Haplogrup R1a (Y-DNA)

[bullvar_katip]

[[Dosya:R1A map.jpg|küçükresim| Avrupa'da haplogroup R1a sıklığını gösteren harita]] Haplogroup R1a veya haplogroup R-M420, İskandinavya ve Orta Avrupa'dan güney Sibirya ve Güney Asya'ya kadar uzanan, Avrasya'daki geniş bir bölgeye dağılmış bir insan Y-kromozom DNA haplogrubu. R1a yaklaşık 22.000 ila 25.000 yıl önce, alt kladı olan M417 (R1a1a1) ise yaklaşık 5.800 yıl önce farklılaşmaya başlayarak oluşmuştur.M417 alt kladları olan Orta ve Doğu Avrupa’daki R1a-Z282'ün (R1a-Z280 dahil) ve Asya’daki R1a-Z93’ün, R1a1a’nın Avrasya Bozkırları'nda veya Orta Doğu ve Kafkasya bölgesinde farklılaştığını ortaya koymaktadır. Bu alt kladların anayurdu, Proto-Hint-Avrupalıların kökenleri hakkındaki tartışmalarda rol oynamaktadır. Köken R1a'nın kökenleri R1a'nın oluşumu, yaklaşık 22.000 veya 25.000 yıl önce, son buzul çağı zamanda gerçekleşmiştir. Peter A. Underhill ve diğer araştırmacılar tarafından 2014 yılında yapılan detaylı bir çalışma, Avrasya'daki 126 farklı toplumdan 16,244 kişiyi kullanarak; “haplogrup R1a'nın oluşumunun, muhtemelen günümüzde İran'ın bulunduğu coğrafyada gerçekleştiğine dair güçlü kanıtlar olduğu" sonucuna varmıştır. Coğrafi dağılım [[Dosya:Map Corded Ware culture-en.svg|200px|küçükresim| Yamnaya ve Corded Ware kültürlerine ait mezarlardan çıkartılmış bedenlerde R1a haplogrupları bulunmuştur.]] Tarihi dağılım Haplogrup R1a, Corded Ware kültürü, Urnfield kültürü, Sintaşta kültürü, Andronovo kültürü, Pazırık kültürü, Tagar kültürü, Tashtyk kültürü, eski Tanaisliler, Tarım mumyaları ve Hsiung-nu aristokrasi ile alakalı mezar ve kurganlardan çıkartılmış eski insan fosillerinde bulunmuştur. 2005 yılında Eulau yakınlarında (Almanya, Saksonya-Anhalt'da) keşfedilen ve yaklaşık MÖ. 2600'e olarak tarihinde yaşamış bir babanın ve iki oğlunun iskelet kalıntılarının Y-SNP işaretçisi SRY10831.2'nin varlığı hususunda test edilmiş ve sonuç pozitif çıkmıştır. Bu keşif R1a'nın, Avrupa’da en az 4600 yıl önce, Corded Ware kültürü ile bağlantılı olarak var olmuş olmasına kanıt oluşturmaktadır. Avrupa Avrupa'da R1a1 alt kladı, %35 ila %65 arasında değişen sonuçlarla, Çekler, Macarlar, Polonyalılar, Slovaklar, Batı Ukraynalılar (özellikle Rusinler), Beyaz Ruslar, Moldovalılar ve Ruslar gibi Orta ve Doğu Avrupa halkları arasında en yüksek seviyelerde bulunur. Baltık ülkelerinde, R1a1a frekansları Litvanya'dan (%45) Estonya'ya (yaklaşık %30) düşüş gösterir. İskandinav kökenli halklarda, Norveç ve İzlanda'da en yüksek seviyeye görülecek şekilde, erkeklerin %20 ila %30'unun R1a1a alt kladına sahiptir. Vikingler ve Normanlar da R1a1a soyunu batıya doğru taşımış ve Britanya Adaları'nda görülen düşük R1a1a varlığının en azından bir kısmı bu halkların akınları sayesinde oluşmuştur. Haplogrup R1a1a'nın Rostock'ta, %31.3 oranıyla bir zirve frekansına ulaştığı Doğu Almanya'da, bu ortalama %20 ila %30 arasındadır. Güney Avrupa'da R1a1a pek yaygın değildir, ancak Kuzey İspanya'daki Pas Vadisi, Venedik bölgeleri ve İtalya'daki Calabria gibi ceplerde önemli seviyelerde bulunmuştur. Balkanlar, daha düşük frekanslar ve bölgeler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Örneğin bu oranlar Slovenya, Hırvatistan ve Yunan Makedonyası'nda %30’dan fazlayken, Arnavutluk, Kosova ve Yunanistan’da %10’dan daha azdır. Asya Orta Asya Afganistan'da R1a1a, Peştunlar arasında %51, Hazaralar (%7) arasında da az da olsa görülmektedir. Kazaklarda %7, Kırgızlar %63.5, Türkmenler %7, Uygurlar 21.6, Özbekler %25.1, Tacikler 44.7, Karakalpaklar %18.2, Altaylar %46.9 arasında görülmektedir. Güney Asya küçükresim|400px| R1a'nın (mor) ve R1b'nin (kırmızı) dağılımı. küçükresim|400px|R1a'nın Asya dağılımı. Güney Asya'da, R1a1a birçok demografik grupta, özellikle Hint-Aryan dilleri konuşan toplumlarda, sıklıkla yüksek oranda gözlemlenmiştir. Hindistan'da, Batı Bengal Brahminlerinde (%72), Gujarat Lohanalarında (%60), Khatrislerde (% 67) ve Iyengar Brahminlerinde (%31) bu haplogrup yüksek frekanslarda bulunur. Ayrıca Güney Hindistan'da Dravid dilleri konuşan Chenchu (%26), Valmikis ve Kota (22.58%) halkları arasında gözlemlenmiş R1a1a oranları, kabilesel Güney Hintlerde de bu haplogrubun yaygın olduğunu düşündürmektedir. Haplogrup Pakistan'da, güneydeki Sindh ilindeki Mohanna kabilesi arasında %71 ve kuzeydeki Gilgit-Baltistan Baltileri arasında %46 oranında bulunur. Sri Lanka Sinhalaları arasındaysa nüfusun %23'ünde R1a1a (R-SRY1532) bulunmuştur. Nepal'in Terai bölgesindeki Chitwan Bölgesi'nin Hindularında bu frekans % 69 çıkmıştır. Doğu Asya R1a1a'nın sıklığı, Türkler, Azeriler, Kazaklar ve Yakutlar gibi bazı Türkçe konuşan gruplar arasında nispeten düşüktür, ancak Boa'nlar, Donşianlar, Salarlar ve Uygurlar gibi Kuzeybatı Çin'in bazı Türkçe veya Moğolca konuşan gruplarındaki seviyeler daha yüksektir (%19 ila %28). Batı asya R1a1a, Batı Asya’nın çoğu yerinde, Ürdün gibi bölgelerde neredeyse hiç bulunmayacak, ancak Kuveyt, Türkiye ve İran’da çok daha yüksek seviyelerde bulunacak şekilde çeşitli frekanslarda bulunmaktadır. Kuveyt'teki Şimar (veya Şammar) Bedevi kabilesi %43 oranıyla Orta Doğu'da en yüksek frekansı göstermektedir. R1a, Türkiye Türklerinde ortalama olarak yaklaşık %7 oranında bulunur. Türkiye'de yaşayan Kürt topluluklarında bu aran nispeten daha yüksektedir. Yeni bir çalışma, Batı İran’ın Kürdistan İlinden alınan Kürt örneklerinde %20,3, Kuzey İran’da Mazandaran ilindeki Mazandaranilerde %9,7, Gilan ilindeki Gilak’larda %9,4, Yezd ilindeki Fraslarda %12,8 ve Zerdüştlerde 17.6%, İsfahan'daki Farslar arasında %18.2, Horasan Farslarında 20.3%, Afro-İranlılarda %16,7, Qeshmi halkında 18.4%, Hormozgan'da Farsça konuşan Bandari halkında %21.4 ve Sistan ve Belucistan Eyaletinde yaşayan Beluçlar arasında %25 oranlarında R-M17 haplogrubu tespit edilmiştir. Haplogrup R1a1a, kendilerini Levi ve Eşkenazi Yahudileri olarak tanımlayan İsrail vatandaşları arasında en yüksek seviyelerde bulunmuştur (Levitler, Yahudilerin yaklaşık% 4'ünü oluşturur). R1a1a'nın Eşkenazi Levilerde (%52) baskın haplogrup olduğunu, ancak Eşkenazi Kohenlerde (%1.3) nadir olduğu tespit edilmiştir. Kaynakça Kaynakça . Dış bağlantılar FTDNA R1a Y-kromozom Haplogroup Projesi R1a1a1 ve Alt Gruplar Y-DNA Projesi - Arka plan Soy Ağacı DNA R1a1a1 Kategori:İnsan Y-DNA haplogrupları Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar