yunan fikrini benimsemeye başladılar. Bu dönemde eski üç seviyeli kozmolojinin yerini, bir dizi eşmerkezli göğün merkezinde uzayda asılı duran küresel bir Dünya kavramı aldı. Ex nihilo Tanrı'nın maddeyi yarattığı inancına "creatio ex nihilo" denir. Bu Yahudilik ve Hristiyanlığın çoğu mezhebinin kabul ettiği ortodoksidir. Hristiyanlığın ve Yahudiliğin çoğu mezhepleri, kozmosun yaratılmasından tek, yaratılmamış bir Tanrı'nın sorumlu olduğuna inanır. İslâm [[Dosya:Islamic_cosmology.jpg|küçükresim| Zekeriya el-Kazvini'ye göre kozmoloji. Dünya düz kabul edilir ve Kaf Dağı da dahil olmak üzere bir dizi dağla çevrilidir. Dünya, kozmik bir okyanusta yaşayan Bahamut'ta duran bir öküz tarafından destekleniyor; okyanus, bir meleğin veya cinlerin tepesinde oturan bir kasenin içindedir.]] İslam, Tanrı'nın Dünya ve insanlar da dahil olmak üzere evreni yarattığını öğretir. Amaç, kozmosu, ruhsal yükselişte tefekkür için bir semboller kitabı veya Tanrı'ya giden ruhsal yolculukta insan ruhunun kaçması gereken bir hapishane olarak görselleştirmekti. Kuran'dan birkaç alıntı kozmolojik olarak şunları not eder: "Gökleri kuvvetle bina ettik ve şüphesiz biz genişleticiyiz." ( 51:47 ) Sahih İnternational "Kâfirler görmediler mi ki, biz onları ayırmadan önce, gökler ve yer bitişik idiler. Her canlıyı sudan yarattık. Hâlâ inanmayacaklar mı?" ( 21:30 ) Yusuf Ali tercümesi "Gökleri, kitapları bir tomar gibi dürdüğümüz, ilk yaratmayı yaptığımız gibi, yenisini de yaratırız. ( 21:104 ) Yusuf Ali tercümesi Hintli Budizm'de Budizm'de, diğer Hint dinlerinde olduğu gibi, evrenin nihai bir başlangıcı veya sonu yoktur. Tüm varoluşu ebedi kabul eder ve yaratıcı bir tanrının olmadığına inanır. Budizm, evreni süreksiz ve her zaman akış halinde görür. Bu kozmoloji, dünyevi varoluş çarkının sonsuz yeniden doğuş ve ölüm döngüleri üzerinde nasıl çalıştığına dair mekanik ayrıntıları zaman içinde geliştiren Samsara teorisinin temelidir. Erken Budist geleneklerinde, Saṃsāra kozmolojisi, varoluş çarkının geri döndüğü beş alemden oluşuyordu. Buna cehennemler (niraya), aç hayaletler (pretas), hayvanlar (tiryak), insanlar (manushya) ve tanrılar (devalar, göksel) dahildir. Daha sonraki geleneklerde, bu liste yarı tanrıları (asuralar) ekleyerek altı yeniden doğuş aleminden oluşan bir listeye dönüşür. "Aç hayalet, göksel, cehennem alemleri" sırasıyla birçok çağdaş Budist geleneğinin ritüel, edebi ve ahlaki alanlarını formüle eder. Akira Sadakata'ya göre Budist kozmolojisi, Vedik ve Vedik sonrası Hindu geleneklerinde bulunanlardan çok daha karmaşıktır ve olağanüstü sayılar kullanır. Aynı zamanda, Meru Dağı gibi birçok fikir ve kavramı da paylaşır. Budist düşünce, altı kozmolojik alemin birbirine bağlı olduğunu ve cehalet, arzular ve amaçlı karma veya etik ve etik olmayan eylemlerin bir kombinasyonu nedeniyle herkesin bu alemler aracılığıyla yaşamdan yaşam döngüsüne girdiğini savunur. Hindu kozmolojisi Budist ve Jain kozmolojisi gibi Hindu kozmolojisi, tüm varoluşu döngüsel kabul eder. Eski kökleri ile Hindu metinleri çok sayıda kozmolojik teori önerir ve tartışır. Hindu kültürü, kozmolojik fikirlerdeki çeşitliliği kabul eder ve bilinen en eski Vedik kutsal kitabı olan Rigvedada bile zorunlu tek bir bakış açısı yoktur. Alternatif teoriler, tanrı veya tanrıça tarafından döngüsel olarak yaratılan ve yok edilen bir evreni veya hiçbir yaratıcının olmamasını veya altın bir yumurta veya rahim ( Hiranyagarbha ) veya muazzam boyut ve zaman ölçeklerine sahip kendi kendine yaratılmış çok sayıda evreni içerir. Vedik literatür, bir dizi kozmolojik spekülasyonu içerir, bunlardan biri kozmosun kökenini sorgular ve Nasadiya sukta olarak adlandırılır: Zaman, trilyonlarca yıllık döngüsel bir Yuga olarak kavramsallaştırılır. Bazı modellerde Meru Dağı merkezi bir rol oynar. Hindu kozmolojisi, yaratılışının ötesinde, evrenin yapısıyla ilgili yeniden doğuş, samsara ve karma hakkında 3 lokadan 12 lokaya (dünyalar) kadar farklı teoriler öne sürer. Bolton, Hinduizm ve diğer Hint dinlerinde bulunan karmaşık kozmolojik spekülasyonların özgül olmadığını, her çağın daha günahkar ve ıstırap dolu hale geldiği Yunan, Roma, İrlanda ve Babil mitolojilerinde de spekülasyonların benzerlerinin bulunduğunu belirtiyor. Jainizm Jain kozmolojisi, loka veya evreni yaratılmamış, sonsuzluktan beri var olan, başlangıcı veya sonu olmayan bir varlık olarak kabul eder. Jain metinleri, evrenin şeklini, bacakları ayrı duran ve kolu beline dayanan bir adama benzetir. Jainizm'e göre bu Evren üstte dar, ortada geniş ve altta tekrar genişliyor. Ācārya Jinasena'dan şu alıntıyla ünlüdür: Çinli Bir "ilkel evren" Wuji (düşünce) ve Hongjun Laozu, su veya qi vardır. Taiji'ye dönüştü ve ardından Wuxing olarak bilinen her şeye çoğaldı. Pangu efsanesi, kozmik bir yumurtaya dönüşen biçimsiz bir kaosu anlatır. Pangu ortaya çıkar ve dev baltasını savurarak Yin'i Yang'dan ayırır, Dünya'yı (bulanık Yin ) ve Gökyüzünü (açık Yang ) yaratır. Onları ayrı tutmak için Pangu aralarında durmuş ve Gökyüzünü yukarı itmiştir. Pangu öldükten sonra her şey (ondan) olur. Gnostisizm Gnostik öğretiler, Neoplatonizm'inkilerle çağdaştı. Gnostisizm, monistik ve dualistik kavramları kapsayan, kesin olmayan bir etikettir. Genellikle Pleroma veya "doluluk" olarak adlandırılan Işığın yüksek dünyaları, Maddenin alt dünyasından kökten farklıdır. Pleroma'nın ve onun tanrı başlarının (Aeons olarak adlandırılır) ortaya çıkışı, maddi dünyanın ortaya çıktığı yaratılış öncesi kriz (Hristiyan düşüncesindeki "düşüşün" kozmik eşdeğeri) gibi çeşitli Gnostik yazılarda ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Serer dini Serer dini, yaratıcı tanrı Roog'un çıkış ve sonuç noktası olduğunu varsayar. Çiftçi insanlar olarak ağaçlar, Serer dini kozmolojisi ve yaratılış mitolojisinde önemli bir rol oynar. Serer yüksek rahip ve rahibeleri (Saltigues), Serer ve bazı Cangin dillerinde "Yoonir" olarak bilinen Sirius yıldızının haritasını çıkarır. Bu yıldız Serer çiftçilerinin yaşamı ve Serer ülkesi ile ilgili diğer şeylerin yanı sıra ne zaman tohum ekmeye başlamaları gerektiği konusunda doğru bilgi vermelerini sağlar. "Yoonir", Serer kozmolojisi ve yaratılış mitolojisinde evrenin sembolüdür. Mali'nin Dogon halkı arasında da Sirius ile ilgili benzer bir inanç dizisi gözlemlendi. Kaynakça Kategoriinî inanç ve doktrin Kategoriinî kozmolojiler