Elizabeth Spelke

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Elizabeth Shilin Spelke FBA (28 Mayıs 1949), Harvard Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde görev yapan Amerikalı bir bilişsel psikolog ve aynı üniversitedeki Gelişim Çalışmaları Laboratuvarı'nın direktörüdür. Spelke, 1980'lerden itibaren bebekler ve küçük çocukların bilişsel becerilerini test etmeye yönelik deneyler yapmıştır. İnsanların birçok zihinsel yeteneğinin doğuştan geldiğini öne sürmüştür. Son yıllarda kadınlar ve erkekler arasındaki bilişsel farklılıklar konusundaki tartışmalara önemli katkılarda bulunmuştur. Kadın ve erkeklerin entelektüel yetilerinde önemli bir eşitsizlik olduğunu gösteren bir bilimsel kanıtın mevcut olmadığı görüşünü savunmaktadır. Eğitim ve kariyer Spelke, lisans döneminde Radcliffe College'da çocuk psikoloğu olan Jerome Kagan ile çalıştı. Bebeklerde bağlanma ve duygusal tepkiler üzerine bir tez yazdı. Bu süreçte bebeklerin gerçekten neyi anlayıp anlamadığına dair bir fikre sahip olması gerektiğini fark etti ve böylece çocuk psikolojisinin bilişsel yönüne ömür boyu sürecek olan ilgisi başladı. Doktorasını Cornell'de gelişim psikoloğu Eleanor Gibson'ın danışmanlığında yaptı ve küçük çocuklar üzerinde deneysel çalışmalar yapmayı öğrendi. İlk akademik görevini Pennsylvania Üniversitesi'nde yaptı ve burada dokuz yıl çalıştı. Daha sonra Cornell'e, ardından da MIT'nin Beyin ve Bilişsel Bilimler Bölümü'ne geçti. 2001'den beri Harvard'da profesörlük yapmaktadır. Spelke, 1997'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Üyesi seçildi. 2009 Jean Nicod Ödülü'nü aldı ve Paris'te Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin ev sahipliğinde bir dizi konferans verdi. 2015 yılında İngiliz Akademisi Sorumlu Üyeliğine seçildi. 2016'da Spelke, CL de Carvalho-Heineken Bilişsel Bilimler Ödülü'nü kazandı. Spelke; Fransa, Hollanda, İsveç ve Uruguay'da birçok kez Honoris Causa derecesi ile onurlandırıldı. Deneyler Gelişim Çalışmaları Laboratuvarı'nda yürütülen deneyler, Robert Fantz tarafından geliştirilen tercihli bakış (preferential looking) yöntemini kullanarak bebeklerin bilişsel yeteneklerine dair çıkarımlar yapmayı amaçlar. Bu yöntem, bebeklere farklı görüntüler sunmaya ve dikkatlerinin uyaranlara odaklanma sürelerinden çıkarım yaparak hangisinin onlara daha çekici geldiğine karar vermeye dayanır. Örneğin, araştırmacıların bir bebeğe belirli sayıda nesne içeren bir görseli defalarca gösterdiğini düşünelim. Bebek bu görüntüye alıştıktan sonra, bebeğe öncekinden daha az ya da daha çok sayıda nesneyi gösteren ikinci bir görsel sunulur. Bebek yeni görsele daha uzun süre bakarsa, araştırmacılar bebeğin farklı miktarlar arasında ayrım yapabildiği sonucuna varabilir. Spelke, bu deneylerinden elde ettiği kanıtları, bebeklerin son derece gelişmiş, doğuştan gelen zihinsel becerilere sahip olduğunu öne sürecek şekilde yorumlar. Bu, William James tarafından ortaya atılan, bebeklerin ayırt edici bilişsel yetenekleri olmadan doğdukları, hepsini eğitim ve deneyim yoluyla edindikleri hipotezine bir alternatif sunmaktadır (bkz. Psikoloji İlkeleri, 1890). Biyolojik cinsiyet ve zeka tartışması 2005 yılında, dönemin Harvard başkanı Lawrence Summers, üst düzey bilim ve mühendislik pozisyonlarında erkeklerin kadınlara üstün geldiği yorumunda bulundu. Summers, erkek ve kadın popülasyonları arasında doğuştan gelen yeteneklerin varyansındaki istatistiksel bir farkın (erkekler arasındaki varyans daha yüksek olma eğilimindedir, bu erkekler arasında daha fazla uç noktanın görülmesine neden olur) bunda rol oynayabileceğini tahmin ediyordu. Bu yorum, hararetli bir tartışmayı ateşledi. Spelke, Summers'a şiddetli bir şekilde karşı çıkanlar arasındaydı ve Nisan 2005'te, konuyla ilgili açık bir tartışmada Steven Pinker ile karşı karşıya geldi. Kendi deneylerinin, yaşları 5 ay ile 7 yaş arasında değişen kız ve erkek çocukların zihinsel kapasiteleri arasında hiçbir fark olmadığını ortaya koyduğunu beyan etti. Kaynakça Dış bağlantılar Spelke'nin Harvard fakülte profili Spelke laboratuvar web sitesi Spelke'nin New York Times profili Spelke'nin Edge.org profili Bloggingheads.tv'de Spelke ve Joshua Knobe'un birlikte yaptığıı araştırmalardan bazılarını tartışan konuşmanın videosu (ve sesi) Margaret Talbot, The baby lab, The New Yorker, 4 Eylül 2006. https://web.archive.org/web/20090122052520/http://www.newamerica.net/publications/articles/2006/the_baby_lab Kategori:21. yüzyılda Amerikalı kadınlar Kategori:Amerikalı kadın akademisyenler Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:1949 doğumlular Kategori:Harvard Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:Radcliffe College'da öğrenim görenler Kategori:Cornell Üniversitesinde öğrenim görenler Kategori:Heineken Ödülü sahipleri Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri Kategori:Jean Nicod Ödülü sahipleri Kategori:Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliği derneği üyeleri Kategori:Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri Kategori:Gelişimsel psikologlar Kategori:Bilişsel psikologlar Kategori:Kadın akademisyenler Kategori

sikologlar Kategori:Kadın psikologlar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Elizabeth Spelke

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi