Gümüşhane, Ardanuç

[bullvar_katip]

Gümüşhane, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Eski adı bilinmemektedir. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterde ve sonraki Osmanlı kayıtlarında Gümüşhane olarak geçer. Bununla birlikte köyün sınırları içinde, Şagora (შაგორა) adlı eski bir yerleşme bulunmaktadır. Günümüze sadece kilisesi kalmış olan bu yerleşmenin adı, "orta tepe" anlamındaki Şua Gora'dan (შუა გორა) değişime uğramış olmalıdır. Gümüşhane'nin bulunduğu Klarceti bölgesi, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Osmanlılar burayı 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 55 haneden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmişti. Her hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 275 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu artmış ve 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterinde 69 hane (yaklaşık 345 kişi) kaydedilmiştir. Bu tarihte de köyde 5 hane Müslüman, 64 hane Hristiyan olarak yazılmıştır. Osmanlı Devleti'nin askere alma ve vergi toplama amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde köyde 72 haneden 233 erkek yaşıyordu. Köyün toplam nüfusunu bulmak için bir o kadar da kadın eklenirse, Gümüşhane'nin nüfusunun yaklaşık 466 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Gümüşhane köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresinin de Gumişhane (Гюмишхане) olarak kaydettiği köy, Artvin Okrugu'nun Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. 1886 yılında köyün nüfusu, tamamı "Türk" olarak kaydedilmiş 736 kişiden oluşuyordu. Gümüşhane aynı zamanda, Ahiza, Sagara ve Gümüşhane köylerini kapsayan bir nahiyenin adıydı. Gümüşhane nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) nüfusu ise, 1.581 kişiden oluşuyordu. Nahiyede 8 kişi "Gürcü", diğerleri "Türk" olarak kaydedilmiştir. Gümüşhane, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rus egemenliğinin sona ermesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü hükûmeti Artvin bölgesinden çekilince Gümüşhane fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla Türkiye'ye bırakıldı. Ertesi yıl yapılan nüfus tespitinde Gümüşhane köyünde 81 hanede 295 kişi yaşıyordu. Muvahhid Zeki'nin 1927 yılında yayımlanan kitabında Gümüşhane (كوموشخانە) olarak geçer. Bu tarihte köyün nüfusu 94 hanede yaşayan 405 kişiden oluşuyordu. Gümüşhane köyü, Artvin vilayetinde üzüm bağlarıyla ünlüydü. Gümüşhane köyünde, eski yerleşme yeri olan Şagora'da tek nefli kilise yıkık halde günümüze ulaşmıştır. Köyün güneydoğusunda yer alan ve çatı örtüsü bulunmayan yapının batı duvarı görece sağlamdır; doğu ve güney duvarları tamamen yıkılmış, kuzey duvarının küçük bir parçası kalmıştır. Coğrafya Gümüşhane köyü, Artvin il merkezine 56km, Ardanuç ilçe merkezine 25km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri