Francesco Rosi

[bullvar_katip]

Francesco Rosi (İtalyanca okunuşu:[franˈtʃesko ˈrɔːzi]; 15 Kasım 1922 - 10 Ocak 2015), İtalyan film yönetmeni. Bireysel ve toplumsal sorunlara birlikte eğildiği filmleriyle uluslararası alanda tanınmıştır. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı. Rosi'nin filmleri, özellikle 1960'lar ve 1970'lerdeki filmleri, genellikle politik mesajlar taşıyorken, daha sonraki filmlerinin konuları daha az politik yönelimli ve edebiyata daha yakın hâle gelmiştir. 1997 yılına kadar film yönetmeye devam eden Rosi'nin son filmi, ünlü yazar Primo Levi'nin kitabından uyarlanmıştı. Hayatı küçükresim|sağ|upright=1|Francesco Rosi (Radiocorriere magazine, sayı:46, 1964) [[Dosya:Francesco Rosi - foto di Augusto De Luca - cropped.jpg|küçükresim|sağ|upright=1|Francesco Rosi (Augusto De Luca tarafından çekilen portresi, 1995)]] [[Dosya:Il caso Mattei Rosi.png|küçükresim|sağ|upright=1|Francesco Rosi'nin 1972'de Altın Palmiye kazandığı Mattei Olayı filminden.]] Hukuk öğrenimi gördü. Bir ara kitap ressamlığı ve radyo muhabirliği yaptı. İki yıl tiyatroda çalıştıktan sonra Luchino Visconti'nin yardımcısı olarak sinemaya geçti. Bir süre senaryo yazarı ve yönetmen yardımcısı olarak çalıştı; La terra trema (1948; Yer Sarsılıyor), Bellissima (1951) ve Senso (1954; Günahkâr Gönüller) filmlerinde Visconti'nin asistanlığını yaptı. Yönettiği ilk film 1952 yapımı Camicie rosse (Kırmızı Gömlekliler) idi. Bunu Robin Hood benzeri kişiliğiyle yola çıkan, mafya ile işbirliğine giden ve tartışmalı bir kişilik olan eşkiya Salvatore Giuliano'nun yaşam öyküsünün anlatıldığı Salvatore Giuliano (1962) ve Napoli kentini fon olarak kullandığı Le mani sulla città (1963; Şehrin Üzerindeki Eller) adlı filmler izledi. Film eleştirmeni David Shipman, "Sicilya'daki genel manzara ve insanlarla mükemmel bir birliktelik" içeren filmin ... Francesco Rosi'nin uluslararası üne sahip olmasını sağladığını öne sürmüştür. İlk dönem filmlerinde İtalyan yeni gerçekçiliği akımına bağlı kalan Rosi, C'era una volta... (1967; Bir Masal Gibi...) adlı filminden sonra, dönemin toplumunu sorgulayan ve bireyin sorunlarına eğilen güçlü yapıtlar verdi. 1970 yılında gerçekleştirdiği Erkeklere Karşı ("Uomini contro") filminde, İtalyan ordusundaki subayların, adamlarından çok fazlasını talep ettiği I. Dünya Savaşı sırasında 1916-17 Trentino Cephesi'nde yapılan savaşın saçmalığını ele almıştı. Filmin senaryosu Emilio Lussu'nun Un anno sull'altopiano adlı romanından uyarlanmıştı. 1972'deki Il caso Mattei ve ünlü gangster Lucky Luciano'nun hayatını konu alan 1973 yılındaki Lucky Luciano (Talihli Gangster) filminde bir gazeteci tavrıyla yeraltı dünyası ile ilgili yapımlara yöneldi. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı. Kurmaca bir öyküden yola çıkan, 1976 yapımı Cadaveri eccelenti (Muhteşem Cesetler) ise mafya-devlet-polis ilişkileri üzerine gerçekleştirilmiş bir filmdi. 1979 tarihli Cristo si è fermato a Eboli (İsa Eboli'de Durdu) ve 1981'de çektiği Tre fratelli (Üç Kardeş) filmlerinde bireyin yaşamla ve toplumsal-siyasal kimliğiyle hesaplaşmasına ağırlık verdi. 1984'te özüne değiştirmeden Carmen operasını değişik bir yorumla perdeye aktardı. 1986'da ise Gabriel García Márquez'in adlı ünlü romanından uyarladığı Cronaca di una morte annunciata filmiyle çok ses getirdi. Ödüller BAFTA British Academy of Film and Television Arts tarafından ödüllendirildi: 1983: BAFTA En İyi Yabancı Film Ödülü - Mesih Eboli'de Durduruldu 1986: En İyi Yabancı Film dalında aday gösterildi - Carmen Cannes Film Festivali Cannes Film Festivali'nde ödüllendirildi: 1972: Altın Palmiye - Mattei Olayı Venedik Bienali 1963: Altın Aslan - Şehrin Üzerindeki Eller 2012: Altın Aslan Yaşam Boyu Başarı Ödülü David di Donatello Ödülü 1965 : En İyi Yönetmen - The Moment of Truth 1976 : En İyi Yönetmen - Şanlı Corpses 1976 : En İyi Film - Illustrious Corpses 1979 : En İyi Yönetmen - Mesih Eboli'de Durduruldu 1979 : En İyi Film - Mesih Eboli'de Durduruldu 1981 : En İyi Yönetmen - Üç Kardeş 1981 : En İyi Senaryo - Üç Kardeş 1985 : En İyi Yönetmen - Carmen 1981 : En İyi Film - Carmen 1985 : En İyi Sinematografi - Carmen 1997 : En İyi Film - Ateşkes 1997 : En İyi Yönetmen - Ateşkes Moskova Uluslararası Film Festivali 1979 : Grand Prix - Mesih Eboli'de Durduruldu Gümüş şerit Sindacato Nazionale Giornalisti Cinematografici Italiani tarafından Nastro d'Argento (Gümüş Kurdele) ile ödüllendirildi: 1959: En İyi Orijinal Film - Meydan Okuma 1963: En İyi Yönetmen - Salvatore Giuliano 1981: En İyi Yönetmen - Üç Kardeş 2014: Yaşam Boyu Başarı Ödülü En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü 1981 : En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü adaylığı - Three Brothers Berlin Film Festivali Berlin Uluslararası Film Festivali'nde ödüllendirildi: 1962 : En İyi Yönetmen dalında Gümüş Ayı Ödülü - Salvatore Giuliano 2008 : Altın Ayı Onur Ödülü BIF (Bari Uluslararası Film Festivali) 2010 : Sanatsal mükemmellik için "Premio Federico Fellini Ödülü" Onur ödülleri * 1995: Cavaliere di gran croce dell'Ordine al merito della Repubblica Italiana (İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı - Büyük Haç Şövalyesi) * 1987: Grande ufficiale dell'Ordine al merito della Repubblica Italiana (İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı - Büyük Subay) * 2009: Officier de la Légion d'honneur (Légion d'honneur Subayı) Filmografi Yönetmen Rosi, Goffredo Alessandrini'nin Kırmızı Gömlekler filmindeki bazı sahnelerden başlayarak 20 film yönetti. Son filmi 1997'deki The Truce idi. 1952 – Red Shirts (Camicie rosse) 1956 – Kean (Kean – Genio e sregolatezza), co-directed with Vittorio Gassman. 1958 – The Challenge (La sfida) 1959 – The Magliari (I magliari) 1962 – Salvatore Giuliano 1963 – Hands over the City (Le mani sulla città) 1965 – The Moment of Truth (Il momento della verità) 1967 – More than a Miracle (C'era una volta...) 1970 – Many Wars Ago (Uomini contro) 1972 – The Mattei Affair (Il caso Mattei) 1973 – Lucky Luciano 1976 – Muhteşem Cesetler (Cadaveri eccellenti) 1979 – Mesih Eboli'de Durduruldu (Cristo si è fermato a Eboli) 1981 – Three Brothers (Tre fratelli) 1984 – Carmen 1987 – Chronicle of a Death Foretold (Cronaca di una morte annunciata) 1989 – 12 registi per 12 città, a collaboration work with 11 other directors. 1989 – The Palermo Connection (Dimenticare Palermo) 1992 – Neapolitan Diary (Diario napoletano) 1997 – The Truce (La tregua) Yazar Bellissima (1951) The City Stands Trial (1952) Racconti romani (1955) The Bigamist (1956) Yönetmen ve senarist Orijinal senaryolar La sfida (1958) The Magliari (1959) Salvatore Giuliano (1962) Hands over the City (1963) The Moment of Truth (1964) More Than a Miracle (1967) Mattei Olayı (1971) Lucky Luciano (1973) Diario napoletano (1992) Orijinal olmayan senaryolar Kean – Genio e sregolatezza (1956, Alexandre Dumas and Jean-Paul Sartre'dan esinlenerek) Many Wars Ago (1970, Emilio Lussu'nun eserinden uyarlanmıştır) Muhteşem Cesetler (1976, Leonardo Sciascia'nın romanından) Christ Stopped at Eboli (1979, Carlo Levi tarafından yazılan aynı isimli romandan uyarlanmıştır) Three Brothers (1981, Andrei Platonov'un "Üçüncü Oğul" hikâyesinden uyarlanmıştır) ' (1984, Georges Bizet'nin operasından uyarlanmıştır) Chronicle of a Death Foretold (1987, Gabriel García Márquez'in romanından uyarlanmıştır) The Palermo Connection (1990, Edmonde Charles-Roux'nın aynı isimli romanından uyarlanmıştır) The Truce (1997, Primo Levi'nin aynı isimli romanından uyarlanmıştır) Tiyatro Yönetmen Bir Hanım Arkadaşın Anısına (Giuseppe Patroni Griffi, 1963) Napoli Milyoneri (Eduardo De Filippo, 2003) İçimizdeki Sesler (Eduardo De Filippo, 2006) Filumena Marturano (Eduardo De Filippo, 2008) Hakkındaki eserler İlgili yayınlar Gieri, M. (1996), "Şehrin Üzerindeki Eller: Siyasi İddianame ve Sosyal Sorumluluk Olarak Sinema" Dış bağlantılar The Hollywood Reporter'dan Rosi ile Soru-Cevap Senses of Cinema'dan'' Francesco Rosi'nin Biyografisi Francesco Rosi Üzerine Edebiyat Francesco Rosi, 1922-2015 - Rosi'nin ölüm haberi, BFI. ROSI, Francesco treccani.it Film Ansiklopedisi'nde (2004) (Kaynakça ile) Kaynakça Kategori:Gümüş Ayı Ödülü sahibi film yönetmenleri Kategori:Gümüş Kurdele Ödülü sahipleri Kategoriavid di Donatello Ödülü sahipleri Kategoriavid di Donatello Kariyer Ödülü sahipleri Kategori:İtalyan film yönetmenleri Kategori:2015 yılında ölenler Kategori:1922 doğumlular Kategori:Napoli doğumlular Kategori:İtalyan senaristler Kategori:Légion d'honneur sahipleri Kategoriavid di Donatello En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri Kategoriavid di Donatello Ödülü sahibi yönetmenler