Güneydoğu Anadolu Bölgesi

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir. Bölgenin en gelişmiş şehri ve merkez nüfusu bakımından en büyük şehri Gaziantep’tir ve bölgenin lokomotif şehri olarak bilinmektedir. Bölgenin toplam nüfus bakımından en büyük şehri Şanlıurfa'dır. En büyük ilçesi Gaziantep'in Şahinbey ilçesidir. En gelişmiş ilçesi ise yine Gaziantep'in Şehitkamil İlçesidir. Bölgenin yemek kültürü Türkiye'nin en güzel mutfaklarından oluşur. Gaziantep gastronominin başkenti ünvanını taşır ve UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Programı’na ilk giren şehrimiz olarak bilinir. Rumkale ve Halfeti bölgenin en önemli turizm noktalarıdır.Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2 bölümden oluşur. Orta Fırat Bölümü ve Dicle Bölümü olarak ikiye ayrılır. Bölgenin Gaziantep ve Kilis tarafında Akdeniz İklimi hüküm sürer. Fıratın Doğu kıyısındaki dağlar ve tepeleri aşamadığından dolayı iklim Karasal İklime döner. Fırat'ın doğusunda pamuk yaygın iken natı kısmında zeytin , Antep fıstığı , nane , üzüm vb. tarım ürünlerinin üretimi yaygındır. Bölgenin doğu kısmında yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlı geçer. Batı kısmında yazlar kurak ve sıcak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçmektedir.[[Dosya:Mount Nemrut.jpg|küçükresim|250px|Nemrut Dağı, Kâhta, Adıyaman]] [[Dosya:City Wall and Battlements - Diyarbakir - Turkey (5777328071).jpg|küçükresim|250px|Diyarbakır surundaki Keçi Burcu]] [[Dosya:Gaziantep.jpg|küçükresim|250px|Gaziantep Kalesi]] [[Dosya:Mardin P1040528 20080424181756.JPG|küçükresim|250px|Eski Mardin]] [[Dosya:Balikli Göl 03.jpg|küçükresim|250px|Şanlıurfa'daki Balıklıgöl]] Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin en düzlük bölgelerinden biri olup, bu düzlükler Arap Yarımadası'nın güneyindeki Hint Okyanusu'na kadar gider. Bölge etli ve baharatlı yiyeceklere sahip olan zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Bölge 6 Şubat 2023Kahramanmaraş Depremlerinden dolaylı olarak etkilenmiştir. Gaziantep ve Adıyaman şehirleri ağır hasar ve büyük yıkımlar almıştır. Şanlıurfa, Kilis ve Diyarbakır şehirlerinde depremin etkileri daha az hissedilmiştir. Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illeri depremden çok az etkilenmiştir. Coğrafya Arazi Yapısı Bölgenin kuzey kesiminde Toros dağ sırasının güney yamaçları ile birlikte ikinci bir kıvrımlı dağ kuşağı uzanır. Bölgenin ortasında 1952 m yükseltiye sahip sönmüş Karacadağ Volkanı yer alır. Bölgenin batısında ise Gaziantep Platosu üzerinde yükselen Kartal Dağları önemli yükseklik yapar. İç kesimlere gidildikçe iklim karasallaşır. Karaca Dağ’ın batısında Harran, Suruç, Ceylanpınar ve Birecik ovaları yer alır. Dicle nehri ve kollarının toplandığı Diyarbakır Havzası çok verimli bir ovaya sahiptir. Diyarbakır ovası Bismil ovası Çınar ovası Silvan ovası Ergani ovası Çermik ovası Kocaköy ovası Eğil kıyı ovasına sahiptir. Karaca Dağ’ın batısındaki Şanlıurfa, Gaziantep, Adıyaman platoları Fırat ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır. Karaca Dağ’ın doğusu ise daha engebeli bir yapı gösterir. Bu bölümün güneyinde Mardin-Midyat Eşiği yer alır. Bölgenin iki önemli akarsuyundan biri olan Fırat, kaynağını Doğu Anadolu Bölgesi’nden alır. Bölgede ise Toroslar’dan gelen Kâhta ve Karadağ’dan gelen küçük akarsularla beslenir. Güneydoğu Toroslar’ın güneye bakan yamaçlarından birçok kol halinde çıkan Dicle Nehri ise bölgenin diğer önemli akarsuyudur. Her iki akarsu da Basra Körfezi’ne sularını boşaltırlar. Bölgede doğal oluşumlu göl yoktur. Ancak Fırat ve Dicle üzerinde kurulmuş baraj gölleri bulunmaktadır. Bölgenin ve ülkenin 2. en büyük baraj gölü olan Atatürk Barajı bu bölge sınırları içinde yer alır. İklim Orta Fırat Bölümü Orta Fırat Bölümünde Gaziantep , Kilis , Şanlıurfa’nın Birecik ve Halfeti içelerinin Fırat kıyı kesminde Akdeniz iklimi görülür. Fırat Nehrinin Doğu kıyılarında Dağların Ve Tepelerin Engel olmasından dolayı Akdeniz iklimi dağları aşamaz ve o bölgeden itibaren Şanlıurfa Bölümünde karasal iklim başlar. Hatta Bazı Coğrafyacılar Akdeniz Bölgesinin Sınırlarını Fırat Nehrinin Batı Kıyılarına kadar olması Gerektiğini Söylemişlerdir. Kış sıcaklık ortalaması, Dicle Bölümü'ne göre sıcak geçer. Bölümün kış sıcaklık ortalaması 0°C'nin altına çok nadir düşer. Yağış en fazla kış mevsiminde görülür. Yıllık yağış tutarı 700mm dir. Yaz aylarında yağışların azalması ve sıcaklığın yüksek olması kuraklığı arttırmıştır. Bölgede Gaziantep , Kilis , Birecik , Ve Halfeti Bölümünde Zeytin , Narenciye ve Palmiye gibi Akdeniz Bitkileri rahatlıkla yetişmektedir. Fırat Nehrinin Batı Bölümünde Gaziantep Kıyılarında Nane Yetiştiriciliği yaygındır Bu Bölgede Üretilen Naneler Türkiyenin %80 Nane İhtiyacını karşılamaktadır. Elifoğlu Ve Keleklioğlu Mahalleleri Nane Üretiminde Önde Gelen Mahallelerdir. Dicle Bölümü Dicle Bölümü'nde karasal iklim etkilidir. Bölümde yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise soğuktur. Bölümün yüksek kesimlerinde kar yağışları görülür. Kış mevsiminde sıcaklık 0°C nin altına düşer. Bölümdeki yıllık yağış miktarı 500–600mm'dir. Son zamanlarda özellikle Diyarbakır çevrelerinde ekonomik anlamda büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Bitki örtüsü Bölgenin doğal bitki örtüsü bozkırdır. İç Anadolu bozkırlarına göre çok fakirdir. Bölgede antropojen bozkırlarda geniş yer kaplamaktadır. Ormanların en az olarak kapladığı bölge olan Güneydoğu Anadolu'da mevcut ormanların büyük bölümü de tahrip edilmiştir. Ekonomi Coğrafi yönden Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) giriş kapısı, sanayisi ve ticari hacmi ile de GAP kalkınmasında temel teşkil eden Gaziantep ve Diyarbakır ekonomik yönden çevresindeki 16 ili etkisi altında tutmaktadır. Tarım ve hayvancılık Bölge ekonomisi Gaziantep dışında tarım ve hayvancılığa dayanır. Geniş düzlüklerin olması bölgede tarım için büyük bir avantaj iken, yaz kuraklığının şiddetli olması üretimi olumsuz etkiler en çok ihtiyaç duyan bölge lös adı verilen çok verimli topraklar bulunur. Bölgenin Dünyada en bilinen tarım ürünü antepfıstığıdır ve Türkiye'de en çok bu bölgede yetişir. Ayrıca badem, buğday, pamuk, keten, susam, nohut, zeytin, incir, karpuz, kırmızı mercimek de yetiştirilir. Bölgede ağırlıklı olarak küçükbaş hayvancılık yapılır. Çok az miktarda sığır yetiştiriciliği de vardır. Ayrıca hayvancılığa dayalı olarak Diyarbakır'da Türkiye'de bir ilk olan Organize Hayvancılık Bölgesi kurulmaktadır. Yer altı zenginlikleri Bölge yer altı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılabilir. Fosfat ve linyitin yanında bölgede petrol de çıkarılır. Batman, Diyarbakır ve Kâhta'da Türkiye'nin önemli petrol yatakları bulunur ve Batman rafinerisinin işlediği petrol bölgeden sağlanır. Bölgede az miktarda taş kömürü de bulunur. İller küçükresim|sağ|250px|Güneydoğu Anadolu Bölgesinin İlleri Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin 9 ili vardır: Gaziantep Diyarbakır Şanlıurfa Batman Adıyaman Siirt Mardin Kilis Şırnak Ayrıca bakınız Türkiye'nin illeri Yukarı Mezopotamya Bereketli Hilal Tur Abdin Güneydoğu Anadolu Projesi Dış bağlantılar Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Kategori:Türkiye'nin coğrafi bölgeleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi