Gözebaşı, Şenkaya

[bullvar_katip]

Gözebaşı, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir mahalledir. Tarihçe Gözebaşı ile İçmesu köylerinin eski adı Hamas'tır. Bu yer adı Gürcüce kaynaklarda Hamasi (ჰამასი) biçiminde geçer. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Gözebaşı köyü Hamas-i Ulya (هاماس علیا / Yukarı Hamas), İçmesu köyü ise Hamas-i Süfla (هاماس سفلا / Aşağı Hamas) olarak kaydedilmiştir. Yukarı Hamas köyü, orta çağda Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinin köylerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Yukarı Hamas, "Hamas-i Ulya" adıyla Oltu sancağının Bardız (Bardusi) nahiyesine bağlıydı. Aşağı Hamas köyünde 24 Hristiyan hane yaşarken, Aşağı Hamas köyü boşalmış, insansız hale gelmişti. Yukarı Hamas köyünün daha sonra yeniden iskân edildiği anlaşılmaktadır. Nitekim Osmanlı idaresinin Oltu sancağında askere alma ve vergi toplama amacıyla 1835 yılında erkek nüfusunu tespiti sırada köyde 25 hanede 115 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Yukarı Hamas köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 230 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Yukarı Hamas ve Aşağı Hamas köyleri, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Hamaslar" (هاماسلر) adıyla tek köy olarak kaydedilmiştir. Bu sırada bu iki yerleşim Kars vilayetinin Sarıkamış kazasının Bardız nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında Yukarıhamas adıyla ayrı bir köy olarak aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 561 kişiden oluşuyordu. 1946 yılında Şenkaya ilçe olunca, Yukarı Hamas köyü Sarıkamışt'an alınıp Şenkaya ilçesine bağlandı. Hamas veya Hamasi "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Gözebaşı olarak değiştirilmiştir. Gözebaşı köyünün nüfusu 1965 yılında 372 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 200 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Erzurum iline 146km, Şenkaya ilçesine 40km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Şenkaya'nın mahalleleri