Hacı Mehmed Adil Arda (1869, Lofça - 1935, İstanbul), Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı. 1869'da Lofça'da doğmuştur. Posta Telgraf müdürü Mehmet Haki Efendi'nin oğludur. Rüştiyeyi bitirdikten sonra 1890 yılında memur olmuştur. Yemen Rüsumat Nezareti Refik-i Saniliğinde ve Hudeyde Rüsumat müdürlüğünde çalışmıştır. 1893'te İstanbul Gümrüğü memurluğuna nakledilmiştir. 1903 yılında İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirmiştir. 1905 yılında Selanik Gümrük müdürlüğü yapmıştır. Bu sırada İttihad ve Terakki Cemiyeti'ne girmiştir. 1908'de Selanik Rüsumat Nazırlığı'na atanmıştır. Selanik Hukuk Mektebi'nde mecelle öğretim üyeliği yapmıştır. 1908 seçimlerinde Tekirdağ'dan mebus seçilmiştir. 1909'da Edirne valiliğine atanmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin "Merkez-i Umumi" üyeliği ve genel sekreterliğe seçildiği için Kasım 1910'da valilik görevinden istifa etmiştir. 1911'de Osmanlı Dahiliye Nazırı atanmıştır. İkinci devre seçimlerinde Gümülcine'den mebus seçilmiştir. Mahmut Şevket Paşa Hükûmetinde Dahiliye Nazırlığı yapmıştır. Edirne kurtarılınca yine buraya vali olarak gönderilmiştir. Üçüncü devre seçimlerinde Bursa'dan mebus seçilmiştir. Halil Bey'in Dışişleri Nazırlığına atanması üzerine, 25 Ekim 1915'te Meclis-i Mebûsan Reisliğine seçilmiştir. Mondros Mütarekesi'nden sonra tutuklanmış ve Malta'ya sürülmüştür. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin çabalarıyla, 1921'de, bu esaretten kurtarılmıştır. Bir süre Almanya'da kalmış ve sonra Ankara'ya gelmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, 17 Haziran 1922'de Adana valiliğine atamıştır. Bir süre sonra Eylül 1922'de Bursa valiliğine nakledilmiştir. Reji idaresi genel müdürlüğü, İnhisar İdare Meclisi Üyeliği, Başkanlığı, Lozan Antlaşması gereğince Türk-Fransız karma hakem mahkemesinde Türk hakimliği, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Müdürlüğü yapmıştır. 8 Şubat 1935'de ölmüştür. Kaynakça Kategori:1869 doğumlular Kategori:1935 yılında ölenler Kategori:Lofça doğumlular Kategori:İstanbul'da ölenler Kategori:Malta sürgünleri Kategori:İttihat ve Terakki üyeleri Kategori:1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanı Tekirdağ üyeleri Kategori:1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı Gümülcine üyeleri Kategori:1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebusanı Bursa üyeleri Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler Kategori:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri