Eskimo - Aleut halkları

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

küçükresim|upright=1.18| küçükresim|upright=1.18| küçükresim|upright=1.18| Eskimo-Aleut halkları, anadilleri Eskimo - Aleut dilleri ailesine giren Sibirya kökenli avcı ve toplayıcı şamanist halklar. Sibirya kökenli olmalarına rağmen, günümüzde Sibirya'da az sayıda bulunurlar; daha çok Kuzey Amerika'nın arktik bölgesi ile Grönland'da yoğunlaşmışlardır ve Arktika'nın birincil ana halkı konumundadırlar. Dil temelli sınıflandırmaya göre, Aleutlar ile Eskimolar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Dilce yapılan bu sınıflandırma kültürce yapılan sınıflandırmayla da örtüşür. Yalnız, dilleri Eskimo dillerinin Yupik koluna giren ve İngilizcede Alutiiq adıyla da anılan Supikler, kültürce Eskimolara değil Unangan da denilen Aleutlara yakındır ve geçmişte Ruslarca her iki halk da Çukçilerin verdiği "Aleut" ortak adıyla anılırlar. Eskimo - Aleut dilli halkların nüfusu 102.000 kişidir. Büyük çoğunluğunu Eskimolar oluştururken, Aleutlar 2300 kişilik nüfuslarıyla çok azınlıkta kalırlar. Dil verileri ve arkeolojik kalıntılar, Eskimo - Aleut halklarının Bering Boğazı'nın buzlarla kaplanıp kara köprüsü (Bering Köprüsü) olduğu zamanlarda günümüzden 10.000 yıl önce iki ayrı etnik grup olarak Alaska'dan Kamçatka'ya kadar olan bölgede bulunduklarını göstermektedir. Eskimo ve Aleutların denizde avlanma tekniklerinin geliştirilmesinden önce bölündüklerini gösteren dil verileri arasında ok ve yay için ortak kelimelerin bulunması, bunun yanında deniz avcılığı terimlerinin Eskimo ve Aleutlarda farklı olması gösterilebilir. Eskimo ve Aleutlar deniz avcılığını birbirlerinden bağımsız olarak geliştirmişlerdir. Sınıflandırma Diline göre Aleutlar Eskimolar Sirenik Eskimoları Yupik halkları Sirenik Yupikleri Öz Yupik halkları Sibirya Yupikleri Naukan Yupikleri Alaska Yupikleri (Yupikler & Çupikler & Nunivak Çupikleri) Supikler İnuit halkları İnyupikler İnuitler Batı Kanada İnuitleri Doğu Kanada İnuitleri Grönland İnuitleri Sirenik Yupiklerinin günümüzde konuşanı kalmayan dilleri diğer Yupik dillerinden belirgin biçimde farklıdır ve bu farklılığa dayanarak Menovşçikov (Меновщиков) gibi kimi uzmanlar Sirenik Yupikçesini Yupik dilleri dışında tutarak Sirenik Eskimocası adı altında Eskimo dillerinin üçüncü ana kolu olarak sınıflandırır. Kültürüne göre Alaska yerlileri beş ana kültür grubuna ayrılır ve bunların ilk üçü Eskimo-Aleut halklarıdır: 1. Aleutlar (Unangan) ve Supikler (Alutiiq) 2. Alaska Yupikleri 3. Sibirya Yupikleri ve İnyupikler Kanada'da Yupik kolundan Eskimo bulunmaz, hepsi İnuit kolundandır ve Batı Kanada İnuitçesi (İnuvialuktun) ile Doğu Kanada İnuitçesi (İnuktitut) olmak üzere iki dile ayrılırlar. Batı Kanada İnuitleri kültürel açıdan Mackenzie Deltası İnuitleri, Banks Adası İnuitleri, Bakır İnuitleri ve Netsilik İnuitleri olmak üzere dört kültür grubuna ayrılır. Bakır İnuitleri ve Netsilik İnuitleri Merkezî İnuitler adı altında bir üst grupta toplanırlar. Dilleri Batı Kanada İnuitçesine giren Utkuhiksalik İnuitleri ile dilleri Doğu Kanada İnuitçesine giren Kivalliq ve Aivilik İnuitleri birlikte Rengeyiği İnuitleri (İng. Caribou Inuit) kültür grubunu oluşturur. Doğu Kanada İnuitleri ise, Sallirmiut, Iglulik, Baffinland ve Labrador-Quebec olmak üzere dört kültür grubuna ayrılır. Dilleri üzerine herhangi bir kayıt yapılmadan 1903 yılında Batılı balina avcılarınca getirilen salgın hastalıklardan yok olan Sallirmiut İnuitlerinin günümüzdeki bütün İnuitlerin atası olan Thule kültüründen önceki Dorset kültürüne ait olduğu düşünülüyor. Nüfus Alaska Yerli Dil Merkezine göre Eskimo-Aleut halklarının nüfusu ve anadillerini konuşabilen kişi sayısı: Eskimo - Aleut dillerinde insan Eskimo - Aleut dillerindeki "insan" anlamına gelen ve kendilerini adlandırıken de temel aldıkları sözlerin benzerliği: Dip notlar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Eskimo - Aleut halkları

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi