Eleanor (Akitanya düşesi)

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Akitanya Düşesi Eleanor (1122-1204), döneminin en güçlü kadınlarından biridir. 1137'de hem Akitanya Düşesi (babası Akitanya Dükü X. William'ın vefatıyla), hem de Fransa Kraliçesi (VII. Louis'le evliliği sonucunda) olmuştur. Bu evlilik Fransa tahtına bir varis üretememiş; iki taraf anlaşmalı bir şekilde boşanmıştır. Düşes, boşandıktan hemen sonra Normandiya Dükü Henry ile nişanlanmıştır. Çift çok geçmeden de evlenmiştir. Dük, 1154 yılında II. Henry olarak İngiltere tahtına çıkınca, Eleanor bu sefer de İngiltere Kraliçesi olmuştur. Bu evlilik Plantagenet Hanedanı'nın da başlangıcını sağlamıştır. Hanedanın, Fransa, İngiltere ve İrlanda'ya yayılan geniş topraklarına günümüzde tarihçiler Angevin İmparatorluğu (1154-1242) adını vermektedir. Eleanor'un oğulları Aslan Yürekli Richard ve Yurtsuz John da sonradan yazılan sırayla babalarının tahtına çıkmıştır. John, Fransa'daki dükalıkların çoğunu kaybetmiştir. Abisine ihanet etmiş olmasından da dolayı, bir daha hiçbir İngiliz kral namzeti "John" ismini taşımamıştır. İlk yılları Eleanor'un kesin doğum tarihi belli değildir: 13. yüzyılın sonlarına doğru yazılmış, ailesinin soyağacı, Eleanor'un 1137 yılının baharında 13 yaşında olduğunu belirtir, bu bilgiye bağlı olarak Eleanor'un en geç 1124 yılında doğmuş olduğu kanısına varılabilir. Bir diğer yandan da bazı kronikler, Eleanor'un 14. doğum gününün 1136 yılında kutlandığını belirtir; ayrıca Eleanor'un ölümünde 82 yaşında olduğu düşünülürse doğum yılının 1122 olduğu varsayılabilir. Eleanor'un ebeveynleri 1121'de evlenmiştir. Eleanor; Poitiers, Bordeaux ya da -Eleanor 6 ya da 8 yaşındayken annesi ve erkek kardeşinin öldüğü- Nieul-sur-l'Autise'de doğmuş olabilir. küçükresim|Kraliçe Eleanor, Frederick Sandys, 1858, Cardiff Ulusal Müzesi. Eleanor (ya da Aliénor), sarayı 12. yüzyılın başlarında ünlenmeye başlayan Akitanya Dükü X. William'ın ve karısı, -Châtellerault ve Dangereuse de l'Isle Bouchard I vikontu- I. Aimery'nin kızı Aenor de Châtellerault'un üç çocuğunun en büyüğüdür. Annesi Aenor, Akitanya Dükü IX. William'ın eski metresidir. Anne ve babasının evliliği Dangereuse ve baba tarafından büyükbabası IX. William sayesinde ayarlanmıştı. Eleanor'un isminin annesinin isminden geldiği söylenir. İsmin kökeni, Latince Alie Aenor (çeviri: Diğer Aenor) kelimelerinden gelmektedir. İsmi, Kuzey Fransa'nın yerel ağzında ve İngilizce'de Eleanor'a dönüşmüştür. Bununla birlikte, ondan önce öne çıkan başka bir Eleanor daha vardı: Akitanyalı Eleanor'dan bir asır önce yaşayan "Fatih" I. William'ın halası Normandiyalı Eleanor. Paris'te Fransa kraliçesi olarak yaşadığı zamanlarda bir saygı göstergesi olarak kendisine mektuplarda ve resmî yazılarda Helienordis olarak hitap edilmiştir. Babası, Eleanor'un oldukça iyi bir eğitim almasını sağlamıştır. Eleanor; aritmetik, takımyıldızları, edebiyat ve tarih hakkında bir bilgi birikimine sahip olarak büyümüştür. Ayrıca hane yönetimi, nakış, iğne oyası, dikiş, eğirme ve dokuma gibi iğne sanatlarını öğrenmiştir. Hitabet, dans etmek; tavla, satranç ve dama gibi oyunları oynamak; arp çalmak ve şarkı söylemek gibi alanlarda da yetenek sahibi olmuştur. Ana dili Potievin de olsa Latince okumayı ve konuşmayı öğrenmiştir. O dönemlerde tutulmuş kronikler, Eleanor'un canlı, dışa dönük, zeki ve iradeli bir kız olduğunu not etmiştir. At sürmek ve avcılık üzerine de eğitim almıştır. Annesi ve dört yaşındaki kardeşi William Aigret, 1130 yılının bahar ayında Talmont Kalesi'nde ölmüştür; bunun ardından Eleanor, Akitanya tahtı üzerinde kendisinden daha iyi bir iddiaya sahip birisi doğana kadar babasının bütün malvarlığına varis olmuştur. Bu dönemde Akitanya, Fransa'nın en zengin ve en geniş bölgesi olmuştur. Eleanor'un sadece bir tane meşru kardeşi vardı, o da kendisinden küçük olan kız kardeşi Aelith'ti. Aelith'e bazen Petronilla da denirdi. Üvey erkek kardeşi Joscelin, babası X. William tarafından bir oğul olarak tanınsa da bir varis olarak gösterilmemişti. Eleanor'un babasının kendi hanesine hiçbir şekilde kabul etmediği bir üvey kardeşi daha vardı ve adı William'dı. II. Henry'nin hükmünün ilk dört yılında kardeşleri, Eleanor ile beraber kraliyet diyarlarında yaşamaya başladılar. Babasının ölümü ve mirası 1137 yılında Dük X. William, Bordeaux'a gitmek üzere Poitiers'ten ayrıldı ve kızlarını da yanına aldı. Kızlarını, kendisinin sadık bir vasalı olan Bordeaux Başpiskopos'unun bakıcılığına bıraktı. Daha sonra dük, Compostelalı Aziz James Tapınağı'na doğru bir yolculuğa çıktı, fakat 9 Nisan'da öldü. O zaman 12 ya da 15 yaşında olan Eleanor, babasının ölümü üzerine Akitanya Düşesi oldu. Dük, bazı insanların Akitanya topraklarına hükmetmek için Eleanor'u kaçırıp onu evliliğe zorlayabilecek olmasını öngördüğü için vasiyetinde Fransa Kralı VI. Louis'i Eleanor'un muhafızı ilan etti ve kraldan, yeni düşese uygun bir koca bulmasını istedi. William, ölmeden önce kraldan, hem düşesin, hem de dükalığın topraklarına sahip çıkmasını rica etmişti. Dük William, adamlarından, Kral Louis bu konuda bilgilendirilmeden ölümünü halka duyurmamalarını istedi. Dükün adamları öncelikle Bordeaux'a gidip başpiskoposa, sonra da olabildikleri kadar hızlı olup Paris'e, kralı bilgilendirmeye gittiler. "Şişman Louis" olarak da bilinen Fransa kralı o zamanlarda çok ağır bir şekilde dizanteri geçiriyordu ve bu hastalıktan kurtulmayacağı düşünülüyordu. Her ne kadar ölüme çok yakın da olsa kralın aklında bir zarar yoktu. Kralın en büyük oğlu Philip, 1131 yılında at sürerken geçirdiği bir kaza sonucunda ölünce normalde bir rahip olması planlanan ikinci oğlu Louis, Fransa tahtının varisi oldu. Dük William'ın ölümü, Fransa'nın en çok arzulanan ve en güçlü vasalını başka insanların kontrolüne geçebilmesi için uygun hâle getirdi. Kral Louis, kederli Akitanyalı habercilere ciddi ve ağırbaşlı bir yüz sunarken, ayrıldıklarında sevinçten havalara uçtu. Düşes ve dükün koruyucusu olmak yerine, düşesi 17 yaşındaki varisi ile evlendirmeye ve Akitanya'yı Fransız tacının kontrolü altına almaya karar verdi, böylece Fransa'nın ve yönetici ailesinin gücünü ve önemini büyük ölçüde artırdı. Birkaç saat içinde kral, oğlu Louis'in Eleanor'la evlenmesini ayarlamıştı ve düğün düzenlemelerinden Başrahip Suger sorumluydu. Prens Louis, Abbot Suger, Ralph ve Champagne Kontu II. Theobald ile birlikte 500 şövalye eşliğinde Bordeaux'ya gönderildi. İlk evlilik 25 Temmuz 1137'de Eleanor ve Louis, Bordeaux'daki Saint-André Katedrali'nde Bordeaux başpiskoposu tarafından evlendirildi. Eleanor'un en büyük oğlu hem Fransa kralı hem de Akitanya dükü olana kadar düklüğün Fransa'dan bağımsız kalacağı kararlaştırıldı. Böylece, sahip olduğu mülkler bir sonraki nesle kadar Fransa ile birleştirilmeyecekti. 8 Ağustos 1137'de bir haberci, VI. Louis'nin 1 Ağustos'ta dizanteriden öldüğü haberini VII. Louis'e Eleanor ile eyaletleri gezerken verdi. O ve Eleanor, aynı yılın Noel Günü'nde meshedildi ve Fransa'nın kralı ve kraliçesi olarak taçlandırıldı. Yüksek ruhlu bir yapıya sahip olan Eleanor, ağırbaşlı kuzeyliler arasında popüler değildi; kaynaklara göre, Louis'in Maurienne'li annesi Adelaide, onun uçarı ve kötü bir etki yarattığını düşünüyordu. Eleanor'un davranışı, kilise büyükleri, özellikle Clairvaux'lu Bernard ve Abbot Suger tarafından uygunsuz olmakla defalarca eleştirildi. Ancak kral, güzel gelinine delicesine aşıktı ve davranışı onu şaşırtıp kızdırsa da, onun her kaprisini yerine getirdi. Eleanor'un hatırı için Paris'teki sade Cité Sarayı'nı daha konforlu hâle getirmek için çok para harcadı. Eleanor'un itibarı, amcası Raymond ile bir ilişkisi olduğu söylentileriyle lekelendi. Bununla birlikte, bu söylenti bir hile olabilir, çünkü Raymond, Eleanor aracılığıyla, Louis'i ordusunu, papalık kararnamesiyle baştan beri sahip olan Edessa'yı geri almanın geçidi olan yakındaki Halep'teki gerçek Müslüman kampına saldırmak için kullanmaya ikna etmeye çalışıyordu. Bu belki daha iyi bir askerî plan olsa da, Louis, kuzey Suriye'de savaşmaya hevesli değildi. Louis'in Haçlı Seferi hedeflerinden biri hac için Kudüs'e gitmekti ve buna devam etme niyetini belirtti. Eleanor'un daha sonra Raymond'la kalmayı talep ettiği ve akrabalık meselesini gündeme getirdiği söylenir - kendisi ve kocası Kral Louis'in belki de çok yakın akraba olduğu gerçeği dolayısıyla. Akrabalık, Orta Çağda iptal sebebiydi. Ancak Louis, kalmasına izin vermek yerine, Eleanor'u isteği dışında Antakya'dan aldı ve giderek azalan ordusuyla Kudüs'e doğru yola çıktı. Louis'in amcasını reddetmesi ve onu kendisine eşlik etmeye zorlaması Eleanor'u küçük düşürdü. Louis'in Eleanor'un da katılmaya zorlandığı Kudüs'e ve kuzeye doğru uzun yürüyüşü, ordusunu zayıflattı ve şövalyelerinin cesaretini kırdı; bölünmüş Haçlı orduları Müslüman güçleri yenemedi ve kraliyet çifti eve dönmek zorunda kaldı. Boşanma Haçlı Seferi'nden önce bile Eleanor ve Louis birbirlerinden uzaklaşıyorlardı ve farklılıkları yurtdışındayken daha da şiddetleniyordu. Eleanor'un Antakya hükümdarı olan amcası Raymond ile sözde ilişkisi büyük bir anlaşmazlık kaynağıydı. Anlaşmazlıkları nedeniyle ayrı gemilerde bulunan Louis ve Eleanor, ilk olarak Mayıs 1149'da Bizans gemilerinin saldırısına uğradı. Bu girişimden zarar görmeden kurtulmalarına rağmen, fırtınalı hava Eleanor'un gemisini güneye, Berberi Sahili'ne sürdü ve kocasının izini kaybetmesine neden oldu. İki aydan fazla bir süre ikisinden de haber alınamadı. Temmuz ortasında, Eleanor'un gemisi nihayet Sicilya'daki Palermo'ya ulaştı ve burada kendisinin ve kocasının ölüme terk edildiğini keşfetti. Kral sonunda Calabria'ya ulaşana kadar Sicilya Kralı II. Roger'ın hizmetkârları tarafından ona barınak ve yiyecek verildi. Louis onunla orada buluşmak için yola çıktı. Daha sonra, Kral Roger'ın Potenza'daki sarayında, Kutsal Topraklar'da Müslüman güçler tarafından başı kesilen amcası Raymond'un öldüğünü öğrendi. Bu haber, planlarda bir değişiklik yapmış gibi görünmekteydi, çünkü Marsilya'dan Fransa'ya dönmek yerine, Papa III. Eugene'i görmeye gittiler. Eugene, Eleanor'un umduğu gibi bir iptal kararı vermedi. Bunun yerine, evliliklerinin yasallığını teyit ederek Eleanor ve Louis'i uzlaştırmaya çalıştı. Buna karşı söz söylenemeyeceğini ve hiçbir bahaneyle feshedilemeyeceğini ilân etti. Hatta Eleanor ve Louis'in aynı yatakta uyumasını ayarladı. Böylece ikinci çocukları dünyaya geldi - bir oğul değil, başka bir kız, Fransız Alix. Sonunda Louis, kaçınılmaz olana boyun eğdi. 21 Mart'ta dört başpiskopos, Papa Eugene'nin onayıyla dördüncü dereceden akrabalık nedeniyle evliliğim iptal kararını verdi; Eleanor, Louis'in üçüncü kuzeniydi ve Fransa Kralı II. Robert ile ortak bir soydan geliyordu. Ancak iki kızı meşru ilan edildi. İkinci evliliği Feodal geleneklere göre, Eleanor daha sonra Akitanya mülkiyetini geri aldı ve iki ay sonra İngiltere Kralı I. Henry'nin torunu, Anjou Kontu ve Normandiya Dükü Henry Plantagenet ile evlendi. Eleanor, ilk evliliği bittikten sekiz hafta sonra 18 Mayıs 1152'de (Whit Sunday), Henry ile "rütbelerine yakışan ihtişam ve tören olmadan" evlendi. Eleanor, Henry ile Louis ile olduğundan daha yakın akrabaydı: üçüncü dereceden kuzenlerdi ve onlar da Fransa Kralı II. Robert'ın soyundan geliyordu. 25 Ekim 1154'te II. Henry İngiltere kralı oldu. O zaman hamile olan Eleanor, 19 Aralık 1154'te İngiltere kraliçesi olarak taç giydi. Sonraki 13 yıl boyunca Henry'ye beş oğul ve üç kız doğurdu. Eleanor'un Henry ile evliliği, işbirlikçi olmasına rağmen, çalkantılı ve tartışmalı olarak biliniyordu. Henry, karısına hiçbir şekilde sadık değildi ve çapkınlık konusunda bir üne sahipti. Ayrıca evlilik boyunca bir sürü gayrımeşru çocukları oldu. Eleanor, bu meselelere karşı kararsız bir tavır almış görünüyordu. Örneğin, York'lu Geoffrey, Henry'nin gayrımeşru bir oğluydu, Henry tarafından onun çocuğu olarak kabul edildi ve Westminster'da kraliçenin gözetiminde büyüdü. Henry ve Eleanor'un oğlu Genç Henry, Louis'in ikinci evliliğinden olan kızı Margaret ile evlendi. Eleanor'un bu olaylara karıştığı hakkında çok az şey bilinmektedir. 1167'de Eleanor'un üçüncü kızı Matilda, Saksonya Aslanı Henry ile evlendi. Eleanor, Matilda'nın Eylül ayında Normandiya'ya gitmesinden önceki yıl kızıyla birlikte İngiltere'de kaldı. Aralık ayında Eleanor, eşyalarını topladı ve birkaç gemiyle Argentan'a nakletti. Noeli oradaki kraliyet sarayında kutladı. Noel'den hemen sonra kendi şehri Poitiers'e gitti. Henry onu durdurmadı; aksine o ve ordusu, asi Lüzinyan ailesine ait bir kaleye saldırmadan önce ona bizzat eşlik etti. İsyan ve yakalanma Mart 1173'te, güçsüzlüğünden mağdur olan ve Henry'nin düşmanları tarafından kışkırtılan, aynı adlı oğlu, Genç Henry, 1173-1174 İsyanı'nı başlattı ve Paris'e kaçtı. Bir kaynak, kraliçenin küçük oğullarını "babaları krala karşı ona katılmaları için" Fransa'ya gönderdiğini iddia etti. Oğulları Paris'e gittikten sonra Eleanor'un, güneydeki lordları ayaklanıp onları desteklemeye teşvik etmiş olabileceği söylenir. Eleanor, Mart sonu ile Mayıs başı arasında bir ara Poitiers'den ayrıldı, ancak tutuklandı ve Rouen'deki krala gönderildi. Kral, tutuklanmayı kamuoyuna açıklamadı; sonraki yıl kraliçenin nerede olduğu bilinmiyordu. 8 Temmuz 1174'te Henry ve Eleanor, Barfleur'dan İngiltere'ye gitmek üzere gemiye bindi. Southampton'da karaya çıkar çıkmaz Eleanor ya Winchester Kalesi'ne ya da Sarum Kalesi'ne götürüldü ve orada tutuldu. Eleanor, sonraki 16 yıl boyunca, İngiltere'nin çeşitli yerlerinde hapsedildi. Eleanor, hapsedildiği süre boyunca oğullarından, özellikle de her zaman gözdesi olan Richard'dan giderek daha da uzaklaştı. Noel gibi özel günlerde serbest bırakılmasına rağmen hapiste olduğu süre boyunca oğullarını çok sık görme fırsatı bulamadı. Shrewsbury'den yaklaşık dört mil uzakta ve Haughmond Manastırı'nın yakınında, hapishanelerinden biri olduğuna inanılan, olası bir üçgen ahşap kalenin kalıntıları olan "Kraliçe Eleanor'un Çardağı" bulunmaktadır. Henry, 1176'da büyük aşkı olduğu söylenen kadın Rosamund Clifford'u kaybetti. Onunla 1166'da tanışmış ve sözde Eleanor'dan boşanmayı düşünerek 1173'te ilişkilerine başlamıştı. Kralın birçok metresi vardı, ancak daha önceki ilişkilerine ihtiyatlı davranmasına rağmen, Rosamund'a bunu yapmadı. Bunu, Eleanor'u bir fesih istemeye kışkırtmak için yapmış olabileceği söylenir; ancak öyleyse, kraliçe onu hayal kırıklığına uğratmıştır. Yine de, Eleanor'un Rosamund'u zehirlediğine dair söylentiler vardır. Ayrıca Eleanor'un Rosamund'u bir küvete yerleştirdiği ve yaşlı bir kadına Rosamund'un kollarını kestirdiği de tarihçiler tarafından tahmin edilmektedir. Eleanor'un oğlu Genç Henry dizanteriye yakalandı. 11 Haziran 1183 Cumartesi günü genç kral ölmek üzere olduğunu anladı ve günahlarından pişmanlık duydu. Babasının yüzüğü kendisine gönderildiğinde, babasının annesine merhamet etmesi ve tüm arkadaşlarının onu serbest bırakması için Henry'ye yalvarması için gönderdi. II. Henry, Sarum'daki Eleanor'a haber gönderdi. Eleanor'un, oğlu Henry'nin ölümünü önceden gördüğü bir rüya gördüğü rivayet edilir. 1193'te Papa III. Celestine'e onun anısıyla işkence gördüğünü söyleyecekti. Henry, 1183 yazının sonlarında Eleanor'u Normandiya'ya çağırdı. Altı ay boyunca Normandiya'da kaldı. Bu, hâlâ denetlenen Eleanor için daha büyük bir özgürlük döneminin başlangıcıydı. Eleanor, muhtemelen 1184'ün başlarında İngiltere'ye geri döndü. Sonraki birkaç yıl boyunca Eleanor, kocasıyla sık sık seyahat etti ancak yine de bir vasisi vardı, bu yüzden özgür değildi. Dulluk ve ölümü Kocası II. Henry'nin 6 Temmuz 1189'da ölümü üzerine I. Richard İngiltere Kralı oldu. Kral olarak ilk icraatlarından biri, William Marshal'ı ve Eleanor'u hapishaneden serbest bırakmak olmuştur. Eleanor, Westminster'a gitti ve birçok lorddan ve piskopostan kral adına sadakat yemini aldı. İngiltere'yi Richard'ın adına yönetti ve kendisine "Tanrı'nın lütfuyla Eleanor, İngiltere Kraliçesi" imzasını aldı. 1190 ile 1194 arasında, Richard İngiltere'de yoktu, 1190'dan 1192'ye kadar Üçüncü Haçlı Seferi'ne katıldı ve ardından Kutsal Roma İmparatoru VI. Henry tarafından esaret altında tutuldu. Eleanor, Henry'nin İngiltere'den talep ettiği fidyenin toplanmasında kilit rol oynadı. Richard'ın serbest bırakılmasını sağlayan Kutsal Roma İmparatoru ile düzenlenen müzakerelerde, sahip olduğu etkinin kanıtı, Richard'ın esaretiyle ilgili olarak Papa III. Celestine'e yazdığı çok sayıda mektupta da bulunabilir. 1193 tarihli mektubu, Richard'ın esaretinin bir sonucu olarak kişisel ıstırabını güçlü bir şekilde ifade etmekte ve Papa'ya "kederden tükendiğini" bildirmektedir. Eleanor, en küçük oğlu Kral John'un saltanatına kadar yaşadı. Eleanor 1204'te öldü ve Fontevraud Manastırı'nda kocası Henry ve oğlu Richard'ın yanına gömüldü. Öldüğü zaman, İngiltere Kralı John ve Kastilya Kraliçesi Eleanor dışında tüm çocuklarından daha uzun yaşamıştı. Soy ağacı Çocukları Kaynakça Kategori:1122 doğumlular Kategori:1204 yılında ölenler Kategori:Akitanya Düşesleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Eleanor (Akitanya düşesi)

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi