Hanlı, Şavşat

[bullvar_katip]

Hanlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Hanlı köyü eski adı Hantuşeti'dir. Gürcüce bir yer adı olan Hantuşeti (ხანთუშეთი), köyün eski sakinleri olan Hantuşidze (ხანთუშიძე) ailesinden gelir. Bu yer adı Türkçeye Hantuşet olarak girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı Müslim nüfus defterinde ve Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Hantuşet (خانتوشت) olarak geçer. Hantuşeti köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürüclerden ele geçirmiştir. Köyde ortadan kalkmış olan kilise ve yıkık haldeki kale bu dönemden kalmış olmalıdır. Nitekim Tbetis Sulta Matiane (12-16. yüzyıl) olarak bilinen Tbeti Kilisesi'nin bağışçıları listesinde de köyün adı geçer. Bu elyazmasında Hantuşisdze soyadını taşıyan Kvirike, Okropiri, İosebi ve Giorgi Tbeti piskoposluğunun kilisesine bağışta bulunmuşlardır. Hantuşeti, 1835 tarihli Müslim nüfus defterine göre Çıldır Eyaleti'nin Şavşat (Satlel) sancağına bağlı köylerden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 7 hanede 40 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Hantuşet köyünün yaklaşık nüfusunun 80 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Hantuşet, Savşat sancağına bağlı üç vakıf köyünden biriydi. Hantuşeti köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Hantuşet (Хантушетъ) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Şavşet-İmerhev kazasına bağlı Anklia nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Hantuşeti'nin nüfusu, 104'ü erkek ve 98'i kadın olmak üzere, 30 hanede yaşayan 202 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmişti. Hantuşeti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla ülkenin sınırları Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Hantuşeti Türkiye'ye bırakıldı. Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus göre Hantuşeti, Şavşat kazasının merkez nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu, 149'u kadın ve 153'ü erkek olmak üzere, 51 hanede yaşayan 302 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte de nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Hantuşeti veya Hantuşet Türkçe olmadığı için köyün adı 1925’te Hanlı olarak değiştirildi. Hanlı köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 488 kişiden oluşuyordu. 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 876 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 404 kişi okuma yazma biliyordu. Hanlı köyünde yerleşimin Hristiyan nüfus barındırdığı dönemden kalma kilise tamamen ortadan kalkmıştır. Köyün yaklaşık 3 km güneydoğusunda çayırlık bir alanda yer alan Hantuşeti Kalesi ise, büyük ölçüde ayaktadır. Kalenin bulunduğu yerde bir yerleşimin kalıntıları geniş bir alana yayılmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre terk edilmiş bu alan, eskiden Gürcü beylerin yaşadığı kentsel bir yerleşimdi. Coğrafya Hanlı köyü Artvin il merkezine 82km, Şavşat ilçe merkezine ise 17km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Hanlı Köyü Derneği Web Sitesi Köy Sitesi Şavşat ve Hanlı Köyü Tanıtım Gezi Yazısı Kategori:Şavşat belde ve köyleri