Draco (roket motoru ailesi)

[bullvar_katip]

Draco, SpaceX tarafından fırlatma araçlarında ve uzay kapsüllerinde kullanılmak üzere tasarlanmış olan Hipergolik sıvı yakıtlı roket motoru ailesidir. Şimdiye kadar iki çeşidi üretilmiştir : Draco ve SuperDraco. Draco iticisi, Dragon uzayaracında kullanılan küçük bir roket motorudur, motor ayrıca Falcon 9'un yukarı aşamasında ve Falcon Heavy roketlerinde, uzay aracına uzay boşluğunda konum yönetimi sağlamak için kullanılmaktadır. SuperDraco roket motorları küçük Draco iticileriyle aynı saklanabilir (kriyojenik olmayan) yakıtı kullanmaktadır, ancak 100 kat daha fazla itki üretmektedir. Daha büyük olan Super Draco motorları Dragon uzay aracının gelecekte alçak dünya yörüngesine yapılacak olan mürettebatlı uçuşlarda kullanılacak olan uyarlamalarında fırlatma kaçış sistemi kapsamında, ve ayrıca Mars'a gönderilmesi önerilmiş olan sının atmosfere giriş, alçalış ve iniş yönetiminde kullanılması planlanmaktadır. Draco Draco iticileri, monometil hidrazin yakıtı ve azot tetroksit oksitleyicisinin karışımı olan bir saklanabilir sevk-yakıtı kullanarak, 400 newton (90 lbf) kadar itki üretir . Draco motorunun ürettiği itki miktarı, 1960'larda Apollo Hizmet ve Ay Modülleri için geliştirilen Marquardt R-4D motorunun ürettiğine benzer miktardadır ve apoje/perije manevraları, yörünge düzeltme, ve (uzayda 3B) konum yönetimi için kullanılmaktadır. Dragon uzayaracında konum yönetimi ve manevra işlemleri için 18 adet Draco iticisi kullanılmaktadır. Bu sistem tüm eksenlerde çifte-yedekli (dual-redundant) değildir; dönüşsel (rotational) ve konum-kaydırma (translational) işlemleri en az 7 adet itici gerektirmektedir. Falcon 9'un ikinci-aşamasında 4 adet Draco iticisi tepki yönlendirme sistemi ( - RCS) olarak kullanılmaktadır. SuperDraco 1 Şubat 2012 tarihinde, SpaceX saklanabilir sevk-yakıtı roket motorunun daha güçlü olan yeni bir uyarlamasını geliştirmeyi tamamladıklarını duyurmuştur, bu yeni motor SuperDraco olarak adlandırılmaktadır. Bu yüksek-itkili hipergolik yakıtlı -RCS iticisi Draco hipergolik yakıtlı motordan yaklaşık 200 kat daha büyük olan- yeni motor; itki çıkış değerini ayarlayabilme özelliği ve aynı Draco iticisinde olduğu gibi, pek çok kez yeniden başlatılabilme özelliği sağlamaktadır ve aynı paylaşılan hipergolik sevk yakıtını kullanmaktadır. Asıl olarak SpaceX'in Dragon uzayaracının üzerindeki Fırlatma İptal Sisteminde kullanılacaktır. NASA basın bildirisine göre, motorun ateşlemeden sonra en yüksek itki miktarına ulaşması 100ms sürmektedir. Fırlatma iptal sırasında, 8 adet SuperDraco motorunun 5 saniye boyunca en yüksek itkide ateşleme gerçekleştirmesi beklenmektedir. Motorun geliştirilmesinin finansmanı kısmi olarak NASA'nın programı tarafından karşılanmıştır. SuperDraco'lar hem Mürettebatlı Dragon aracında hem de, itkili-iniş (propulsive-landing) teknolojisinin çeşitli yönlerinin uçuş testinde kullanılması planlanan düşük-yükseklik için tekrar-kullanılabilir örnek (prototip) roket olan, DragonFly roketinde kullanılacaktır. Motor 73kN (16400lbf) itki üretebiliyor olmasına rağmen DragonFly testi sırasında motorların itkileri,aracın sağlamlığını korumak amacıyla, 68170 newton (15325lbf) değerine kısılacaktır (daralma) . 8 adet Super Draco motorunun tümünün ateşlenmesi 6 Mayıs 2015 tarihinde 9am EST zamanında SpaceX Mürettebatlı Dragon Rampa İptal Testi sırasında gerçekleşmiştir. SuperDraco motorları birden çok defa yeniden başlatılabilme özelliğine sahiptirler, ve ayrıca itki miktarlarını kısabilme (daralma) özellikleri sayesinde Dragon kapsülünün itkili dikey inişi sırasında kesin denetim sağlama özelliğine sahiptirler. 2012 itibarıyla, SpaceX tarafından geliştirilmiş en güçlü ikinci motor olan SuperDraco motoru Draco itici motorlarından yaklaşık 200 kat daha güçlüdür. Karşılaştırılacak olursa, SpaceX'in Falcon 1 fırlatma aracının ikinci aşamasında kullanılan Kestrel motorundan iki kat daha güçlüdür, ve Merlin 1D motorunun itkisinin yaklaşık 1/9'una denk itki üretebilmektedir. SuperDraco iticilerinin Dünyaya itkili-inişte kullanılmalarına ek olarak, Ames Araştırma Merkezi, bilimsel araştırma amaçlı Dragon-türevi Mars iniş-aracının uygulanabilirliğini araştırmıştır. Ön inceleme sonuçları, son yavaşlama kısmının ters-itki (retro-propulsion) için SuperDraco iticisinin işlev sınırları içerisinde olduğunu göstermiştir. Ayrıca bakınız Kestrel (roket motoru) Merlin (roket motoru ailesi) Raptor (roket motoru) Kaynakça Dış bağlantılar Resmi SpaceX duyurusu ve test görseli Çoklu Draco Test Ateşlemeleri, Beş adet Draco iticisi dizisinin çeşitli aralıklarla test ateşlemeleri, SpaceX 2010-01-27. Kategori:Uzay uçuşu Kategori:Hipergolik yakıtlı roket motorları Kategori:SpaceX roket motorları Kategori:Uzayaracı sevki