Don Juan

[bullvar_katip]

küçükresim|upright=0.91|Don Juan elinde kılıcıyla resmedilmiş Don Juan, hikâyesi defalarca farklı yazarlar tarafından anlatılmış efsanevi ve kurgusal bir karakterdir. Don Juan ismi mecazi olarak "zampara" anlamında kullanılır. Don Juan efsanesi Efsaneye göre Don Juan soylu bir ailenin genç kızını baştan çıkararak kendine aşık etmiş ve kızın babasını öldürmüştür. Daha sonra mezarlıkta babanın heykelini saygısızca kendisiyle yemek yemeye davet etmiş ve heykel daveti kabul etmiştir. Babanın heykeli yemeğe Don Juan'ın ölümü için gelmiştir. Heykel Don Juan'ın elini sıkmak istemiş ve Don Juan elini uzattığında heykel onu Cehenneme sürüklemiştir. Ayrıca çapkınlık üzere zamanımızda çok kullanılan bir isim olmuştur. Çoğu otoritelerin kabulüne göre Don Juan'ın ilk kayıtlı hikâyesi Tirso de Molina'nın yazdığı El burlador de Sevilla y convidado de piedradır (Sevil aldatıcısı ve taştan misafir). İspanya'da 1615'te bulunmasına rağmen yayım tarihi kaynaktan kaynağa 1620'den 1625'e kadar farklılık göstermektedir. Bu hikâyede Don Juan kadınlara kendisini sevgili gibi göstererek veya evlilik vadederek kandıran, pişmanlık duymayan bir zamparadır. Arkasında kırık kalpler, kızgın koca ve babalar bırakır, sonunda da Don Gonzalo'yu vahşice öldürür. Daha sonra katedralde Don Gonzalo'nun hayaleti tarafından yemeğe davet edildiğinde korkak görünmemek için daveti kabul eder. Efsanenin çeşitli anlatımlarına göre Don Juan'ın karakteri iki farklı perspektiften veya her ikisinden birden anlatılır. Bazılarına göre Don Juan basit, canı istediği zaman gönül eğlendirebilmek için kadınları kandıran azgın bir zamparadır. Bazılarına göre ise baştan çıkardığı kadınları gerçekten seven, her kadının içindeki güzelliği ve gerçek değeri görebilen bir adamdır. Diğer Don Juan edebiyatı Miguel de Cervantes'in "La Gitanilla" (The Little Gypsy Girl) isimli romanında, Gitanilla'ya âşık olan karakterin adı Don Juan de Cárcamo'dur, muhtemelen Don Juan efsanesiyle ilişkilidir. Ünlü bir İtalyan oyun yazarı olan Carlo Goldoni tarafından 1736'da Don Juan (Don Giovanni Tenorio, ossia Il Dissoluto) isimli bir oyun yazılmıştır. Don Juan hikâyesinden türeyen çalışmalar kronolojisi 17. yüzyıl: L'ateista fulminato, anonim İtalyanca oyun 1630: Tirso de Molina (or Gabriel Téllez and not/not Andrés de Claramonte): El burlador de Sevilla y convidado de piedra 1643: Paolo Zehentner'in tiyatro eseri Promontorium Malae Spei 1650: Giacinto Andrea Cicognini'in tiyatro eseri Il convitato di pietra 1658: Dorimon (Nicolas Drouin)'in Le festin de pierre, ou le fils criminel 1659: Jean Deschamps "Villiers"'in tiyatro eseri Le Festin de Pierre ou le Fils criminel 1665: Molière'in komedisi Dom Juan ou Le festin de pierre 1669: Rosimon'in Festin de pierre, ou l’athée foudroyé 1676: Thomas Shadwell'in tiyatro eseri The Libertine 1714?: Antonio de Zamora'in tiyatro eseri No hay plazo que no se cumpla ni deuda que no se pague o convidado de piedra 1736: Carlo Goldoni'in tiyatro eseri Don Giovanni Tenorio ossia Il dissoluto 1761: Christoph Willibald Gluck ve Gasparo Angiolini'in balesi Don Juan 1787: Giovanni Bertati'in operası Don Giovanni, besteci Giuseppe Gazzaniga 1787: Lorenzo Da Ponte'in operası Don Giovanni, besteci Mozart 1813: E.T.A. Hoffmann'in küçük romanı Don Juan (sonra Fantasiestücke in Callots Manier adlı antojisinde) 1821: Byron'un epik şiiri Don Juan 1829: Christian Dietrich Grabbe'nin tiyatro eseri Don Juan und Faust 1830: Pushkin'in tiyatro eseri Каменный гость (Kamenny Gost', The Stone Guest) 1831: Alexandre Dumas'ın tiyatro eseri Don Juan de Maraña 1834: Prosper Mérimée'in küçük romanı Les âmes du Purgatoire 1840: José de Espronceda'in El estudiante de Salamanca 1841: Franz Liszt'in Réminiscences de Don Juan Mozart'ın operasından bazı temalar üzerine hatırlamalar. 1844: Nikolaus Lenau'in tiyatro eseri Don Juan 1844: José Zorrilla'nın tiyatro eseriDon Juan Tenorio 1861: Charles Baudelaire'in şiiri Don Juan aux enfers 1874: Guerra Junqueiro'nun şiiri A morte de D. João 1878: The Finding of Don Juan by Haidee, tablo Ford Madox Brown 1883: Paul Heyse'in "Don Juans Ende" 1889: Richard Strauss'un senfonik şiiri Don Juan 1903: George Bernard Shaw'in tiyatro eseri Man and Superman 1902-5: Ramón del Valle-Inclán'in Las sonatas 1906 : Ruperto Chapí'in operası Margarita la tornera, José Zorrilla'ın dramatik şiirine dayanmakta ve kadınları kandırmakla ün alan Don Juan Alarcon adlı bir kişiyi canlandırmaktadır . 1907: Guillaume Apollinaire'in romanı Les exploits d'un jeune Don Juan 1910: Don Juan Triumphant, Gaston Leroux'un romanı Le Fantôme de L'Opéra'daki kurgusal opera eseri. 1910-12: Aleksandr Blok'un The Commander's Footsteps (Шаги командора) 1913: Jacinto Grau'un bir şiiri Don Juan de Carillana; ayni zamnda tiyatro eseri El burlador que no se burla (1927) ve deneme Don Juan en el tiempo y en el espacio (1954) 1921: Edmond de Rostand'ın Don Juan 1922: Azorín' Don Juan 1926: Ramón Pérez de Ayala'ın romanı ve tiyatro eseri Tigre Juan 1926: Don Juan, başrolde John Barrymore, sonradan Vitaphone ile seslendirilmiş sessiz film. ?: Serafín and Joaquín Álvarez Quintero'in tiyatro eseri Don Juan 1934: Miguel de Unamuno'in Don Juan 1934: The Private Life of Don Juan, Douglas Fairbanks, Sr.'in son filmi 1934-49: André Obey: Don Juan 1936: Ödön von Horváth'in Don Juan kommt aus dem Krieg 1942: Paul Goodman'in romanı Don Juan or, The Continuum of the Libido, editörü Taylor Stoehr, 1979. 1946: Suzanne Lilar'in tiyatro eseri "Le Burlador": Çok derin psikolojik analiz kapasitesi gösteren, Don Juan mitolojisinin orijinal olarak yeniden feminist yönünden yeniden yorumlanması 1949: Adventures of Don Juan, film başrolde Errol Flynn 1953: Max Frisch'in Don Juan oder die Liebe zur Geometrie ve Nachträgliches zu Don Juan 1954: Ronald Frederick Duncan'ın tiyatro eseri Don Juan 1955: Ingmar Bergman'ın tiyatro eseri Don Juan 1958: Henry de Montherlant'ın tiyatro eseri Don Juan 1959: Roger Vailland'ın tiyatro eseri Monsieur Jean 1960: Ingmar Bergman'ın filmi Djävulens öga(The Devil's Eye) 1963: Gonzalo Torrente Ballester'in romanı Don Juan 1973: Don Juan ou Si Don Juan était une femme..., film başrolde Brigitte Bardot 1974: Derek Walcott'un tiyatro eseri, The Joker of Seville 1977: Joni Mitchell'un şarkısı ve albümü, "Don Juan's Reckless Daughter" 1986: Don Juan Triumphant, The Phantom of the Opera'da sahnelenen kurgusal bir opera eseri, oyun içinde oyun. 1989: Pet Shop Boys tarafından şarkı "Don Juan": Hikâye mecazi olarak 1930'lu yıllarda Balkanların Naziler tarafından ayartılmasını anlatır. 1991: Georges Pichard'in Exploits d'un Don Juan, Apollinaire'in romanında bir komik 1992: They Might Be Giants tarafından şarkı "The Statue Got Me High": bir modern yarı-soyut şekilde Don Giovanni hikâyesinin tekrarı. 1995: Don Juan DeMarco, film Don Juan rolünde Johnny Depp, aynı zamanda Marlon Brando 1997: David Ives'in komedisi Don Juan in Chicago 2003: Gregory Maupin'in tiyatro eseri Don Juan, A Comedy (yeni adaptasyon) 2004: Peter Handke'nin romanı Ayrıca bakınız James Bond, kurgusal çağdaş zampara Giacomo Casanova, tarihte yaşamış bir zampara Dış bağlantılar Dom Juan de Molière : Plot overview Enciclopædia Britannica - Don Juan Kategori:İspanya'da kültür Kategori:Kurgusal erkek karakterler