Ekonomik Özgürlük Endeksi

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

küçükresim|upright=1.82|2022 Ekonomik Özgürlük Endeksi genel ısı haritası Ekonomik Özgürlük Endeksi, 1995 yılında The Heritage Foundation (Türkçe: Heritage Vakfı) ve The Wall Street Journal tarafından dünya uluslarındaki ekonomik özgürlük derecesini ölçmek için oluşturulan yıllık bir endeks ve sıralamadır. Dizini oluşturanlar, Ulusların Zenginliği'ndeki Adam Smith'in "bireylerin kendi ekonomik çıkarlarının peşinden gitme özgürlüğünü koruyan temel kurumlar, daha geniş toplum için daha fazla refahla sonuçlanır" fikrinden ilham alan bir yaklaşım benimsediklerini iddia ederler. Amaç Heritage Vakfı web sitesinde, "Ekonomik özgürlük, her insanın kendi emeğini ve mülkünü kontrol etme konusundaki temel hakkıdır. Ekonomik olarak özgür bir toplumda, bireyler istedikleri şekilde çalışmakta, üretmekte, tüketmekte ve yatırım yapmakta özgürdür. Ekonomik olarak özgür toplumlarda, hükümetler emeğin, sermayenin ve malların serbestçe hareket etmesine izin verir ve özgürlüğün kendisini korumak ve sürdürmek için gerekli olanın ötesinde baskı veya kısıtlamadan kaçınır." diye yazar. Vakıf, yıllık raporlar yayınlayarak, bu tür özgürlüklerin var olduğu ve olmadığı yerleri vurgulamaya çalışır. Heritage Vakfı, endeksteki en üst %20'nin kişi başına düşen gelirinin ikinci beşte birlik kesimdekilerin iki katı ve en alttaki %20'nin beş katı olduğunu raporlar. 2008 Endeksi'nin ilk bölümünü yazan Carl Schramm, Orta Çağ İtalya şehirlerinin ve 19. yüzyılın ortalarındaki Ortabatı Amerika şehirlerinin hepsinin ekonomik akışkanlığa ve ekonomik özgürlüğün yarattığı kurumsal uyum yeteneğine sahip oldukları ölçüde geliştiğini belirtir. Özgürlükçü düşünce kuruluşu Cato Institute'nden Will Wilkinson'a göre, araştırmalar daha yüksek ekonomik özgürlüğün, daha yüksek kişisel beyan edilen mutlulukla güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu gösterir. Ekonomist Tomi Ovaska ve Ryo Takashima'ya göre, ekonomik özgürlük araştırması, "insanların, yaşadıkları toplumun kendilerine ne ölçüde fırsatlar ve yeni projeler üstlenme özgürlüğü sağladığına şüphe götürmez bir şekilde önem verdiklerini, güçlü bir şekilde kişinin kişisel tercihlerine göre seçimler yaptığını öne sürer." Cato Enstitüsüne göre, daha çok ekonomik özgürlük, katılımı ve işbirliğini teşvik eder. Ayrıca daha çok ekonomik özgürlüğün savaşları önlemede son derece önemli olduğu iddia edilir. Enstitünün hesaplarına göre, şiddet içeren çatışmaların azaltılmasında özgürlük demokrasiden ("Demokrasi Puanı" ile ölçüldüğü üzere) yaklaşık 54 kat daha etkilidir. Derecelendirmeler Endeksin 1995 yılında oluşturulmasından bu yana, dünya ekonomik özgürlük puanı 2,6 puan artarak 2008 yılına kadar yükseldi. 2011 yılında puan, 2008 puanı olan 60,2'den 59,7'ye düşmüştür ve bu, 1995'ten bu yana 2,2 puanlık bir artışı temsil etmektedir Ekonomik Özgürlük puanı 117 ülke için iyileşti, endekse dahil olan ülkelerin çoğu gelişmekte olan ve gelişmekte olan pazar ekonomileriydi. Avrupa ve Kuzey Amerika dışında, tüm bölgelerde artan özgürlük seviyeleri kaydedildi ve en büyük gelişme Sahra Altı Afrika'da görüldü. 