küçükresim|upright=1.2|,Alman Gambot diplomasisinde kullanılan gemilerden bir örnektir. Gambot politikası, gambot diplomasisi veya filo gösterisi, deniz güçlerinin bir veya daha fazla savaş gemisi aracılığıyla kendi çıkarlarını savunmak için daha küçük güçlere yönelik eylemlerini tanımlamak için kullanılan terimdir. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar emperyalizmin en parlak dönemini yaşadığı Birinci Dünya Savaşı öncesinde güç yansıtmanın yaygın bir yoluydu. Ekonomik ve güç çıkarlarını savunmanın yanı sıra, gambot diplomasisi aynı zamanda borçları tahsil etmeye ve kendi vatandaşlarını korumaya da hizmet ediyordu - son argüman bazen sadece bir bahane olarak hizmet ediyordu; gambotların kullanımını meşrulaştırmayı amaçlıyordu. Düşmana gemilerin gösteri gücü ile zorla istekleri dikte ettirmeyi hedeflemektedir. Bu görevler için genellikle gambotlar kullanılıyordu. Gambotlar sığ sulara göre yapılmaları nedeniyle kıyıya ve hatta nehirlere yakın seyredebilen ve böylece top silahlarıyla düşmanın liman tesisleri ve kıyı kasabaları gibi sivil ya da askeri açıdan zayıf güvenlikli hedeflere karşı doğrudan etkili olabilen daha küçük savaş gemileriydi. Çoğu savaş gemisi mürettebatından küçük çıkarma birlikleri de oluşturabiliyordu. Etimoloji [[Dosya:Tr-bigstick-cartoon.JPG|küçükresim|William Allen Rogers'ın 1904 tarihli karikatürü Gambot diplomasisinin ABD usulü versiyonu ABD Başkanı Theodore Roosevelt'in büyük sopa diplomasisi'ni Gulliver'in Seyahatleri nde bir bölüm olarak canlandırmaktadır.]] [[Dosya:AngloZanzibarWar.jpg|küçükresim| Kraliyet Donanması tarafından yapılan bombardımanın ardından Zanzibar Sultanı'nın saray kompleksinde meydana gelen hasar. kruvazörler ve gambotlar 27 Ağustos 1896'da karşı karşıya geldi. Anglo-Zanzibar Savaşı 45 dakikadan az sürdü.]] "Gambot diplomasisi" terimi on dokuzuncu yüzyıl emperyalizm döneminden gelmektedir, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden Batılı güçler, genellikle deniz kuvvetleriyle temsil edilen Batı'nın üstün askeri yeteneklerini göstererek daha az güçlü diğer oluşumları taviz vermeleri için korkuturlardı. Batılı bir güçle pazarlık yapan bir kıyı ülkesi, kıyılarında bir savaş gemisinin ya da gemi filosunun belirdiğini fark ederdi. Böyle bir gücün sadece görülmesi bile neredeyse her zaman önemli bir etki yaratır ve bu tür gemilerin ateş gücü gösterileri gibi başka önlemlere başvurması nadiren gerekli olurdu. Savaş gemisi diplomasisinin kayda değer bir örneği olan 1850'deki Don Pacifico olayı, İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Palmerston'un bir İngiliz tebaası olan David Pacifico'nun Atina'da saldırıya uğramasına ve ardından Kral Otto hükümetinin Cebelitarık doğumlu (ve dolayısıyla İngiliz) Pacifico'ya tazminat ödememesine misilleme olarak Kraliyet Donanması'ndan bir filoyu Yunanistan'ın Pire limanını ablukaya almak üzere göndermesine tanık oldu. Bahse konu bu yöntem Büyük güçlerce 19. yüzyıl ve 20.yüzyıl'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı da uygulanmıştır. Bir ulusun kuvvet yansıtma kabiliyetinin bu tür basit gösterilerinin etkinliği, deniz gücüne ve deniz hakimiyetine sahip ulusların askeri üsler kurabileceği (örneğin, Diego Garcia, 1940'lardan itibaren) ve dünya çapında ekonomik olarak avantajlı ilişkiler düzenleyebileceği anlamına geliyordu. Askeri fetihlerin yanı sıra, gambot diplomasisi yeni ticari ilişkiler kurmanın, sömürge karakolları oluşturmanın ve imparatorluğu genişletmenin başlıca yoluydu. Batılı imparatorlukların sahip olduğu kaynaklardan ya da teknolojik yeniliklerden yoksun olan halklar, bu tür baskılar karşısında kendi barışçıl ilişkilerinin kolayca çözüldüğünü görmüş ve bu nedenle bazıları hammaddelere ya da denizaşırı pazarlara erişim için emperyalist uluslara bağımlı hale gelmiştir. Teori Diplomat ve denizcilik düşünürü James Cable 1971 ve 1993 yılları arasında yayınladığı bir dizi eserde gambot diplomasisinin doğasını ortaya koymuştur. Bu çalışmalarında bu olguyu "uluslararası bir anlaşmazlığın ilerletilmesinde ya da kendi devletlerinin toprakları veya yargı yetkisi dahilinde yabancı uyruklulara karşı avantaj sağlamak veya kaybı önlemek amacıyla savaş eylemi dışında sınırlı deniz gücü kullanımı veya tehdidi" olarak tanımlamıştır. Cable ayrıca bu kavramı dört temel alana ayırmıştır: 'Kesin Güç:' bir oldu-bitti (fait acompli) yaratmak veya ortadan kaldırmak için gambot diplomasisinin kullanılması. Amaçlı Güç:' hedef hükümet ya da grubun politikasını ya da karakterini değiştirmek için deniz gücünün uygulanması. Katalizör Güç:' bir nefes alma alanı satın almak veya politika yapıcılara daha fazla seçenek sunmak için tasarlanmış bir mekanizma. İfade Gücü:' donanmaların siyasi bir mesaj göndermek için kullanılması. Gambot diplomasisinin bu yönü Cable tarafından küçümsenmiş ve neredeyse göz ardı edilmiştir. "Savaş gemisi" terimi, deniz gücü projeksiyonu anlamına gelebilir - karadaki eşdeğerleri arasında askeri seferberlik (1914'ün kuzey yarımküre yazında Avrupa'da olduğu gibi), uluslararası sınırların yakınında tehdit edici birliklerin yığılması (1940'larda Alman İmparatorluğu tarafından Orta Avrupa'da uygulandığı gibi) veya uygun zamanlanmış ve konumlandırılmış askeri manevralar ("tatbikatlar") sayılabilir. Farklılıklar Gambot diplomasisi, 18. yüzyıldan önce benimsenen ve De jure belli ac pacis (1625) adlı eserinde kuvvete başvurma hakkını temperamenta (uzlaşma) olarak tanımladığı şeyle sınırlayan Hugo Grotius'tan etkilenen görüşlerle tezat oluşturmaktadır. Gambot diplomasisi, ikili ve çok taraflı ilişkilerin geliştirilmesinde olumlu sonuçlar elde etmek için savunma yelpazesindeki kaynakların barışçıl bir şekilde uygulanması olarak anlaşılan "savunma diplomasisinden" farklıdır. "Askeri diplomasi" bunun bir alt kümesidir ve yalnızca askeri ataşelerin rolüne ve ilgili faaliyetlerine atıfta bulunma eğilimindedir. Savunma diplomasisi askeri operasyonları içermez, ancak uluslararası personel değişimleri, gemi ve uçak ziyaretleri, üst düzey katılım (örn, bakanlar ve üst düzey savunma personeli), eğitim ve tatbikatlar, güvenlik sektörü reformu ve ikili askeri görüşmeler gibi diğer savunma faaliyetlerini kapsar. Günümüzde Uygulamaları [[Dosya:US Navy 000722-N-7412M-005 USS Eisenhower ^ USS George Washington.jpg|küçükresim|right|Nimitz sınıfı George Washington uçak gemisi, güçlü bir amiral gemisi dir halen hizmettedir.]] [[Dosya:Usaf.e3sentry.750pix.jpg|right|küçükresim|E-3 AWACS, genellikle günümüzün gambot diplomasisinde kullanılan gözetleme ve radar uçakları]] Gunboat diplomasisi bir hegemonya biçimi olarak kabul edilir. Amerika Birleşik Devletleri 20. yüzyılın ilk on yılında askeri bir güç haline geldikçe, gambot diplomasisinin Rooseveltian versiyonu, Büyük sopa diplomasisi (Big Stick Diplomacy), kısmen dolar diplomasisi tarafından değiştirildi: büyük sopanın yerine Amerikan özel yatırımının "sulu havucu" geçti. Bununla birlikte, Woodrow Wilson'ın başkanlığı sırasında, özellikle 1914'te Meksika Devrimi sırasında ABD Ordusunun Veracruz'u işgali örneğinde olduğu gibi, geleneksel gambot diplomasisi uygulanmıştır. Soğuk Savaş sonrası dünyada silahlı diplomasi, ABD Donanması'nın ezici deniz gücü nedeniyle hala büyük ölçüde deniz kuvvetlerine dayanmaktadır. ABD yönetimleri, kamuoyunu etkilemek için başlıca donanma filolarının konumunu sık sık değiştirmiştir. Bill Clinton yönetimi 1990'lardaki Yugoslav savaşlarında (Tony Blair yönetimiyle ittifak halinde) ve başka yerlerde denizden fırlatılan Tomahawk füzelerini ve E-3 AWACS havadan gözetleme uçaklarını daha pasif bir askeri varlık gösterisinde kullanarak daha acil diplomatik noktalara değinmiştir. Henry Kissinger, ABD Dışişleri Bakanı olarak görev yaptığı dönemde konsepti şu şekilde özetlemiştir: "Bir uçak gemisi 100.000 ton diplomasidir." Önemli örnekler 18. yüzyıl Anson'un 1741 yılında Canton'a yaptığı ziyaret 19. yüzyıl İkinci Berberi Savaşı (1815) Haiti tazminatı tartışması (1825) Pastane Savaşı (1838-39) Afyon Savaşları (1840, 1856) Don Pacifico Olayı (1850) İkinci Anglo-Burma Savaşı (1852) Birleşik Devletler Donanması tarafından Japonya'nın Açılması Komodor Matthew C. Perry ve Kara Gemiler (1853-54) Paraguay seferi (1858-9) Şimonoseki Bombardımanı (1863-1864) Christie Affair (1861-1865) Kore'de Shinmiyangyo (1871) Ganghwa Adası olayı (1875) Tonkin Flotilla (1883)[[Dosya:British ships in Canton.jpg|küçükresim|Kraliyet Donanması gemileri 1841'deki Birinci Afyon Savaşı sırasında Canton'da]] Alman Doğu Afrikası (1885) Môle Saint-Nicolas olayı (1889-1891) 1890 İngiliz Ültimatomu Baltimore krizi (1891) 1893 Fransa-Siyam Savaşı Anglo-Zanzibar Savaşı (1896) Luders Olayı (1897) Yangtze Nehri Devriyesi (1850'ler-1930'lar) Hawaii Krallığının ABD'ce ele geçirilmesi (1893) 20.Yüzyıl [[Dosya:Go Away Little Man Charles Green Bush.jpg|küçükresim|upright|1903 karikatürü, "Go Away, Little Man, and Don't Bother Me", Başkan Roosevelt'in Panama Kanal Bölgesi'ni almak için Kolombiya'ya gözdağı vermesini tasvir eder.]] 1902-1903 Venezuela krizi Panama'nın Kolombiya'dan ayrılması Büyük Beyaz Filo (1907) Agadir Krizi (1911) Veracruz'un İşgali (1914) Danzig krizi (1932) I. Tayvan Boğazı Krizi (1954-55) II. Tayvan Boğazı Krizi (1958) Vantage Operasyonu (1961) Doğu Pakistan'ın Kurtuluşu (1971) III. Tayvan Boğazı Krizi (1995-96) 21.Yüzyıl Spratly Adaları anlaşmazlığı Kaynakça Kategori
iplomasi türleri Kategori:Emperyalizm
iplomasi türleri Kategori:Emperyalizm