Fabiola Gianotti

[bullvar_katip]

Fabiola Gianotti ( [faˈbiːola dʒaˈnɔtti]; 29 Ekim 1960 doğumlu) İtalyan bir deneysel parçacık fizikçisi ve İsviçre'deki CERN organizasyonunun genel müdürü olan ilk kadındır. Göreve 1 Ocak 2016'da başlayan Gianotti 5 yıl boyunca genel müdürlük yaptı. 2019 yılında CERN konseyi Gianotti'yi nadir olarak görülen bir şekilde ikinci kez genel müdür olarak seçti. İkinci 5 yıllık görevi 1 Ocak 2021'de başladı ve 2025 yılına kadar devam edecek. Bu CERN tarihinde aynı kişinin iki dönem üst üste müdürlük yaptığı tek örnektir. İlk yılları ve eğitimi Gianotti, küçük yaşlardan itibaren doğaya ve etrafındaki dünyaya ilgi duyuyordu. Sicilyalı annesi, Gianotti'yi güzel sanatlar konusunda teşvik etti. Piedmont'tan tanınan bir jeolog olan babası, onun erken öğrenme sevgisini ve bilimsel ilgilerini teşvik etti. Gianotti bilimsel araştırmaya olan tutkusunu Marie Curie hakkında bir biyografi okuduktan sonra keşfetti. Daha önce, Liceo classico'da müzik ve felsefeye odaklanarak beşeri bilimler okumuştu. Gianotti, 1989 yılında Milano Üniversitesi Fizik bölümünden deneysel parçacık fiziği alanında doktora derecesi aldı. Yaşamı ve kariyeri Akademik ve profesyonel kariyer Gianotti, 1996'dan beri, bir bursla başlayıp tam zamanlı bir araştırma fizikçisi olmaya devam ederek CERN'de çalıştı. 2009 yılında proje lideri ve ATLAS İşbirliği Sözcüsü oldu. Ayrıca CERN'de WA70, UA2 ve ALEPH deneylerinde çalıştı ve burada detektör geliştirme, yazılım geliştirme ve veri analizi konularında görev aldı. 2016 yılında CERN'in ilk kadın Genel Direktörü seçildi. O zamandan beri, 2025'te sona erecek olan ikinci dönem için yeniden atandı. Fransa'da CNRS Bilimsel Konseyi , ABD'de Fermilab Fizik Danışma Komitesi, Avrupa Fizik Derneği Konseyi, DESY Laboratuvarı Bilimsel Konseyi ve Hollanda'da NIKHEF Bilimsel Danışma Komitesi olmak üzere birçok uluslararası komitenin üyesidir. BM Genel Sekreteri Bilimsel Danışma Kurulu üyesidir. 2018'de Royal Society'nin (ForMemRS) Yabancı Üyesi seçildi. Gianotti ayrıca ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin yabancı ortak üyesi, Fransız Bilim Akademisi'nin yabancı ve İtalyan Bilimler Akademisi'nin (Academia Nazionale dei Lincei) üyesidir. Ayrıca 2019 yılında American Philosophical Society üyeliğine seçildi. 2013'ten beri Edinburgh Üniversitesi'nde fahri profesördür. Fizik ve Astronomi Okulu'ndaki Deneysel Parçacık Fiziği Grubu ile ilişkilidir ve aynı zamanda Edinburgh Üniversitesi'ndeki Higgs Teorik Fizik Merkezi'nin Uluslararası Danışma Kurulu üyesidir. Gianotti ayrıca CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki çalışmayla ilgili 2013 belgesel filmi Particle Fever'da rol aldı. Higgs bozonu keşfi Gianotti'nin ATLAS'ın proje lideri ve sözcüsü olduğu süre boyunca, deney, Higgs bozonunun gözlemlenmesinde yer alan iki deneyden biriydi. 4 Temmuz 2012'de Gianotti parçacığı keşfini duyurdu. Gözleme kadar Higgs bozonu, parçacık fiziğinin Standart Modelinin tamamen teorik bir parçasıydı. Gianotti'nin ATLAS deneyine ilişkin derin anlayışı ve liderliği, keşfin ana faktörleri olarak kabul edildi. Yayınlar Gianotti, akran denetimli bilimsel dergilerde 500'den fazla yayının yazarı veya ortak yazarıdır. Alanındaki önemli uluslararası konferanslarda 30'dan fazla davetli genel kurul konuşması yapmıştır. Çalışma ortamı Gianotti, erkek egemen bir alanda başarılı olmak için engelleri aşmak zorunda kaldı. Avrupa bilim camiasında her bir kadına bilim insanına karşı iki erkek bilim insanı düşüyor. ATLAS projesinde çalışan ekibin sadece %20'si kadındı. Gianotti, CERN'in ilk kadın Genel Müdürüydü ve 2012'de CERN'deki en büyük iki deneye liderlik etti. Cinsiyetinden dolayı hiçbir zaman ayrımcılığa maruz kalmadığını vurgulayarak, "Kendime ayrımcılığa uğradığımı söyleyemem.. Belki de öyleydim ama fark etmedim." diyor. Gianotti, erkek egemen bilim dalının gelecek vadeden kadın bilim insanları için yarattığı engellerin yıkılmasına yardımcı oluyor. Özellikle kadınlara çocuk sahibi olduklarında daha fazla destek vermek istiyor. Kendisine hiçbir zaman yeterince destek verilmediğini ve bu nedenle hiç çocuk sahibi olmadığını düşünüyor, bu karardan şimdi pişmanlık duyuyor. Başarılar ve ödüller Gianotti, 2011'de The Guardian gazetesi tarafından 'En ilham verici 100 kadın' arasında yer aldı, 2012'de Time dergisinin 'Yılın Kişiliği' sıralamasında beşinci oldu ve aynı yıl Time dergisinin 'Yılın Kişisi'nde ikinci oldu. 2013 yılında Forbes dergisi tarafından 'En Etkili 100 Kadın' listesinde, yine 2013 yılında Foreign Policy dergisi tarafından '2013'ün Önde Gelen Küresel Düşünürleri' arasında gösterildi. Uppsala Üniversitesi, Ecole polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL), McGill Üniversitesi, Oslo Üniversitesi, Edinburgh Üniversitesi, Chicago Üniversitesi, Savoy Üniversitesi, Weizmann Bilim Enstitüsü ve Napoli Federico II Üniversitesi'nden fahri doktora dereceleri almıştır. Aralık 2014'te İtalya cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano tarafından İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı ile ödüllendirildi. Eylül 2013'te İtalyan Fizik Derneği'nin Enrico Fermi Ödülü'ne layık görüldü. Kasım 2013'te Niels Bohr Enstitüsü Onur Madalyası ile ödüllendirildi. Aralık 2012'de, Higgs bozonu keşfindeki liderlik rolü nedeniyle Temel Fizikte Çığır Açan Ödül'e layık görüldü. Aralık 2012'de Milano belediyesi tarafından Altın Madalya ("Ambrogino d'oro" olarak bilinir, adını Milano'nun koruyucu azizi Saint Ambrose'dan alır) ile ödüllendirildi. 2018'de BBC'nin 100 Kadınından biri olarak listelendi. Şubat 2020'de Bruno Pontecorvo Ödülü'ne layık görüldü (2019). Eylül 2020'de Papa Francis tarafından Papalık Bilimler Akademisi'nin olağan üyesi seçildi. Comic Sans tartışması CERN, Higgs bozonunun keşfini açıkladığında, sonuçların sunumunda Gianotti'nin Comic Sans yazı tipini kullanması bazı tartışmalara neden oldu. Bir fizikçi olan Alby Reid, Microsoft'a yazı tipinin adını Comic Cerns olarak değiştirmesi için çevrimiçi bir imza kampanyası başlattı. Yazı tipinin yaratıcısı Vincent Connare de dilekçeyi destekleyen tweet attı. Gianotti, Comic Sans'ı önceki sunumlarda kullanmıştı, ancak sunulan materyalin önemi nedeniyle böyle bir konu ortaya çıktı. Özel hayatı Gianotti eğitimli bir balerin ve piyano çalıyor. Hiç evlenmedi; Hollandalı fizikçi Rende Steerenberg, The New York Times'ta Gianotti ile ilgili bir profilde onu "hayatını fiziğe adamış biri... elbette, fedakarlıklar yaptı" olarak tanımladı. 2010 yılında verdiği bir röportajda Gianotti, bilim ve inanç arasında bir çelişki görmediğini ve bunların "iki farklı alana" ait olduğunu söyledi. La Repubblica'ya verdiği bir röportajda, "bilim ve din zıt olmasa da ayrı disiplinlerdir. Fizikçi olabilirsin ve inanabilirsin ya da inanmayabilirsin." dedi. Eylül 2020 itibarıyla İtalyan Aspen Enstitüsü üyesidir. Kaynakça Kategori:1960 doğumlular Kategori:BBC 100 Kadın Kategori:Edinburgh Üniversitesi öğretim üyeleri Kategori:İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahipleri Kategorieneysel fizikçiler Kategori:Royal Society'nin yabancı üyeleri Kategori:Rusya Bilimler Akademisi'nin yabancı üyeleri Kategori:Ulusal Bilimler Akademisi üyesi yabancılar Kategori:21. yüzyıl İtalyan fizikçileri Kategori:Yaşayan insanlar Kategori:Amerikan Felsefe Topluluğu üyeleri Kategori:Fransız Bilimler Akademisi üyeleri Kategori:CERN kişileri Kategori:Milano Üniversitesinde öğrenim görenler