2011 endeksi tarafından belirlenen ilk beş "özgür" ekonomi, her biri ekonomik özgürlük derecelendirme ölçeğinde 80'in üzerinde puan alan Hong Kong, Singapur, Avustralya, Yeni Zelanda ve İsviçre idi. Endeks 1995'te oluşturulduğundan beri, Hong Kong en iyi performans gösteren ekonomi oldu. 2011'de ABD, Danimarka, Kanada ve birinci sıradaki Hong Kong gibi ülkelerin ardından 9. sıraya geriledi. Heritage Vakfı, ABD'deki düşüşün nedeni olarak hükûmet harcamalarındaki artışa işaret etti ve 2011 endeksinden alınan verilere göre, Kamu harcamalarının en yüksek olduğu ülkelerin büyüme oranları, kamu harcamalarının kontrol altında tutulduğu ülkelere göre ortalama 4,5 puan daha az oldu. Endeks sonuçlarının "Yönetici Özetleri"nde, Heritage Vakfı, "küresel ekonomik çalkantıya yanıt olarak yüksek düzeydeki hükümet harcamalarının daha yüksek ekonomik büyümeyle sonuçlanmadığını" belirtti. 2012 endeksinden elde edilen sonuçlar, küresel ekonomik özgürlükte genel bir düşüş gösterdi. Heritage Vakfı'na göre sıralamasındaki ortalama puan, son on yılın en düşük ikinci puanıydı. Özellikle sıralamada 10. sıraya gerileyen ABD, 7. olduğu 2008 yılından bu yana üç sıra geriledi. Vakıf tarafından yayınlanan bir raporda, düşüşün nedeninin hükûmet harcamaları olduğu ve "ekonomik krizi durdurmakta başarısız olmakla kalmayıp, aynı zamanda - birçok ülkede - onu uzatıyor gibi göründüğü" belirtildi. Rapora göre, özel sektörün faaliyeti, kamu borcunu artıran ve daha fazla bürokrasiye yol açan daha büyük hükûmet harcamaları tarafından tehdit edilmektedir. Aynı sıralamayı paylaşan ülkeler beraberlik puanı aldı. Kabulü Freedom House'a göre, "Freedom House tarafından ölçülen siyasi özgürlük düzeyi ile Wall Street Journal/Heritage Foundation anketi tarafından ölçülen ekonomik özgürlük arasında yüksek ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır." Bir ABD hükûmeti dış yardım programı olan Millennium Challenge Account, hangi ülkelerin performansa dayalı sözleşmelerini alacağını belirlemek için Ticaret özgürlüğü göstergesini kullandı. Jeffrey Sachs gibi eleştirmenler, Index'in ekonomik açıklığın zorunlu olarak daha iyi büyümeye yol açtığı varsayımına itiraz ettiler. Sachs, The End of Poverty (Türkçe: Yoksulluğun Sonu) adlı kitabında, 1995 ile 2003 yılları arasında kişi başına düşen GSYİH büyümesine göre endekste ülkelerin derecelendirmelerini grafikleştirdi ve bir ülkenin notu ile ekonomik büyüme oranı arasında hiçbir ilişki olmadığını iddia etti. Sachs, örnek olarak İsviçre ve Uruguay gibi iyi notlara sahip ülkelerin durgun ekonomik performanslara sahip olduğuna, Çin gibi daha düşük notlara sahip diğerlerinin ise çok güçlü ekonomik büyümeye sahip olduğuna işaret etti. Birleşik Arap Emirlikleri, 2008'de ülkelerinin ekonomik özgürlük notunu sorguladı ve orta notunu Uluslararası Şeffaflık Örgütü ve Moody's gibi diğer göstergelerden aldıkları yüksek notla karşılaştırdı. Ayrıca metodolojisi son iki yılda iki kez değiştiği için raporun "güvenilmez" olduğunu savundu. Ludwig von Mises Enstitüsü'nden Stefan Karlsson, özgürlüğü belirlemek için kullanılan birçok kategorinin belirsizliği nedeniyle endeksin kullanışlılığına itiraz etti. John Miller, "Washington'un önde gelen sağcı düşünce kuruluşu Wall Street Journal ve Heritage Foundation'ın elindedir halbuki, bir ekonomik özgürlük endeksi yalnızca kurumsal ve girişimci özgürlüğünü sorumluluktan ölçer. İncelendiğinde, endeksin ya daha geniş bir şekilde yorumlanan özgürlüğün ya da refahın zayıf bir barometresi olduğu ortaya çıkıyor." diye Dollars & Sense yazısında "Endeks"i şiddetle eleştirir. Left Business Observer'a göre Endeksteki büyüme, GSYİH büyümesindeki değişimin %10'unu oluşturur. Kaynakça Kategori:Ekonomik göstergeler Kategori:Uluslararası sıralamalar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Ekonomik Özgürlük Endeksi

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi