Güney Yemen İsyanı

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Güney Yemen İsyanı, Yemen hükûmeti'nin 27 Nisan 2009'dan beri devam eden Yemen Krizi'nin bir parçası olarak güney Yemen'deki hükûmet karşıtı protestoculara ve saldırganlara karşı mücadele verdiği isyan hareketidir. Ayaklanmadan güneyde yer alan ayrılıkçı hareket içerisindeki unsurlar sorumlu tutulsa da, grubun liderleri bağımsızlık hedeflerine barışçıl yollarla ulaşılacağını savunmakta olup, saldırıların hükûmetin kışkırtıcı eylemlerine yanıt olarak sıradan vatandaşlardan geldiğini iddia etmektedir. İsyan, Husi toplulukları tarafından yönetilen ülkenin kuzeyindeki Şii isyanından doğmuştur. Güneyli liderler, birleşmenin ardından 1994'te bir ayrılığa düştüler. Birçok taraf mevcut ayrılık hareketine katılmaktadır. Güneyli ayrılıkçı isyancılar, esas olarak eski Güney Yemen bölgesinde ve aynı zamanda bağımsız güney devletinin bir parçası olmayan Ed-Dali'de faaliyet göstermektedir. BAE, Başkan Abdurabbu Mansur el-Hadi liderliğindeki Yemen hükûmetine destek veren Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun bir üyesi olmasına rağmen Birleşik Arap Emirlikleri, isyancılara destek vermektedir. Ayaklanma İddialara göre isyanın arkasındaki siyasi hareket, Güney Hareketi adlı gruptur. Sürgündeki Güney Yemenli liderler ve muhalefet figürleri tarafından yönetilen bu grup, barışçıl protesto çağrısında bulunmaktadır. Bununla birlikte, protestolar son zamanlarda bazıları silahlı savaşçıların da katıldığı isyana dönüşmüştür. İsyan, Yemen hükûmeti tarafından zaman zaman eski askeri komutanlar ve Güney Yemenli aşiretler de dahil olmak üzere İslamcı gruplarla ilişkilendirildi. Güney Yemen, bazılarının El-Kaide ile bağlantılı olduğuna inanılan, en önemlisi Aden-Abyan İslam Ordusu adlı bir grup olan birkaç cihatçı harekete ev sahipliği yapmaktadır. Arap Yarımadası'ndaki El-Kaide'nin lideri Nasır el-Vuheyşi, Güney Yemen isyan hareketine destek verdi. Ancak Güney Hareketi'nin liderleri, El-Kaide ile herhangi bir bağlantıları olmadığını belirtti. Bu konuda birçoğu, Ali Abdullah Salih hükûmetinin, Güney Hareketi'nin El-Kaide ile bağlantısı iddiasını uluslararası destek kazanmak için bir araç olarak kullandığını belirtir. Bu tür suçlamalara bir yanıt olarak güney hareketinin liderlerinden biri olan Tarık el-Fadhli, hareketin El-Kaide ile bağlantısı olmadığını YouTube'da Amerikan bayrağını milli marşla birlikte yerleşkesinin üzerine diktiği bir videoyla göstermek istedi. Güney Hareketi Yüksek Konseyi başkanı Fadi Hasan Ahmed Baoum da dahil olmak üzere hareket içinde birçok lider yer almaktadır. Fadi Hasan, tutuklandı ancak daha sonra Yemenli yetkililer tarafından serbest bırakıldı. Olay çizelgesi 2009–2011 isyanları 2009 Nisan 2009 28 Nisan 2009, Mukalla'da isyancı militanların bir kontrol noktasına saldırması sonucu 14 kişi yaralandı ve 1 asker öldü. Mayıs 2009 3 Mayıs 2009, isyancı militanların düzenlediği bombalı saldırıda bir kişi öldü, 4 kişi yaralandı. 4 Mayıs 2009, Güney Yemenli silahlı protestocular 1 askeri öldürdü. Haziran 2009 8 Haziran 2009, Güneydeki protestolar sırasında 2 kişi öldü ve 4 kişi yaralandı, toplam 11 asker ile 11 sivil öldü. Temmuz 2009 25 Temmuz 2009, Dhaleh'de protestocularla polis arasında çıkan çatışmada 1 kişi öldü, 4 kişi yaralandı. 28 Temmuz 2009, silahlı bir grup güneyde bir hükûmet kontrol noktasına saldırıp 4 Yemen askerini öldürüldü. Bir mitingle 16 kişinin ölümüne tepki olarak protesto çağrısı yapan İslamcı lider Tarık el-Fadhli'nin destekçilerinin sorumlu olduğu söylendi. Ekim 2009 25 Ekim 2009, silahlı bir grup Sa'dah'ta öldürülen bir askerin cesedini taşıyan bir aracı pusuya düşürdü, pusuda 2 asker öldü ve 3 asker yaralandı. Kasım 2009 1 Kasım 2009, silahlı isyancılar Abyan'daki güvenlik birlikleri karargahına saldırarak 1 askeri öldürdü ve Abyan Vali Yardımcısı Adel Hamoud al-Sabri'yi esir aldı. 2010 Ocak 2010 24 Ocak 2010, Yemen'in güneyindeki Shabwa eyaletinde, bir kontrol noktasına düzenlenen saldırı sonrasında Yemen güvenlik güçlerinin üç üyesi öldürüldü. 25 Ocak 2010, bir polis öldü, 11 polis ve 3 öğrenci yaralandı. 27 Ocak 2010, isyancılar El-Ghaydah'ta bir polis memurunu vurarak öldürdüler. Şubat 2010 1–24 Şubat 2010, Güney Yemen'de hükûmet baskısıyla 130 isyancı tutuklandı. 13 Şubat 2010, Lahij eyaletinin El-Hawta şehrinde çıkan isyanda bir kişi öldü, 7 kişi yaralandı. Hawta güvenlik müdürü Ali Ammar'a göre: "İsyancılar yolları kapattı, rastgele ateş açtı ve bir güvenlik devriyesine el bombası atarak bir vatandaşı öldürdü bir vatandaşı yaraladılar." 17 Şubat 2010, Tarık el-Fadhli, 20 Şubat'tan itibaren Güney Yemen ayaklanmasının bir sonraki aşamasının kitlesel protestolar sonucu başlayacağını duyurdu. 20 Şubat 2010, isyancılar bir hükûmet konvoyuna pusu kurup bir adli soruşturma birimi müdürü ve korumalarından birini öldürdüler, üç kişi yaralandı. El-Dalea'da ayrı bir olayda güvenlik güçleri ile silahlı kişiler arasında çatışma çıktı. 22 Şubat 2010, Güney Yemenli Faris al-Dhama, Yemen hükûmeti tarafından tutuklandı ve öldürüldü. 23 Şubat 2010, Dhale Eyaletinde bir asker isyancılar tarafından öldürüldü. 26 Şubat 2010, Abyan vilayetinde pusuya düşürülen bir asker öldürüldü. 27 Şubat 2010, Yemen hükûmeti, Yemen'in güneyinde olağanüstü hal ilan etti. Bu karar, askerlere yönelik saldırılardaki artışın ardından gelmiştir. Mart 2010 1 Mart 2010, El Kaide ile bağlantılı olduğu belirtilen Güney Yemenli aktivist, iki polis memuru evine düzenlenen silahlı saldırıda öldürüldü, bir polis yaralandı. 11 Mart 2010, polisle çıkan çatışmada 6 polis yaralandı, iki militan öldü, 10 militan yaralandı. Nisan 2010 1 Nisan 2010, Daleh'te isyancı Güney Yemen Bağımsızlık Hareketi'ne bağlı mahkûmlar ile gardiyanlar arasında çıkan tartışma bir bombanın atılması, kırk kadar mahkûmun firar etmesiyle sonuçlandı. 15 Nisan 2010, Daleh şehrinde bir gösteri sonrasında çıkan isyanda iki militan yaralandı. Haziran 2010 4 Haziran 2010, isyancılar tarafından düzenlenen bir saldırıda Yemenli bir albay ve iki koruması öldürüldü. 20 Haziran 2010, İki polis öldürüldü. 23 Haziran 2010, Dhaleh vilayetinde çıkan çatışmada üç asker öldürüldü. 24 Haziran 2010 Dhaleh vilayetinde çıkan çatışmalarda üç asker ve bir sivil öldü, sekiz kişi de yaralandı. 25 Haziran 2010, Aden'de hükûmet karşıtı protestolar sırasında çıkan çatışmada bir Güney Hareketi isyancısı güvenlik güçleri tarafından öldürüldü. Temmuz 2010 7 Temmuz 2010, Aden'de polisin hükûmet karşıtı protestoyu dağıtmaya çalışması sırasında iki eylemci öldü ve dört kişi yaralandı. 27 Temmuz 2010, isyancılar Lahij'de bir güvenlik devriyesini pusuya düşürerek dört askeri öldürdü ve dokuz askeri yaraladı. Eylül 2010 5 Eylül 2010, Yemen'in güneyindeki Lahij vilayetinde güvenlik güçleri ile militanlar arasında çıkan çatışmada iki kişi öldü, yedi kişi de yaralandı. Aralık 2010 17 Aralık 2010, Lahij vilayetindeki Habilain'de Güney Hareketi üyesi Abbas Tanbaj'ı vurarak öldürmesinin ardından çıkan çatışmalarda dört Yemen askeri ve bir subay öldü. Beş asker, iki militan ve bir sivil olmak üzere sekiz kişinin daha yaralandığı bildirildi. 2011 Ocak 2011 8 Ocak 2011, Güney Hareketi militanları Lahij vilayetinin El Malah semtindeki bir kontrol noktasına saldırdı. 10 Ocak 2011, Lahij vilayetinde çıkan çatışmada iki asker öldü. 12 Ocak 2011 Lahij vilayetinde güneyli isyancılar ile askerler arasında çıkan çatışmada dört Yemen askeri öldü, on kişi yaralandı. 13 Ocak 2011, Güney Hareketi destekçileri, gözaltına alınan militanların serbest bırakılması talebiyle Hadramawt vilayetindeki Mukallah'ta gösteri yaptı. Bir militan öldürüldü ve iki kişi yaralandı. 16 Ocak 2011, Lahij vilayetine bağlı Habilain'de çıkan çatışmada bir kadın öldü, yedi sivil de yaralandı. Ordu, çatışmalarda dört askerinin yaralandığını bildirdi. 2011 Yemen Devrimi 24 Şubat 2011, Abyan vilayetinin Lawder şehrinde Güney Hareketi'nin düzenlediği protesto sırasında bir sivil öldürüldü. 4 Nisan 2011, güneyli isyancılar güneydeki Lahij vilayetindeki askeri kontrol noktalarına baskın düzenledi. Çatışmalarda bir asker öldü, beş asker yaralandı. 20 Nisan 2011 Aden vilayetinin Khormaksar şehrinde bir protesto gösterisine silahlı kişiler güvenlik güçlerine saldırdı, bir asker öldü, en az dört kişi yaralandı. Bazı tanıklar, silahlı kişilerin Güney Hareketi ile bağlantılı olduğunu bildirdi. 10 Haziran 2011, Güney Hareketi'nden şüphelenilen militanlar, Lahij vilayetindeki al Habilain'in dışındaki bir askeri kontrol noktasına saldırdı. 16 Haziran 2011, Güney Hareketi ile bağlantılı silahlı kişiler Lahij vilayetinde iki Yemen askerini öldürdüler. 24 Haziran 2011, Güney Yemen militanlarının öncülüğünde düzenlenen saldırıda en az üç asker ve bir yoldan geçen kişi öldü. A famous Southern separatist leader Jeyab al Saadi was killed when security forces opened fire on the funeral procession in Aden. 320px|küçükresim|right|Güney Yemen direnişinin varlığının olduğu bölgeyi gösteren Mart 2012'deki durum 1 Temmuz 2011, Aden'de bir ordu mevziine düzenlenen saldırıda Güney Hareketi'nden silahlı bir militan öldürüldü. Çatışmada 3'ü asker olmak üzere 6 kişi yaralandı. 9 Temmuz 2011, Güney Hareketi, bir güvenlik devriyesine pusu kurarak Yemenli bir subay ve iki askeri öldürmekle suçlandı. Saldırıda 2 sivil de yaralandı. 