Fraunhofer kırınımı

[bullvar_katip]

Fraunhofer kırınımı ya da uzak-alan kırınımı dalganın uzak bölgelerde yayıldığı durumlarda uygulanan bir Kirchhoff-Fresnel kırınımı yaklaşımıdır. Fresnel sayısının 1'den çok küçük olduğu F Yoğunluk ise: şeklinde bulunur. θ x ve z eksenleri arasındaki, φ ise y ve z eksenleri arasındaki açıdır. Dairesel bir yarıktan geçen dalganın oluşturduğu kırınım küçükresim|upright=0.68|sağ|Airy kırınım deseni Tek renkli düzlemsel dalga dairesel yarıktan geçtiğinde oluşan kırınım deseni normal eksenine göre simetrik olacaktır,yarığın normal ekseniyle gözlemlenen nokta ile yarık merkezini birbirine bağlayan doğru arasındaki α açısına bağlı olarak sanal genlik şu şekilde ifade edilir: J 1. dereceden 1. tür Bessel fonksiyonudur. Işık yoğunluğuysa: ile ifade edilir. Bu kırınım türü Airy Kırınım Deseni olarak bilinir. Modeller Açıklama Dalga herhangi bir yarık ya da delikten geçip dağılırken birçok başka dalgaya ayrılırsa Fraunhofer kırınımı Huygens–Fresnel prensipine uygun bir şekilde davranır. Dalga yarıktan geçerken birbirlerine paralel olarak hareket eden iki kırınmış dalgaya ayrılır ve görüntü desenini gözlemlemek için dalgaların ilerleyiş doğrultusu üzerine bir ekran yerleştirilmelidir. Delik modeli Fresnel kırınımı sırasında gözlemlenen deliğin görüntüsü deliğin hem şekline hem de büyüklüğüne göre değişirken; örneğin kenarlarının daha fazla ya da daha az "sivri" olması gibi, Fraunhofer kırınımı esnasında gözlemlenen delik görüntüsünü yalnızca dalgaların daha paralel ya da daha düzlemsel oluşu etkileyeceği için deliğin büyüklüğüne göre değişkenlik gösterecektir. Kaynağın uzak-alan kırınım deseni ayarları doğru yapılmış bir lensin odak düzleminde gözlemlenebilir. Noktasal bir kaynağın aydınlattığı ekrandaki uzak-alan kırınım deseni ise kaynağın görüntü düzleminde gözlemlenir. Işık kaynağı ve ekran delikten yeterli etkiyi sağlayacak kadar uzaktalarsa, deliğe ulaşan dalga yüzleri ve ekran birbirine paraleldir ya da bir düzlem oluştururlar. İki durumdunda geçersiz olduğu zamanlarda Fresnel kırınımı ya da yakın-alan kırınımı meydana gelir ve dalga yüzlerinin eğimleri de hesaba katılır. Uzak-alan kırınımında ekran deliğe göre hareket ettirilirse, oluşan kırınım deseni deliğin büyüklüğüne bağlı olarak değişim gösterir. Kırınım deseninin hem büyüklüğe hem de şekle bağlı olduğu yakın-alan kırınımında bu özellik geçerli değildir. Yarık modeli Yarık kullanılarak oluşturulan Fraunhofer kırınımı iki adet lens ve bir ekran kullanılarak elde edilir. Noktasal ışık kaynağı ve birbirine paralel olacak bu iki lens sayesinde yarıktan geçecek paralel ışınlar elde etmem mümkündür. Yarıktan sonra konulan başka bir lens ise paralel ışınları ekran üzerinde toplayarak gözlemlenebilmelerini sağlar.Birden fazla yarıkla aynı düzenek kurulduğunda farklı bir kırınım deseni oluşur. Bu kırınım şeklinin matematiksel olarak daha basit ifade ediliyor olmasından dolayı, bu düzenek tek renkli ışıkların dalga boylarının yüksek hassasiyetle bulunmasını sağlar. Ayrıca bakınız Fresnel kırınımı Fresnel sayısı Kaynakça Notlar Kitap kaynakları Bağlantılar Fraunhofer diffraction on ScienceWorld Fraunhofer diffraction on HyperPhysics Kategori:Kırınım Kategori:Optik