Enlightenment

[bullvar_katip]

Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL (Enlightenment Foundation Libraries) adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir. Tarihi İlk sürümü 1997 yılında yayınlanmıştır. 0.17 Sürümü 2000 yılında yayınlanmış ve 2012 yılına kadar yeni sürüm yayınlanmamıştır. Bu uzun yıllar boyunca yayınlanan sürüm güncellemeleri DR17 (Development Release 17) olarak adlandırılmıştır. Enlightenment bu süre içinde yardımcı uygulamalar açısından tam teşekküllü bir masaüstü ortamı sunamamıştır. Örneğin EFL kütüphanesi ile geliştirilmiş dosya yöneticisi ancak 2012 yılında 1.7.3 sürümünde kısıtlı özelliklerle sunulmuştur ve bir medya oynatıcısı bulunmamaktaydı. Ayrıca 10 yılı aşkın bir süredir devam eden projenin gelişimi KDE, Gnome ve Unity masaüstü ortamları kadar geliştirici desteği bulamadığından istenilen hızda olmamıştır ve az sayıda dağıtımda öntanımlı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenlerle çok fazla kullanıcı tarafından tercih edilmemiştir. Ancak taşınabilir cihazların gelişimi ve bu cihazlarda ihtiyaç duyulan hafif, işlevsel ve göze hoş görünen görsel arayüz kütüphaneleri Enlightenment'e olan ilgiyi arttırmıştır. Hatta Tizen İşletim Sisteminde EFL kütüphaneleri kullanılmış, OpenMoko platformunda da kullanılması için çalışmalar yapılmıştı. Bu nedenlerle geliştirici sayısı artan ve taşınabilir cihaz üreticileri arasında ilgi odağı olan Enlightenment son yıllarda daha hızlı bir gelişim dönemi yaşamaktadır. 2014 Yılı itibarıyla 50'nin üzerinde aktif geliştiricisi bulunmaktadır. Özellikleri Enlightenment'ın diğer masaüstü yöneticilerinden en üstün olduğu özelliği performansı ve hızıdır. Sistem ihtiyaçları çok düşük olduğu için özellikle eski bilgisayarlar, işlemci hızları ve belleği düşük olan tablet ve benzeri küçük cihazlar veya sistemini mümkün olan en hızlı biçimde çalıştırmak isteyenler için çok iyi bir seçenek durumundadır. Bu özellikleri nedeniyle Google tarafından gOS işletim sisteminde öntanımlı olarak kullanıldı, ancak Google projeyi sonlandırdı. Enlightenment, majör masaüstü Linux dağıtımlarının depolarında kurulmaya hazırdır ve Türkçe çeviri oranı neredeyse tamdır. Temel masaüstü araçları, özelleştirilebilme imkânları ve tema desteği yeterli düzeydedir. Son sürümlerde dosya yöneticisi, medya oynatıcısı ve giriş yöneticisi gibi yan uygulamalar da masaüstüne eklenmiş ve tam teşekküllü bir masaüstü ortamı sağlama konusunda hedefine neredeyse ulaşmıştır. EFL kütüphaneleri ARM, Sparc, PowerPC, i386 gibi çeşitli mimarilerde ve BSD, MacOsX, Linux ve Windows gibi işletim sistemlerinde de çalışabilecek şekilde geliştirilmektedir. Enlightenment'in grafik yetenekleri oldukça üst seviyededir. EFL kendi grafik soyutlama katmanına sahiptir, bu sayede geliştiriciler OpenGL, XRender, DirectFB gibi teknolojileri tek bir kütüphaneden kolaylıkla kullanabilmektedir. Ayrıca projenin kendi iç grafik kütüphanesi de mevcuttur ve OpenGL veya iç kütüphaneler ile 2D ve 3D nesneler ile geliştirme yapmaya imkân vermektedir. Kendi Birleşiklik sistemine (OpenGL ve İç kütüphane destekli) ve Wayland desteğine sahiptir. 18. Sürümünden itibaren birleşiklik sistemini kapatma seçeneği kaldırılmıştır. Ayrıca Enlightenment pencere yöneticisinin gelişmiş pencere basamaklama (Tiling) özelliği özellikle yazılım geliştiricilerin ihtiyaç duyduğu bir özelliktir, pek çok masaüstü ortamında ek uygulamalarla sağlanabilen bu özellik Enlightenment'te doğal olarak bulunmaktadır. Enlightenment kullanan Linux dağıtımları Bodhi Linux Elementary OS gOS Càtix Elive Elbuntu Geubuntu GoblinX Granular Linux Hedinux GNU/Linux JackLab Audio Distribution Olive Pentoo LiveCD Pingwinek GNU/Linux Server Optimized Linux Sorcerer Ultima Linux Yellow Dog Linux En çok kullanıcıya sahip olan Bodhi Linux ve elementary OS dağıtımlarıdır. Ubuntu LTS tabanlı olan Bodhi Linux dağıtımının geliştirici ekibinde Enlightenment geliştiricileri de bulunmaktadır. Dış bağlantılar Resmi web site Enlightenment için Freedesktop.org sitesindeki uygulamalar Enlightenment Sourceforge Proje sayfası Bodhi Linux dağıtımı sayfası Kategori:Linux Kategori:Özgür masaüstü ortamları