Guba Ayaklanması (1920)

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Guba Ayaklanması — Azerbaycanlıların 1920'de Sovyet işgaline karşı ayaklanması. Hamdulla Afandi Afandizadeh, Kaçak Mail ve ADR ordusu subayı Afandiyev, yaklaşık üç hafta süren ayaklanmanın liderleriydi. Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze ayaklanmayı bastırmak için bölgeye görevlendirildi. Haftalarca süren eşitsiz çatışmalardan sonra isyancılar yenildi. Ayaklanma sırasında birçok köy yakıldı ve 400-500 köylü öldürüldü. Hakkında İsyanın başlaması 23 Ağustos 1920'de Azerbaycan'ın Guba ilçesine bağlı Kuzun köyünün sakinleri silahlı ayaklanma çıkardı. 2 polisi öldürerek yeni Sovyet hükûmetine itaatsizliklerini ilan ettiler. Bu ayaklanmayı önlemek için ilçe heyeti, 4. Süvari Alayı'ndan 45 silahlı kuvvet (30 süvari, 15 piyade) müfrezesini Kuzun köyüne gönderdi. Ancak müfreze isyanı bastıramadı ve ağır kayıplar verdi. Müfrezeden sadece altı kişi kurtuldu. Guba askeri komiseri, Kuzun köyünde Sovyet iktidarını yeniden kurmak için bir makineli tüfek de dahil olmak üzere birlikler gönderdi. 26 Ağustos'ta Kuzun köyündeki isyancılar ile Sovyet güçleri arasında yeni bir savaş çıktı. Köylüler yine Sovyet güçlerine direndiler. 29 Ağustos'ta Sovyet güçleri ile isyancılar arasında Guba'nın 4 verstinde yeni bir çatışma yaşandı. 100 kişilik Sovyet kuvvetleri önemli kayıplar verdi. Ağustos ayının sonunda ve Eylül ayının başında silahlı bir isyancı grubu kuruldu. Cumhuriyet Ordusu'ndan Yarbay Efendiyev'in komutasındaki müfrezede Türk subayları da bulunuyordu. İsyancılar çok sayıda makineli tüfek ve saldırı tüfeği almıştı. 3 Eylül sabahı saat 7'de isyancılar Devechi-Haçmaz'a saldırdı. 7. süvari birliği önlerine çıkarıldı. Gergin bir savaşın ardından Sovyet-Bolşevik savaşçıları konumlarını koruyabildiler. Ancak 4'ü öldürüldü ve 4 Lewis makineli tüfek ele geçirildi. Bolşeviklerin zırhlı bir treni de Haçmaz'ın yakınında durdu. Bu da onların imkanlarını artırdı. İsyancılar, zırhlı trendeki topların ateşi onlara ulaşmayacak şekilde konumlandı. Çarxi istasyonu çevresinde yeni rejime katılmayan silahlı bir yerel halk grubunun örgütlendiği istihbarat bilgilerinden biliniyordu. Guba bölgesindeki güçlü grublardan birinin başında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunun eski milletvekili Hamdulla Efendi Efendizade bulunuyordu. Kendi kardeşi Şemseddin Efendi, Türk subayı İsmail Ali Efendi, millî ordunun subayı Settar Efendiyev Şükür Bey de ayaklanmaya önderlik etti. Ayaklanmanın bastırılması Sovyet rejimi için tehlikeli olan bu ayaklanmalar, 9 Eylül 1920'de Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesinin genel kurulunda ciddi şekilde tartışıldı. Plenum, Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze'yi Guba isyanını bastırmak için oraya göndermeye ve Gazanfer Musabeyov'u Guba bölgesinin olağanüstü komiserliğine atamaya karar verdi. Bölgenin acil durum komiseri Gazanfer Musabeyov, 11 Eylül 1920'de isyanı bastırmak için Guba halkına çağrıda bulundu. Bu çağrıda Hamdulla Bey ve Mail önderliğinde ilçede çıkan ayaklanma ve bastırılması hakkında bilgi verildi. İsyanın daha da büyümesini önlemek için Musabayov, Sovyet yetkilileri adına isyana katılan halka af ilan etti ve silahlı adamları silahlarını teslim etmeye çağırdı. Ayrıca, Sovyet hükûmetine karşı yeni bir isyan çıkarmaya yönelik her türlü girişimin acımasızca bastırılacağını da belirtiyor. Guba'daki Sovyet yetkilileri ve 11. Ordu temsilcileri de ellerinde bulunan silahları toplamaları ve yeni ayaklanmaları önlemeleri için Guba halkına çağrıda bulundular. Bu çağrıda halk, Bolşevik güçlere karşı yapılan propagandaya inanmamaya, Sovyet hükûmetine karşı tavır alan soylulara ve hanlara katılmamaya ve silahlarını yetkililerin temsilcilerine teslim etmeye çağrıldı. 5.000-6.000 kişinin katıldığı Guba isyanı Eylül ayında acımasızca bastırıldı. İsyanı bastırmak için bölgeye gönderilen Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze liderliğindeki operasyonlarda 400-500 köylü öldürüldü. Bazı köyler top ateşi ile ateşe verildi. Guba isyancılarının güçlükle bastırılan büyük silahlı gruplarından birinin lideri Hamdulla Efendi, Şamahı sınırındaki yüksek dağ köylerine çekildi. İsyancı köyler Bolşeviklerin kontrolüne girdi. Kaynakça Kategori:Ayaklanmalar Kategori:1920'de Azerbaycan

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Guba Ayaklanması (1920)

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi