Güvenilmez anlatıcı

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

[[Dosya

aul Gustave Doré (1832-1883) - Baron von Münchhausen (1862) - 009.jpg|sağ|küçükresim|Gustave Doré'un Baron Münchhausen illüstrasyonu: Baron'un masalı gibi uzun masallarda, genellikle güvenilmez anlatıcılar kullanılır.]] Güvenilmez anlatıcı, edebiyatta, filmlerde ya da tiyatro oyunlarında güvenilirliği ciddi anlamda riskli olan anlatıcı. Terim, 1961 senesinde Wayne C. Booth'un The Rhetoric of Fiction eserinde ortaya çıkmıştır. Bu tarz bir anlatım yöntemi yazar tarafından belirli nedenlerle seçilmiş olabilir. Bu genelde seyirciyi ya da okuyucuyu kandırmak içindir. Bu tarzda anlatıcı genelde birinci şahıs anlatıcıdır. Aynı zamanda üçüncü şahıs anlatıcının da güvenilmez anlatı olarak kullanıldığı olur. Bu anlatıcının doğası bazen çok çabuk açığa çıkar. Örneğin; Hikâyenin başında anlatıcı açık bir hataya düşebilir, kuruntulu iddialarda bulunabilir ya da bazen şiddetli akıl hastası olabildiğini kabul eder. Bu anlatım aracının dramatik şekilde kullanımında ise anlatıcı açığa çıkacak gerçeği hikâyenin sonuna kadar erteleyebilir. Güvenilmez anlatıcı için örnekler Tarihsel olaylarda Romanlarda Ken Kesey'in ünlü romanı Guguk Kuşu'nda "Şef" Bromden karakteri şizofrenidir. Ve hikâyeyi anlatırken ara ara akli dengesini kaybederek insanların küçülüp büyüdüğü kısımlar anlatır. Bu kısımlarda duvarlar gülmekte ve ortalığı bir sis kaplamaktadır. Filmlerde Amadeus filminde Antonio Salieri karakterinin yaşlı hali, rakibi Wolfgang Amadeus Mozart'ı öldürdüğünü iddia ettiği için akıl hastanesine kapatılmıştır. Hikâyenin gerçekte var mı olduğunu yoksa sadece Salieri'nin kuruntularından ibaret mi olduğunu bilemeyiz. Hastanede Salieri'nin Mozart'ı öldürdüğüne dair herhangi bir bulgu olmadığından, bu hikâyenin gerçekçiliği özellikle belirsiz kalmıştır. Yurttaş Kane filminde Charles Foster Kane karakterinin hikâyesi, 5 farklı tanıdığı tarafından anlatıldığından ve hepsinin karakter için farklı görüşleri olduğundan belirsizdir. Bu da Güvenilmez anlatıcı(lar)a güzel bir örnektir. Raşomon filminde ölen samurayın hikâyesi birçok farklı anlatıcı tarafından anlatılmaktadır. Ve bu anlatıcıların her biri olayları kendi açılarından ya da kendi çıkarlarına göre anlatır. Bazısı anlattığı hikâyede çaldığı eşyayı saptırırken bazısı gururundan dolayı hikâyeyi kendini şereflendirecek şekilde anlatır. Bu anlatım tarzı Raşomon etkisi olarak Karl G. Heider tarafından incelenmiştir. Olağan Şüpheliler filminde masum görünen ayağı sakat "Roger 'Verbal' Kint" karakteri hikâyeyi film boyunca kendini temize çıkaracak şekilde anlatır. Onu sorgulayan polis memuru ise onun anlattıklarına güvenmiyordur. Lakin mecburen onu serbest bırakırlar. Filmin sonunda Kint karakterini lüks bir arabayla şehir içinde kaybolurken izleyici onun ayağının sakat olmadığını anlar. Televizyonda Çizgi romanlarda Güvenilmez anlatıcıların kullanıldığı eserler Martin Amis - Time - Arrow Emily Brontë - Uğultulu Tepeler Angela Carter - Wise Children Geoffrey Chaucer - Canterbury Hikâyeleri Wilkie Collins - The Moonstone Bret Easton Ellis en belirgin eseri, Amerikan Sapığı William Faulkner - The Sound and the Fury F. Scott Fitzgerald - Muhteşem Gatsby Ford Madox Ford - The Good Soldier Kazuo İshiguro - When We Were Orphans Henry James - Yürek Burgusu James Lasdun - The Horned Man Anita Loos - Gentlemen Prefer Blondes Vladimir Nabokov - Pale Fire Salman Rushdie - Geceyarısı Çocukları Robert Shea & Robert Anton Wilson - The Illuminatus! Trilogy Gene Wolfe'nin en belirgin eseri The Book of the New Sun ve The Fifth Head of Cerberus Güvenilmez bakış açısından ya da açılarından anlatılan filmler; Amarcord, yönetmen Federico Fellini Big Fish, yönetmen Tim Burton Dr. Caligari'nin Muayenehanesi, yönetmen Robert Wiene Fight Club, yönetmen David Fincher Kahraman (2002), yönetmen Zhang Yimou Akıl Defteri, yönetmen Christopher Nolan Rashomon, yönetmen Akira Kurosawa Stage Fright, yönetmen Alfred Hitchcock The Usual Suspects, yönetmen Bryan Singer Kaynakça Kategori:Anlatıbilim Kategori:Anlatı teknikleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Güvenilmez anlatıcı

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi