Direniş hareketi

[bullvar_katip]

Direniş hareketi, bir ülkenin sivil nüfusunun bir kısmının kendi yasalarına olarak kurulmuş hükûmetine, yönetim gücüne sahip iktidarına veya herhangi bir işgal gücüne karşı sivil düzeni ve istikrarı bozması için organize edilmiş çabadır. Bu gruplar amaçlarına pasif direniş, sivil direniş veya silahlı ya da silahsız güç kullanımı yoluyla ulaşmayı hedefleyebilir. Birçok durumda, örneğin II. Dünya Savaşı'nda Norveç'te olduğu gibi, bir direniş hareketi genellikle farklı kuruluşlar altında faaliyet gösteren ve bir ülke içinde farklı aşamalarda veya coğrafi bölgelerde faaliyet gösteren hem şiddet içeren hem de şiddet içermeyen yöntemleri kullanabilir. Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükûmetler direniş hareketini terörizm ile etiketleyebilir. Anlaşmazlıklar Uluslararası hukukta silahlı direniş hareketlerinin yasallığı üzerine, en az 1899'dan günümüze kadar, savaş hukukunun bir dizi uluslararası antlaşma düzeyde belirlenmesi yoluyla ilk büyük girişim gerçekleştiğinden bu yana direniş hareketlerinin kapsamı konusunda anlaşmazlık yaşanmaktadır. Yakın tarihte, 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri'ne 1977 yılında eklenen I. Protokol olarak anılan "Uluslararası Silahlı Çatışmaların Kurbanlarının Korunması ile İlgili Protokol" ; 1. ve 4. maddede silahlı çatışmalara atıfta bulunarak "... insanların sömürgecilik hakimiyeti, yabancı işgal kuvveti ve ırkçı rejimlere karşı" yapılabileceğini öngörür. Dolayısıyla, bir devlette gücü elinde bulunduran iktidar veya kendi yasal yoluyla seçilmiş hükûmet; kendi bakış açısına bağlı olarak bir direniş hareketini, onun mensuplarını yasal veya yasadışı savaşçı olarak kabul edebilir veya direnme haklarına sahip olup olmadığına dayanarak onları "terörist grup" olarak etiketleyebilir. Tüm bu ayrımlar politik birer yargıdır. İktidarların uygulamalarından öte uluslararası hukuk da bu konuda net bir ayrım yapmamakta ve en ciddi insan hakları ihlallerine karşı bile örgütlü bir direniş hakkı tanımlamamaktadır. Zira bu durum soykırım ve devlet terörü gibi suçlara karşı insanların direnme hakkını engellemekte, insanlığa karşı suçlar ve büyük çapta savaş suçlarına karşı mücadeleyi zayıflatmaktadır. Direniş hareketleri mensuplarına zaman zaman "özgürlük savaşçısı" da denilmiştir. Soğuk Savaş sırasında bu terimi ilk olarak 1956'da Macar Devrimi yanlısı isyancı gruplar için kullanılmıştır. 1981-1989 yılları arasında ABD başkanı Ronald Reagan ve yönetimi, Nikaragua'da iktidarda bulunan Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi yönetimini devirmeye çalışan ve Nikaragua hükûmeti tarafından terörist grup olarak görülen Kontraları özgürlük savaşçıları olarak tanımladı ve Kontralara yardım için Kongreye sunduğu tasarıyı geçirdi. Ayrıca bakınız Devrimci terör Kaynakça Kategoriireniş hareketleri