Metin, maymun çiçeği hastalığı hakkında oldukça kapsamlı bir bilgi sunuyor.
İşte metnin ana başlıkları ve bahsettiği önemli noktalar:
1. Yaygın Özellikler:
* Maymun çiçeği hastalığı, ateş, baş ağrısı, halsizlik, vücutta ağrı, lenf bezlerinde şişme ve ciltte döküntü (lezyonlar) ile karakterizedir.
* Lenf bezleri şişmesi, maymun çiçeğinin çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayrılan en önemli belirtidir.
* Döküntüler, ateş başladıktan 1-3 gün sonra ortaya çıkar ve zamanla kabuk bağlayarak düşer.
2. Bulaşma Yöntemleri:
* Maymun çiçeği, sincap, sıçan, fare gibi kemirgenlerden insana geçebilir.
* Enfekte insanlarla yakın temas (giysiler, çarşaflar vb.), bulaşma yoludur.
* Virüs, sağlıklı kişilere cilt çatlaklarında, mukozalar (ağız, burun, göz) veya solunum yoluyla girebilir.
* İnsanlar arasındaki bulaşma, büyük damlacıklar (yakın mesafeli temas) yoluyla gerçekleşir.
3. Tanı:
* Maymun çiçeği şüphesi durumunda, son bir ay içinde riskli bölgelere seyahat etme veya enfekte kişilerle yakın temas olup olmadığı sorgulanmalıdır.
* PCR testi, virüsün kanda çok kısa süre kaldığı için işe yaramayabilir.
* Antijen ve antikor testleri de her zaman doğru sonuç vermeyebilir (çiçek aşısı gibi).
* Tanı, lezyonlardan alınan örneklerin "biyogüvenlik düzeyi 2 olan" bir laboratuvara gönderilmesiyle konulur.
4. Tedavi:
* Maymun çiçeği için yaygın olarak kullanılan bir ilaç yoktur.
* Sidofovir ve brinsidofovir gibi ilaçlar vakalar kontrol altına almak için kullanılabilir.
5. Çiçek Aşı:
* Çiçek aşısı, maymun çiçeğinden %85'e kadar koruma sağlayabilir.
* Fakat, hastalığın dünya genelinde sonlanması nedeniyle 1980'den beri uygulanmamaktadır.
* Güncel aşılama oranları düşük olduğu için, maymun çiçeği riskini azaltmak için aşılama kampanyaları gerekli olabilir.
6. Ölümcül Lütuf:
* Maymun çiçeği genellikle 2-4 hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
* Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler ve küçük çocuklar için ölümcül olabilir.
* Orta Afrika alt tipinde ölümcül oran %11'e kadar çıkarken, Batı Afrika alt tipi daha düşük oranda ölümcül (%1).
7. Salgına Yol Açma Potansiyeli:
* Maymun çiçeği, belirti ve bulgularının belirginliği, belirtisiz enfeksiyon yapmamaması, yakın temas ile bulaşması, DNA virüsü yapısı nedeniyle Kovid-19 benzeri bir salgına yol açması beklenmiyor.