Göktürkçe

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

GökTürkçe, Göktürk Türkçesi, Köktürk Türkçesi veya KökTürkçe, Türkçenin bilinen ve yazılı metinleri ele geçirilebilen en eski dönemine verilen isimdir. Eski Türkçe adlı dönemin ilk kısmını oluşturur. Devamında Eski Uygur dönemi yaşanmıştır. Adlandırma GökTürkçe, genel olarak Orhun ve Yenisey Yazıtları'nın yazıldığı dil için kullanılmaktadır. Tarih GökTürkçe, 552-744 yılları arasında Moğolistan'da yaşayan Göktürkler'in (Tukyular) yazdığı alfabedir. GökTürkçe yazılı belgeler 2. Göktürk Devleti döneminden kaldığından GökTürkçe kağanlığın resmî alfabesi hâlinde olmuştur. Kısacası, bu dönem, Göktürk Kağanlığı’nın hüküm sürdüğü dönemin sonuna kadar süren evreyi kapsar. Göktürkçenin en dikkat çeken özellikleri, kelime başlarındaki /t/ ve /k/ seslerinin henüz ötümlüleşmemiş; kelime içindeki /d/ sesinin ise sızıcılaşmamış olmasıdır. Bu dönemde Türkçedeki asli uzunlukların belirtileri hâlâ gözlemlenebilir durumdadır. Söz varlığı Eski Türkçenin bu alt döneminin söz varlığı, bilim dünyasınca bulunan eserlerden tespit edilmiştir. Tespit edilen metinlerin söz varlığının büyük çoğunluğu Türkçe kökenli sözleri içermekle birlikte Türk dilleri araştırmacısı Mehmet Ölmez'e göre yaklaşık %20'si Göktürklere komşu kültürlerden alıntılanmıştır. Ölmez alıntı kelimelerin başta Çince olmak üzere Soğdca, Moğolca ve Tibetçe gibi dillerden geldiği sonucuna ulaşmıştır. Göktürkçe, ardılı Eski Uygurcaya kıyasla çok daha az sayıda Soğdca sözcük içermekte, ancak daha fazla Çince kökenli kelime ihtiva etmektedir. Bu Eski Uygurların Maniheizmi benimsemesine bağlanmıştır. Yazı Göktürkçe denilen dönem, Orhun alfabesi ile kayda alınmıştır. Bu alfabede 38 harf vardır. Bunlardan dördü ünlü, otuz dördü de ünsüzdür. Beş tane de harf bileşiği vardır: lt, ny, nç, nt, ng. Göktürkçede harfler birbirlerine bitişik yazılmamışlardır; kelimeler, aralarına üst üste iki nokta

) konularak ayrılmıştır. Sözcük başında ve içinde de ünlüler yazılmamıştır. Buna karşılık sözcük sonundaki ünlüler daima belirtilmiştir. Orhun alfabesinin kökeni konusunda değişik görüşler ileri sunulmuştur. Kimi Türkolog ve dil bilimciler bu alfabenin Run harflerinden ya da Asur, Likya, Hitit alfabelerinden türetildiği görüşünü savunmuşlardır. Bazı diğer bilim adamları da Türk damgalarından doğduğu görüşünü benimsemişlerdir. Göktürk Yazıtları'ndaki harfleri çözmeyi başaran bilim insanı, Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen'dir. Diğer Türk dilleri ile karşılaştırılması Eserler Yenisey Yazıtları Elegeş Yazıtları Çoyr Yazıtı Ongin Yazıtı Tonyukuk Yazıtı Kül Tigin Yazıtı Bilge Kağan Yazıtı Bömbögör Yazıtı Taryat Yazıtları Metin örnekleri Ayrıca bakınız Göktürk Kağanlığı Orhun alfabesi Bilge Kağan Yazıtı Kül Tigin Yazıtı Tonyukuk Yazıtı Dış bağlantılar Göktürkçe Alfabe Deneme Sayfası Göktürkçe ve Göktürk Yazısı Göktürkçe Öğreniyorum - Görüntülü Dersler Göktürkçe Ses ve Şekil Bilgisi Orhun Yazıtları Kaynakça Kategori:Türk dili tarihi Kategori:Türkçenin dönemleri Kategori:Göktürkler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Göktürkçe

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi