Emir Ali Bey

[bullvar_katip]

Emir Ali Bey, 16. yüzyıl Osmanlı denizcisi. Batılı kaynaklarda adı Amir Ali Bey ve Mir Ali Bey olarak da geçer. Ayrıca çeşitli kaynaklarda sık sık bir "Türk korsanı" olduğu da söylenir. 1488'de Ümit Burnu'nun Portekizli denizciler tarafından keşfi Hindistan'a giden yeni bir ticaret yolunun bulunmasını sağlamıştı. Zamanla, Hindistan ile Avrupa ülkeleri arasındaki mal alış-verişinin gerçekleştiği eski ticaret yolları önemini kaybetmeye başladı. Bu yeni durumdan en çok, bu ticaret yollarının topraklarından geçtiği İslam ülkeleri zarar gördü. Hint Okyanusu bölgesinin ekonomik açıdan büyük kazanç sağlayacağını anlayan Portekizliler zamanla, bölgeye gönderdikleri kuvvetlerini arttırarak Afrika, Arabistan, İran, Hindistan ve Çin kıyılarını işgal etmeye ve bu bölgelerde koloni şehirleri kurmaya başladılar. O dönem Hint Okyanus bölgesinde Mısır ve İran gibi güçlü İslam ülkeleri olmasına rağmen bu devletlerin donanmalarının Portekiz donanması ile boy ölçüşebilecek bir durumda olmaması Portekizli gemicilere bölgede rahatça hareket etme imkânı sağlıyordu. Ancak 1517'de Osmanlıların Mısır’ı fethederek Kızıl Deniz sahillerine inmeleri ve hemen akabinde Süveyş’te bir tersane kurmaları Portekizliler açısından olumsuz bir durum ortaya çıkardı. Yukarıda da değindiğimiz gibi bölgede günden güne gücünü arttıran Portekiz Krallığı bölgedeki İslam ülkelerinin topraklarını ele geçirerek onları sömürgesi haline getirmeye başlamıştı. Bunun üzerine Portekiz baskısından bunalan Afrika, Arabistan, Hindistan ve Endonezya'daki Müslümanlar o zamanlar bölgenin ve dünyanın en güçlü İslam devleti olan Osmanlı Devleti'nden yardım istemeye başladılar. O dönem Osmanlılardan yardım uman Müslüman topluluklarından biri de Kenya Müslümanlarıydı. 1498’de Kenya sahillerine gelen Vasco da Gama’dan kısa bir süre sonra Portekizliler bölgeye tekrar gelerek 1502’de Mombasa'yı yakıp yıktılar. 1578’de Osmanlılar ile Portekizliler arasındaki Vadiü'l-Mehazin Muharebesi, krallarını da savaş alanında ölü olarak bırakan Portekizliler açısından ağır bir darbe oldu ve ayrıca Portekiz İmparatorluğu’nun da çöküşünün başlangıcı oldu. Portekiz kısa bir süre sonra İspanya tarafından işgal edildi. Bu durumdan yararlanmak isteyen Osmanlıların Yemen valisi Yemenli Hasan Paşa, 1581 yılında Emir Ali Bey adındaki kaptanını Kenya sahillerine yolladı. Aden körfezinden kara kıtaya geçen Emir Ali Bey komutasındaki Türk donanması Mogadişu, Lamu, Malindi, yolunu izleyerek Mombasa’ya geldi ve bölgeyi Osmanlı egemenliğine soktu. İki yıl sonra Portekizliler tekrar Mombasa’ya saldırdılar. Bunun üzerine Emir Ali Bey 1589’da tekrar bölgeye gelerek Portekizlileri buradan uzaklaştırdı ve bölgeyi yeniden Osmanlı egemenliğine soktu. Ancak Portekizliler Mombasa gibi kendileri için son derece hayati öneme sahip bu liman şehrini geri almak için Batı Hindistan’ın Goa limanındaki donanmalarını buraya sevk ettiler. Arka planda ise Kenya yerlileri ile anlaşarak Osmanlı birliğine karşı saldırmaya ikna ettiler. 1589 yılında Mombasa Muharebesi’nde bölgeyi; Osmanlı birliklerinden ve yerlilerin elinden büyük bir katliam gerçekleştirerek aldılar. Emir Ali Bey'e çarpışma sırasında ne olduğu konusunda net bir bilgi yoktur. Muharebe sırasında şehit düştüğü ya da zimba yamyamları tarafından kaçırıldığı hatta Portekizliler'e esir düştüğü ve Hristiyan yapıldığı iddia edilmiştir. Kısa bir süre burada kalan Osmanlı askerlerinin inşa ettikleri kalenin bazı kalıntıları günümüze kadar gelmiştir. Muharebeden sonra Yemenli Hasan Paşa ise Emir Ali Bey'i oraya yollayanın kendisi olmadığını söylemiştir. Dış bağlantılar https://web.archive.org/web/20100922125951/http://ajabuafrica.com/History%20-May08-Ali%20Bey%20in%20Mombasa.html http://www.azaniansea.com/2009/09/ottoman-empire-in-east-africa.html Kategori:16. yüzyılda Osmanlılar Kategori:Osmanlı denizcileri Kategori:Kayıplar