23 Ağustos 2011, Güney Hareketi'nin desteklediği silahlı aşiretler Lahj'da bir hapishaneyi ele geçirdi. Hükûmet güçleri ağır ateşe karşı koyamadı ve teslim oldu. 20'den fazla mahkum serbest bırakıldı. Devrim sonrası (2012) Husiler gibi güney hareketi, Genel Halk Kongresi ile Al-Islah arasında Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi aracılı bir anlaşmayı reddetti ve Abdrabbuh Mansur Hadi'yi tek aday olarak bırakarak 21 Şubat 2012 cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etti. 2014 17 Ocak 2014, Yemenli askerler ile isyancı militanlar arasında Cuma günü Yemen'in güneyinde çıkan çatışmalarda, her iki taraftan kaynaklara göre ikisi asker olmak üzere dört kişi öldü. 30 Ocak 2014, Güney Yemen, Daleh'te ordu ayrılıkçılarla çatıştı ve iki asker olmak üzere dört kişi öldü. 5 Şubat 2014, askeri bir araca düzenlenen saldırıda kimliği belirsiz silahlı kişiler dört Yemenli askeri öldürdü. 7 Şubat 2014, Yemenli aşiretler, güneydoğuda aşiret milisleri tarafından havaya uçurulan bir petrol boru hattını onarmak için gönderilen tamirci teknisyenlere eşlik eden bir askeri konvoyu pusuya düşürdü, dört asker öldü ve çok sayıda kişi yaralandı. 18 Şubat 2014, Yemen Savunma Bakanlığı, Dalea şehrinde silahlı kişilerle Yemenli askerler arasında çıkan çatışmada dokuz kişinin öldüğünü bildirdi. 9 Mart 2014, militanların Güney Yemen'de bir askeri yerleşkeye saldırmaya çalıştıkları sırada çıkan çatışmada en az iki Yemen askeri ve dört militan öldü. 7 Ağustos 2014, askeri ve yerel yetkililer, güneydoğudaki Hadramawt vilayetinde iki ordu karakoluna düzenlenen saldırılarda 11 militan ve dört Yemen askerinin öldürüldüğünü bildirdi. 2017 Nisan 2017 sonunda Aden Valisi Aidarus al-Zoubaidi, Cumhurbaşkanı Abdrabbuh Mansur Hadi tarafından kendisine sadakatsizlik nedeniyle görevden alındı. 3 Mayıs 2017'de Aden'de Hadi'nin kararını protesto etmek için büyük mitingler düzenlendi. 2018 28 Ocak 2018 – Yemen Hükûmeti ile Güney Geçiş Konseyi arasındaki Aden Savaşı başladı 30 Ocak 2018 – Güney Geçiş Konseyi, Aden'i ele geçirdi. 2019 29 Ağustos 2019 – Aden ve Zinjibar, Güney Geçiş Konseyi tarafından kontrol edilmekte. 2022 7 Ağustos 2022 – Güney Geçiş Konseyi, Ayban vilayetinde saldırı başlattı. Ayrıca bakınız Yemen Devrimi Güney Hareketi Kaynakça Dış bağlantılar Demystifying Yemen's Conflict (Midwest Diplomacy) Timeline: Yemen (BBC) YEMEN: The conflict in Saada Governorate – analysis , IRIN, 24 Temmuz 2008 Kategori:Yemen'deki ayaklanmalar Kategori:2010'da çatışmalar Kategori:2011'de çatışmalar Kategori:2012'de çatışmalar Kategori:2013'te çatışmalar Kategori:2014'te çatışmalar Kategori:2010'larda Yemen Kategori:2009'da çatışmalar Kategori:2015'te çatışmalar Kategori:Yemen Krizi Kategori:2016'da çatışmalar Kategori:2017'de çatışmalar Kategori:2018'de çatışmalar Kategori:2019'da çatışmalar Kategori:2020'de çatışmalar Kategori:2021'de çatışmalar Kategori:2022'de çatışmalar Kategori:2023'te çatışmalar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Güney Yemen İsyanı

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi