Doğankaya, Çıldır

[bullvar_katip]

Doğankaya, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Doğankaya'nın eski adı Türkçe kaynaklarda Helvan ve Helevan olarak geçer. Nitekim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde köyün adı Helvan (خلوان) olarak yazılmıştır. Bu yer adı Gürcüce kaynaklarda Helevani (ხელევანი) ve Helovani (ხელოვანი) olarak geçer. Helvan köyü tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Helvan, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Helvan-i Ulya ve Helvan-i Süfla adıyla iki ayrı yerleşim olarak kaydedilmiş olan köyde sadece 9 Hristiyan hane yaşıyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü erkeklerin çoğu İason, Sabia, Germanoz, Batata, Sağar, Kakala, İvane gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, çavdar, arpa ve keten tohumu tarımı yapıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Helvan köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin sonunda imzalanan Berlin Antlaşması'yla Çarlık Rusya bırakıldı. Rus idaresinde 1886 yılında yapılan nüfus sayımında köyde 77 kişi yaşıyordu ve bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Helevan (Хелеван) adıyla tek köy olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Ardahan bölgesini Birinci Dünya Savaşı yılları sırasında gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli]], köyün adını Gürcüce de "zanaatkâr" anlamına gelen Helovani (ხელოვანი) biçiminde yazmış, Yukarı Helovani köyünde 19 hane Müslüman Gürcünün yaşadığını, Aşağı Helovani köyünün ise boşalmış olduğunu belirtmiştir. Martvileli'nin bir köylüye dayanarak aktardığına göre, Aşağı Helovai'de yaşayan Müslüman Gürcülerin bir kısmı 93 Harbi (1877-78) sırasında Rus ordusu tarafından katledilmiş, bir kısmı da Sibirya'ya sürülmüştür. Helevani köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya 7 Mayıs 1920'de Moskova Antlaşması'yla da Ardahan bölgesini bağımsız Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Ardahan bölgesi ve Helvan köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Helvan köyünü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı. Helevan köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Helvan (هلوان) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Helevan" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 157 kişiden oluşuyordu. Helvan, Helevani veya Helovani "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Doğankaya olarak değiştirilmiştir. Doğankaya köyünün nüfusu 1965 yılında 242 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 32 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Köy, Ardahan il merkezine 21km, Çıldır ilçe merkezine 21km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Çıldır belde ve köyleri