Dünyanın evrimi kuramı

[bullvar_katip]

Evren ve dünyaya ait kronoloji (andizin) çalışmasıdır, çağlara ait tablolar için Çağ sayfasına bakılması gerekmektedir. Kozmolojik dönemler 13,5 milyar yıl önce Büyük patlama ile maddenin evriminin başlaması : Big Bang Büyük patlamadan 10 saniye sonra atom altı parçacıkları ; Kuarkların oluşması Büyük patlamadan 1 saniye sonra Gama ışınları Büyük patlamadan 3 dakika sonra genişleyen evrenin yarıçapı 40 ışık yılı noktaya ulaşması Büyük patlamadan 100 bin yıl sonra maddenin görünmesi Büyük patlamadan 3 milyon yıl sonra ilk elementler Helyum ve Hidrojen’in ortaya çıkması 5 milyar yıl önce, Güneş’in oluşması Kambriyen öncesi devir (4.570 myö – 542 myö) Hadean (4.570 myö – 4.000 myö) 4,5 milyar, Dünya’nın oluşması Arkeyan (4000 myö – 2500 myö) 4 milyar, Ay’ın oluşması 3,5 milyar Canlılığa geçiş ve tek hücreliler 3,465 milyar, Cyanobacteria benzeri canlılar 3 milyar, prokaryotlar (çekirdeksiz tek hücreliler) Proterozoik (2500 – 542 myö) 2 milyar, ökaryotlar (çekirdekli tek hücreliler) 1,5 milyar, 600 milyon, bakteriler – deniz yosunları – mantarlar – ilkel canlılar 1,2 milyar, eşeyli üreme 700 milyon hayvanlar ve bitkiler farklılaşıyor Fanerozoik Devir (542 myö – günümüz) Paleozoik devir (542 – 251 myö) Kambriyen (542 – 488.3 myö) 600-530 milyon, omurgasız deniz canlıları 530 milyon, omurgalı deniz canlıları, yaşamın karalara geçmeye başlaması 500-400 milyon, kabuklular, midyegiller, deniz yosunları, su otları Ordovisyen (488.3 – 443.7 myö) 445 milyon, ilk gerçek çeneliler 430 milyon, ilk çok bacaklılar Silüryen (443.7 – 419 myö) İlk kemikli ve kıkırdaklı balıklar Devoniyen (419 – 359.2 myö) 419 milyon, ilk et yüzgeçliler 400 milyon, ilk dört üyeli benzeri et yüzgeçliler (tetrapodomorflar) 360 milyon, ilk dört üyeliler, ilk böcekler Karbonifer (359.2 – 299 myö) 359-323 milyon, Missisippiyen dönemi, karaların genişlemesi, ilkel kafadan bacaklılar, kanatlı böcekler, sürüngenler, memeli benzeri sürüngenler 323-299 milyon, Pennysylvanian dönemi, sıcak iklim, bataklıklar, iri sürüngenler, Böcekler Permiyen (299 – 251 myö) 299 milyon, Pelikozorlar 275 milyon, ilk terapsidler 260 milyon, ilk sinodontlar Mezozoik devir (251 – 65.5 myö) (orta evrim düzeyinde canlılık) Trias (251 – 199.6 myö) 240 milyon, ilk dinozorlar Triyas dönemi, volkan etkinlikleri, deniz sürüngenleri (ihtiyozorlar, plesiyozorlar), teruzorlar 225 milyon, eski (arkaik) (yumurtlayan) memeliler (mammaliamorpha) 200 milyon, Triyas-Jura yok oluşu Jura (199.6 – 145.5 myö) Dinozorların çeşitlenmesi 160 milyon, ilk doğuran memeliler 150 milyon, ilk kuşlar 145 milyon, Jura-Kretase yok oluşu Kretase (145.5 – 65.5 myö) Çiçekli bitkiler, günümüz böcekleri 66 milyon, Kretase-Tersiyer yok oluşu (kuş olmayan dinozorların, teruzorların, plesiyozorların ve bazı ilkel memeli gruplarının soyunun tükenmesi), plasentalı ve keseli memeliler Cenozozik devir (65.5 – 0 myö) (son jeolojik dönem) Paleojen (65,5 – 23,03 myö) 66-55 milyon, Paleosen dönemi, günümüz memeli takımlarının en eski üyeleri, ilk primatlar, mesonychianlar, condylarthlar 55-33 milyon, Eosen dönemi, ilk atgiller, devegiller, gergedanlar, prosimiyenler, arkaik balinalar, ilk maymunlar (antropoidler), entelodontlar 33-23, Oligosen dönemi, ilk kedigiller, ilk insansılar, Yeni Dünya maymunları, modern balinalar, boynuzlugiller, geyikgiller, Neojen (23.03 – 2,588 myö) 23-5.3 milyon, Miyosen çağı, su aygırları, Zürafagiller, hominidler 13 milyon, Pongineler (Orangutan soy ağacının ayrılması) 7-10 milyon, hominineler (Goril, Şempanze ve insan soy ağacının ayrılması) 5.3-2.5 milyon, Pliyosen çağı, dağların yükselmesi, iklimin soğuması, kılıç dişli kaplanlar, mamutlar, 5 milyon, insansıların dikilmesi (homininanlar) (ayağa kalkması) 4-3 milyon, Australopithecus 3 milyon, insan cinsi (homo) ve onun ilk türü (homo habilis) Kültürel evrimin organik evrim önüne geçmesi Kuvaterner (2,588 – 0 myö) - Paleolitik Kültür Evresi başlangıcı (Eski Taş Çağı) 2,5 milyon, kültürel evrimin organik evrim önüne geçmesi, 2,5 – 2 milyon, yetenekli insan (homo habilis), taş aletler 2 milyon, Kuaterner dönemi, Pleyistozen çağı (10 bin yıl öncesine kadar) dik insan (homo erectus), buzulların yayılması 500 bin, Ateş kullanımı 200 bin, Çağdaş tipte düşünen insan (modern homo sapiens) (bugün var olan ırklar), din 31-13 bin, Sanat 14 bin, Hayvanların evcilleştirilmesi Mezolitik Kültür Evresi başlangıcı (Orta Taş Çağı) Avrupa'da Mezolitik, Ön Asya'da Protoneolitik Holosene jeolojik çağının başlangıcı (11,4 bin yıl önce - günümüz) MÖ 10 bin – Holocene çağı, Asalaklıktan üreticiliğe geçiş Neolitik Kültür Evresi başlangıcı (Cilalı Taş Çağı) (Yeni Taş Çağı) MÖ 9000 MÖ 8000 – Tarım, yerleşik hayat MÖ 7000 – Çömlekçilik MÖ 6000 – Dokumacılık, keten, sal, orak, Öküzün evcilleştirilmesi MÖ 5000 – Sulama, terazi MÖ 4000 – Bakır, güneş saati, Pakistan'da İndus Uygarlığı İlk Çağ Tunç Çağı (MÖ 3300–1200) MÖ 3600 – Bronz kullanımı MÖ 3500 – Sümerlerde Tekerlekli arabalar-yazı-saban , Mısır’da Nehir kayıkları MÖ 3000 – Eşitlikçi ilkel topluluktan katmanlı uygar topluma geçiş (Uluslar) , Mum kullanımı MÖ 2800 – Takvim MÖ 2650 – Taş anıtlar MÖ 2500 – Edebiyat (Homeros’un İlyada ve Odysseia), Cam MÖ 2340 – İmparatorluklar MÖ 20. yüzyıl – At’ın evcilleşmesi , Fenike şehir devletleri MÖ 19. yüzyıl MÖ 18. yüzyıl – Matematik ve Gökbilim ,Fermantasyon MÖ 17. yüzyıl – Hammurabi Kanunları MÖ 16. yüzyıl MÖ 15. yüzyıl – Tıp, Ebers Papirüsü, Alfabe MÖ 14. yüzyıl MÖ 13. yüzyıl – Tektanrıcılık MÖ 12. yüzyıl – Boyalar Demir Çağı (MÖ 1190 - MÖ 330) MÖ 11. yüzyıl – Denizcilik MÖ 10. yüzyıl MÖ 9. yüzyıl MÖ 8. yüzyıl MÖ 7. yüzyıl MÖ 6. yüzyıl MÖ 5. yüzyıl MÖ 4. yüzyıl MÖ 3. yüzyıl MÖ 2. yüzyıl MÖ 1. yüzyıl 1. yüzyıl 2. yüzyıl 3. yüzyıl 4. yüzyıl Orta Çağ 5. yüzyıl 6. yüzyıl 7. yüzyıl 8. yüzyıl 9. yüzyıl 10. yüzyıl 11. yüzyıl 12. yüzyıl 13. yüzyıl 14. yüzyıl Yakın Çağ 15. yüzyıl 16. yüzyıl 17. yüzyıl 18. yüzyıl - Sanayi Devrimi 19. yüzyıl 20. yüzyıl 21. yüzyıl Kaynaklar - Notlar Kitaplar Diğer diller < Kategori:Evrim