EOKA

[bullvar_katip]

:1971-1974 dönemleri için EOKA-B maddesine bakınız. EOKA (Yunanca: Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών - Ethniki Organosis Kiprion Agoniston: Kıbrıslı Savaşçıların Millî Örgütü), Kıbrıs'ta Britanya sömürge yönetiminin sonlanması ve adanın Yunanistan'a bağlanması (Enosis) için uğraşan Kıbrıslı Rum silahlı örgüttür. Oluşumu Liderlik EOKA, Yunan ordusundaki Rum bir subay olan; I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı'nda ve komünist karşıtı silahlı mücadelede faaliyet göstermiş Yeoryos Grivas liderliğinde kuruldu ve faaliyet gösterdi. Grivas, Bizans söylencelerinin kahramanı, işgalcileri Bizans topraklarından atmasıyla bilinen Digenis Akritas'a atfen "Digenis" takma adını kullandı. Grivas'tan sonra komuta kademesinin ikinci sırasında, yine Yunan ordusunda subay olan, ancak saha tecrübesi bulunmayan Grigoris Afksentiu vardı. Amaçlar Filistin'de gerilla yöntemlerini kullanarak İngilizler ile savaşan ve sonunda İngilizlerin Filistin'i terk etmek zorunda bırakan Irgun'u örnek almıştır. Yunan İç Savaşı'nda Yunan komünistlere karşı mücadele eden Grivas, 1951 yılında adada gönüllüler toplayarak Yunanistan'a eğitime götürmüştür. 1954 yılında eğitimi alan savaşçılar ile Kıbrıs'a geri dönmüştür. EOKA 1 Nisan 1955 tarihinde ilk sabotaj eylemini gerçekleştirmiştir. Faaliyetler Yunanistan'da eğitilen mensuplar İngilizlere saldırmışlardır. Ayrıca AKEL taraftarlarını ve İngilizler için çalışan Kıbrıslı Rumları öldürmeye çalışmıştır. Grivas, 1958 yılından sonra ise Kıbrıs Türklerini hedef alan saldırılara başlamıştır. İlk başlarda Rum nüfusunu güvenlik güçleriyle iş birliğinde bulunmama konusunda korkutma taktikleri uygulayan EOKA, 1956 sonlarında Britanya güçlerinin bazı başarılar elde etmesiyle "hain" tanımını genişletti. Sorgulama sırasında güvenlik güçlerine bilgi veren EOKA üyeleri de hain olarak görülmeye ve Grivas'ın emirleri doğrultusunda infaz edilmeye başlandı. EOKA üyelerinin, diğer EOKA'cıları veya "hainleri" halk arasında, kahvehane gibi yerlerde öldürdüğü olaylar gerçekleşti. Bu faaliyetler özellikle 1956 yılının yaz ve sonbahar mevsimlerinde yoğunlaştı. AKEL partisine mensup solcu Kıbrıslı Rumlar da EOKA'nın hedefleri arasında yer aldı. Bu dönemde üyeliği artan AKEL'in maksadı, Makarios'un toplumun tek lideri olma iddiasını zayıflatarak toplumun siyasi yaşamında rol almaktı. Sömürge yönetiminin de kışkırtıcı adımlar atmasıyla 1957 yazında Kıbrıslı Rumlar arasında şiddet olayları yeniden baş gösterdi. Sivilleri hedef alan korkutma taktikleri nedeniyle bazı akademisyenler tarafından EOKA bir terör örgütü olarak nitelendi. Mirası EOKA'nın verdiği mücadele, günümüzde Kıbrıs Cumhuriyeti otoriteleri tarafından ulusal bir kurtuluş mücadelesi olarak görülmekte ve EOKA üyeleri özgürlük savaşçıları olarak anılmaktadır. EOKA'nın faaliyetlerine başladığı gün olan 1 Nisan günü resmî tatil ilan edilmiştir ve kutlanmaktadır. Ayrıca bakınız PEKA Kaynakça Özel EOKA