Gelişmiş ülke

[bullvar_katip]

[[Dosya:IMF advanced UN least developed.svg|küçükresim|450px| Bu sınıflandırma, IMF ve BM tarafından yapılmıştır.]] Gelişmiş ülke, bazı kriterlere göre yüksek düzeyde gelişme göstermiş ülkeler için kullanılan bir terimdir. Hangi kriterlerin kullanılacağı ve hangi ülkelerin gelişmiş olarak tanımlanması gerektiği büyük bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Ekonomik kriterler genel olarak değerlenirmelerde baskın olmaktadır. Bu kriterlerin en çok kullanılanlarınan biri kişi başına düşen millî gelirdir; yüksek millî gelire sahip ülkeler gelişmiş ülke olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir ekonomik kriter sanayileşme düzeyidir; sanayi sektörünün egemen olduğu ekonomiler gelişmiş sayılmaktadır. Günümüzde başka bir kriter, ekonomik ölçümü, millî geliri, eğitim ve sağlık düzeyini kombine eden İnsani Gelişme Endeksi daha egemen olmuştur. Bu kritere göre yüksek insani gelişmişlik endeksine sahip ülkeler daha gelişmiştir. Ama her kriterde olduğu gibi bu kriterde de anomaliler bulunmaktadır. Bu kriterlere uymayan ülkeler genel olarak gelişmekte olan ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Benzer terimler Gelişmiş ülkeye benzer terimler olarak ileri ülke, sanayileşmiş ülke veya birinci dünya ülkesi gibi terimlerde kullanılmaktadır. Sanayileşmiş ülke terimi biraz belirsiz olabilir çünkü sanayileşme sürekli devam eden bir süreçtir. Dünyada ilk sanayileşen ülke Büyük Britanyadır, sonrasında diğer Batı Avrupa ülkeleri ve ABD takip etmiştir. Fakat Jeffrey Sachs'a göre, şu anda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki fark 20. yüzyıl sırasında oluşmuştur. Tanım Birleşmiş Milletler eski genel sekreteri Kofi Annan, gelişmiş ülke terimini şu şekilde tanımlamıştır: "Gelişmiş bir ülke, bütün vatandaşlarına güvenli bir ortamda özgür ve sağlıklı bir hayat yaşamaya olanak sağlayan ülkedir". Ama Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü'ne göre gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ayrımını yapmak için belirlenmiş bir kural yoktur. Ayrıca gelişmiş ve gelişmekte terimlerinin istatistiksel kolaylık için olduğunu ve bir ülkenin gelişmişlik aşaması hakkında bir yargı bulundurmadığını da eklemektedir. İnsani Gelişme Endeksi [[Dosya:Countries by Human Development Index category (2020).png|küçükresim|350x350pik|İnsani Gelişme Endeksi kategorilerini temsil eden dünya haritası (2019 verilerine dayanarak, 2020'da yayınlanmıştır). ]] İnsani Gelişme Endeksi (Human Development Index, HDI), dünyadaki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçüdür. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın 2019 İnsani Gelişme Raporu, 9 Aralık 2019'da yayınlandı ve 2018 tahminlerine göre İGE değerlerini hesapladı. Aşağıda "çok yüksek insani gelişme"ye sahip ülkelerin listesi yer almaktadır: = artan. = sabit. = azalan. Parantez içindeki rakamlar, ülkenin 2017 yılındaki sıralamaya göre yükseldiği (yukarı veya aşağı) sıra sayısını temsil eder. IMF'ye göre gelişmiş ekonomiler küçükresim|sağ|300px| IMF'ye göre aşağıdaki listede bulunan 35 ülke gelişmiş ekonomiler sınıfında yer almaktadır. Kaynakça Dış bağlantılar IMF (ileri ekonomiler) The Economist (quality of life survey) The World Factbook (gelişmiş ülkeler) United Nations Statistics Division (definition) United Nations Statistics Division (developed regions) World Bank (high-income economies) Kategori:İnsan coğrafyası Kategori:Ekonomik coğrafya Kategori:Kalkınma