Dünya siyasi tarihi

[bullvar_katip]

Dünya siyasi tarihinde, insanların bir araya getirdiği çeşitli siyasi oluşumlar ve bu oluşumlar sonucunda oluşan sınırlar incelenir. Tarih boyunca insanlar, basit özyönetimsel ve monarşik sistemlerden günümüzdeki karmaşık demokratik ve totaliter sistemlere varan bir skalada yönetim şekilleri ürettiler. Buna paralel olarak sınırlar da, eskiden var olan, belirsizliklerden muzdarip hallerinden, günümüzdeki kesin ulusal hatlara evrilmiştir. Antik tarih [[Dosya:Roman Empire map.svg|küçükresim|sol|Roma İmparatorluğu sınırları]] Antik zamanlarda, uygarlıkların sınırları şimdilerdekiler gibi keskin değillerdi. İlk dönem Sümer ve Mısır hanedanlıkları, sınırlarını belirli bir kesinlikte tanımlayan ilk devletlerdi. Bir yandan da, yüzbinlerce yıldır, -hatta 20. yüzyıla varan bir süreçte- bazı halklar devlet formundan uzak topluluklar halinde, belki eşitlikçi gruplar ya da kabileler olarak, belki de çeşitli tek adama dayalı ağalık benzeri sistemlerde yaşadılar. Uruk ve Tarih öncesi Mısır oluşumlarından, MÖ 3000'li yıllarda Sümer ve Mısır hanedanlıkları, yani ilk devletler ortaya çıkmaya başladı. İlk Mısır hanedanlıkları, Nil Nehri etrafında konuşlanmışlardı ve sınırları civardaki vahalara uzanıyordu. İlk Sümer hanedanlıkları ise Güney Mezopotamya'da konuşlanmışlardı ve sınırları Basra Körfezi ile Fırat, Dicle nehirlerine uzanıyordu. MÖ 2500 yıllarında, İndus Vadisi Uygarlığı günümüz Pakistan topraklarında, Umman Denizi'nden 600km içerilere uzanan sınırlarda bir devlet kurmuşlardı. MÖ 336 yılında Büyük İskender, o dönemki çeşitli vassal devletleri fethederek, günümüzdeki Yunanistan'dan Hindistan'a varan bir imparatorluk ortaya koymuştu. Bu, bir ucundan bir ucuna yüzlerce km mesafe olan imparatorlukla, Akdeniz halkı ile Orta ve Güney Asya halkı temas eder hale gelmişti. Roma İmparatorluğu (MÖ 27 - MS 476), Batı dünyasındaki sınırlarını doğru bir şekilde, bazı yerlerde yeterince hassas olmasa da, tanımlamaya çalışan ilk devlet oldu. Devlet olma konusundaki Roma ve Yunan idealleri günümüz Batı dünyasını da kuvvetli bir şekilde etkilemiştir; günümüz Batı dünyasındaki yönetim şekillerinin temel idealleri, birçok zaman antik Roma ve Yunanistan'da ortaya konmuş sistem ve fikirlere dayanır. Orta Çağ [[Dosya:Tang Dynasty circa 700 CE.png|küçükresim|sol|Tang Hanedanı M.S. 700]] Çin, Sui Hanedanlığı'na geçtiğinde, farklı bayraklar altında yaşayan topluluklar hanedanlık bayrağı altında birleşmiş oldular. Sui mirasını, 626 yılında Çin'i fetheden Liu Yan (Gaozu) ve onun Tang Hanedanlığı daha da ileriye götürdü. Üç yüz yıl süren Tang hükmü, 907 yılında yıkıldı ve belirsiz sınırlı Beş Hanedan On Krallık dönemine girildi. Bu dönemin sonunda tahtı kazanan Song Hanedanlığı, Tang Hanedanlığı kadar güçlü ve geniş sınırlı olamadı. Orta Çağ'daki en etkin güçlerinden birçoğu İslami devletlerdi. Muhammed'in ölümünden sonra Halifeler Atlas Okyanusu'ndan Orta Asya'ya uzanan topraklarda hüküm sürdüler. Emevi, Abbasi, Fatımi, Gazne, Selçuklu, Safevi, Babür ve Osmanlı gibi devletleri içeren bu silsilede Orta Doğunun hakimi oldular. [[Dosya:Carolingian Empire 481 - 814.GIF|küçükresim|sağ|Karolenj İmparatorluğu M.S. 800 Modern sınırlar, turuncu renkle gösterilmiştir.]] Batı ve Orta Avrupa'da ise, Şarlman, oradaki devletleri Karolenj İmparatorluğu çatısına dahil etti. Avrupa'nın ada devletleri ve Norveç birer ulus devlet haline gelmişti. [[Dosya:Aztec Empire c 1519.png|küçükresim|sol|Aztek, M.S. 1519]] 1299 yılında Aztek İmparatorluğu'nun üç yüz yıl sürecek güney Meksika hakimiyeti başladı. Toprakları 5000km gibi geniş bir alana yayılmıştı. Erken Modern Dönem [[Dosya:LocationSilesia.png|küçükresim|Silezya'nın Avrupa'daki konumu (kırmızı)]] [[Dosya:Van Diemen's Land 1852.jpg|küçükresim|sol|Van Diemen Ülkesi (M.S. 1852)]] küçükresim|Fransız Millet Meclisi [[Dosya:Waldseemuller map 2.jpg|küçükresim|orta|upright=2.5|Waldseemüller Haritası, (M.S. 1507)]] Modern Dönem Ayrıntılar için ilgili maddelere bakınız. Modern Diğer Notlar Siyasi Kategori:Siyasi tarih